Metadaten

Wolgast, Eike [Editor]; Seebaß, Gottfried [Editor]; Heidelberger Akademie der Wissenschaften [Editor]; Kirchenrechtliches Institut der Evangelischen Kirche in Deutschland [Editor]; Sehling, Emil [Bibliogr. antecedent]
Die evangelischen Kirchenordnungen des XVI. Jahrhunderts (12. Band = Bayern, 2. Teil): Schwaben: Reichsstädte Augsburg, Dinkelsbühl, Donauwörth, Kaufbeuren, Kempten, Lindau, Memmingen, Nördlingen, Grafschaft Oettingen-Oettingen — Tübingen: J.C.B. Mohr (Paul Siebeck), 1963

DOI Page / Citation link: 
https://doi.org/10.11588/diglit.30628#0305
License: Free access  - all rights reserved
Overview
loading ...
Facsimile
0.5
1 cm
facsimile
Scroll
OCR fulltext
[VIII 2.] Reno/vatio Ecclesiae / Nordlingiacensis /
et ratio omnibus reddita / de quorundam insti-/tutione, per Dia
conos ibi-/dem. / Anno 1525.

[Inhaltsübersicht:
Seite

[Vorrede] 289
[Einleitung] 290
De exercitio interpretandi 291
De baptismo 296
De eucharistia 297
De matrimonio 302
De dormientibus in Domino 304

Clariss[imis] sapientiss[imis]que patri-
bus, consulibus, senat[oribus,] trib[unis]
et plebi ecclesiae Nordlingiacensis gratiam
et pacem a Deo Patre et Domino nostro
Jesu Cristo Theobaldus Billicanus et dia-
coni vestri optant.
[Vorrede.]
Facit quorundam malitia, patres clariss[imi],
nihil non calumniantium, quae non sinit, ut, quod
a vitio longissime abest, a crimine absit, ut cogamur
edito libello nostri facti, nostrae fidei rationem
reddere, ne quis parum prudens et ad impurorum

Druckvorlage: Originaldruck (80. a 1-C 8. -
Nördlingen Stadtbibliothek). - Für freundliche Be-
ratung beim Verständnis dieses philologisch nicht
immer ganz einfachen Textes danke ich herzlich Herrn
Oberstudiendirektor i. R. Dr. Mezger in Nürnberg. -
Vgl. oben S. 276!
1.2 Salz- und Wasserweihe erfolgte durch den exorcis-
mus salis bzw. aquae jeden Sonntag früh. Die ent-
sprechenden Formulare stehen daher am Anfang
jedes mittelalterlichen Missales. Das geweihte Salz
wurde zur Weihung des Weihwassers und bei der
Taufe verwendet (Franz 1, 221-229. - LThK 9,
139f. - Braun 307. - Bächtold 7, 908ff.). Das
Weihwasser diente zu außerordentlich mannig-
faltigen Besprechungen (Franz 1, 61-220. - Braun
342f. - LThK 10, 761ff. - Bächtold 3, 1684L).

hominum sycophantias minus circumspectus blas-
phemet in nobis Dominum, qui super omnibus et in
omnibus est laudandus. Conscripsimus igitur brevi-
bus idque sub vestri nominis tutela, cui desudamus,
in hoc a Domino instituti, summam facti nostri -
primo docendi muneris ratione reddita et iudicandi,
secundo baptismi et eucharistiae, tertio matrimonii,
quarto sepulturae et memoriae fratrum quod in
his summopere nobis elaborandum esse existime-
mus ad ecclesiae, cui praefecti sumus, usum iuxta
mandatum Domini. Scripsimus vero et hoc potissi-
mum nomine, ne quis frivola nos sectari putaret ad
perniciem ecclesiae, non salutem profutura. Vos enim
testes habemus et Dominum nostrum Jesum Chri-
stum, quam aegre tenuium et indignarum rerum
curam suscipiamus, ne commissum gregem inani
studio fastidiendi salis1, aquae2, herbarum3, cereo-
rum4 et id genus nugarum, quae ipso usu pereunt,
perderemus, id quod videmus Satanam unice conari,
ut gravioribus studiis et necessaria cognitione
Christi remoretur, dum inani meditatione confundit
animos mortalium. Et haec est etiam causa, cur
Carlostadiano5 furori obviam ierimus, cum tamen
interim commodare ecclesiae testaremur, si tolleren-
tur simuiacra, si et caetera offendicula tollerentur.
Huc aspicientes semper, ne plurimi fierent istae
3 Im Hochamt von Maria Himmelfahrt (15. Aug.) ge-
weihte Kräuter sollen vor allerlei Schäden bewahren
(Agenda sive Obsequiale secundum imperialem
ecclesiam et dyoece in Bambergensem. Bamberg
1491. pij. - Wetzer und Welte 4, 1420f. - Franz 1,
393-421. - LThK 6, 235. — Braun181.-Bächtold
5, 440-446).
4 Eigentlich Kerzenweihe am Lichtmeßtag (2. Febr.),
Aschermittwoch und Palmsonntag. Die Kerzen wer-
den zu mancherlei Zwecken (Abwehr von Gewitter-
schäden, Sterbekerzen usw.) verwendet (Agenda
d-evj. liij-lv. - Wetzer und Welte 7, 1970f. - Hart-
mann 690-698f. - LThK 5, 935; 10, 707).
5 Karlstadt: Vgl. oben S. 275!

289

19 Sehling, Bd. XII, Bayern II: Schwaben
 
Annotationen
© Heidelberger Akademie der Wissenschaften