Metadaten

Wolgast, Eike [Hrsg.]; Seebaß, Gottfried [Hrsg.]; Heidelberger Akademie der Wissenschaften [Hrsg.]; Kirchenrechtliches Institut der Evangelischen Kirche in Deutschland [Hrsg.]; Sehling, Emil [Begr.]
Die evangelischen Kirchenordnungen des XVI. Jahrhunderts (12. Band = Bayern, 2. Teil): Schwaben: Reichsstädte Augsburg, Dinkelsbühl, Donauwörth, Kaufbeuren, Kempten, Lindau, Memmingen, Nördlingen, Grafschaft Oettingen-Oettingen — Tübingen: J.C.B. Mohr (Paul Siebeck), 1963

DOI Seite / Zitierlink: 
https://doi.org/10.11588/diglit.30628#0308
Lizenz: Freier Zugang - alle Rechte vorbehalten
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
Nördlingen

Sed et hoc noluimus praetermittere contra quo-
rundam solicitudinem nimiam et poenitendam.
Linguas non abstulimus ab ecclesia iuxta prae-
ceptum Domini, 1. Corint. 14 [1f. 5], psallentes et
legentes ante interpretationem linguis atque, uti-
nam queamus conari, ut in ministrorum coetu et
hebraice et graece aliquando Domino psallere possi-
mus. Detestamur insaniam horum, qui adeo non
admittunt1 linguas, ut putent etiam graviter pec-
care, qui linguis loquantur, Sed hi, qui nullo publico
usui consulunt, relinquendi sunt, dum insaniendi
finem faciant. Nos existimamus sancta studia ad
publicam et utilitatem et honestatem spectare -
utilitatem autem publicam non in plebe, sed et mi-
nistris sitam, ut hi linguarum exercitio instructi ad
plebem munere suo utilius et majore cum fructu
fungi queant. Itaque psallimus et legimus linguis,
sed interpretamur, sed in apertum proferimus my-
steria ecclesiae, cui commissa sunt. Post interpre-
tationem gratias agimus2 immortali Deo per Jesum
Christum de verbo suo sancto, quo reduxit a tene-
bris in lucem, ab errore ad veritatem, a captivitate in
libertatem, oramusque, ne patiatur relabi renas-
centem ecciesiam, sed confirmet opus, quod instituit
in laudem gloriae, gratiae suae per Jesum Chri-
stum, unicum Dominum nostrum. Oramus etiam
pro iis, qui in eminentia constituti sunt, ut placi-
dam et quietam vitam degamus cum omni ho-
nestate et pietate; nam hoc bonum est et adcep-
tum coram servatore nostro Deo, ut apostolus ait
[1. Tim. 2, 1-4], qui cunctos homines vult salvos

1 Karlstadt schreibt in seiner 1524 erschienenen
Schrift wieder: ,,Daß man in unsern teutschen lan-
den in den kirchen uf teutsche zungen liset, prediget
und anders, das Christus gelert, vernemlich machet,
ist von nöten, nicht allein recht“ (Dagegen Luther
„Wider die himmlischen Propheten. 1525“: ,,Nuo
aber der schwermer geist drauff dringet, es musse
sein, ... wil ich mir der weile nemen und weniger da-
zu eilen denn vorhin — nur zu trotze den sunden-
meistern“ [WA 18, 123]).
2 Hier wird wohl auch der Wortlaut des betreffenden
Gebetes wiedergegeben (Fendt 135f.).
3 = der 9. Sonntag vor Ostern (Circumdederunt).
4 Aus der Tatsache, daß z.B. die gleich genannten
Kirchenväter Chrysostomus und Basilius in der
Fastenzeit Predigten über die Genesis gehalten ha-
ben, schloß man, daß mit dem Beginn des damaligen
Kalenderjahres die Bibel in lectio continua zu ver-

fieri et ad agnitionem veritatis venire. Deprecamur
iram Dei, non a nobis tantum, qui utcumque initiati
sequimur Spiritum docentem, sed etiam ab adver-
sariis et inimicis nostris et Christi iuxta praeceptum
et factum Christi, ut copulati una fide per unum
Spiritum in unico Christo, ad unum Deum Patrem
salutem adsequamur omnes. Amen.
Hoc facimus et antelucanis et pomeridianis horis.
Placuit autem vehementer nobis, veterum episco-
porum ordo, quos etiam suspicimus et doctos scrip-
turae et sanctos viros et in ecclesiae usum natos et
datos, qui universam scripturam singulis annis ab-
solvendam ecclesiae tradiderunt, initio a Septua-
gesima3 facto4, et quam praestitisset obsecutos esse
posteros, qui inanibus et impiis fabulis5 locum de-
derunt contempta scriptura. Nunc autem recisis
fabulis et restituto verbo nos eodem ingredimur, quo
veteres ad absolvendum coram ecclesia, quod Spiri-
tus per illos instituerat, quos malumus omnino se-
qui quam impios quosdam rabulas [Rand: Contra
rabulas], qui, dum omnia novant, et se et ecclesiam
perdunt - mente capti, ad motus ciendos et charita-
tem exterminandam nati. Veterum episcoporum or-
dinem in scriptura tradenda non putamus collegio-
rum inanem clamorem et non intellectas fabulas,
quibus se frustra fatigant ventres, sed quem Chry-
sostomus6 cotidie servavit, ut in illius homiliis patet,
et Basilius Magnus7 et veteres omnes et ante et post
tempora impii Arii8, qui doctor ecclesiae Alexandri-
nae fuerat.
A Phase9 usque ad Pentecosten catechismo vaca-

lesen und auszulegen begonnen wurde (W. Caspari,
Perikopen, in: RE 15, 134f.). Neuere Ansichten über
diese ganze Entwicklung etwa bei Gerh. Kunze,
Die Lektionen in: Leiturgia 2 (Kassel 1955) 129-149.
5 Gedacht ist an die Einfügung der Heiligenlegenden
in die Lesungen der Stundengebete des Breviers.
6 Johannes, Bischof von Konstantinopel, † 407, er-
hielt wegen seiner auch in seinen Schriften (MSG
47-63. - Deutsch in Auswahl in: BKV) wirksamen
Beredsamkeit von der Nachwelt den Beinamen
„Chrysostomus“ ( = Goldmund) (RE 3, 101-111. -
LThK2 5, 1018-1021).
7 † 379, Bischof von Caesarea in Kappadozien (RE 1,
436ff. - LThK2 2, 33ff.). - Seine Werke: MSG29 bis
31 - Deutsch in Auswahl BKV. - Hoch geschätzt
waren vor allem seine Homilien.
8 Im 1. Viertel des 4. Jahrhunderts (RE 1, 6f. -
LThK2 1, 842). 9 = Pascha, Ostern.

292
 
Annotationen
© Heidelberger Akademie der Wissenschaften