DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.30664#0204
Das Rechtsgebiet und die Kirche der Siebenbürger Sachsen
[8.] De excommunicatione56
Quando quidem autoritate clavium insolentius ab-
usi sunt quidam pastores ecclesiarum, dum nonnun-
quam excludendos inconsiderate admiserunt et ex
causis levissimis ac sine pudore vix recensendis a
communione prohibuerunt pauperes et innoxios,
consultius visum est, ut in posterum nullus a com-
munione arceatur, nisi ex causis a divo Paulo 1. Cor.
5 [11] et alibi enumeratis, ita tamen, ut huic spiri-
tuali poenae nulla poena civilis per ecclesiae mini-
stros admisceatur. Nec vero solius pastoris arbitrio,
sed potius ecclesiae suffragiis excommunicari quis
debet iuxta ordinem a Christo nobis traditum
Matth. 18 [15-17], ut, si frater, qui crimen admisit,
primo privatim, secundo adhibitis te-| C 2 r | stibus,
postremo etiam coram ecclesia admonitush resipis-
cere neglexerit, per publicum ecclesiae ministrum
consensu multitudinis proclametur excommunicatus
et devitetur a caeteris tanquam ethnicus et publi-
canus, donec redierit ad meliorem frugem et coram
ecclesia rursus publice fuerit absolutus. Porro qui
spiritum Dei non habent et praeceptis eius propria
tyrannide contumaciter adversantur, nunquam
possunt autoritate solius vocationis quemlibet ligare
vel solvere. Qui enim iustificat impium et qui con-
demnat innocentem, abominatio Dei sunt ambo,
Pro. 1757. Cavendum igitur ac circumspectius hac in
parte agendum, quo per fragilitatem vel errorem se-
mel aut iterum lapsi insuper et obstinatius in pec-
catis perseverantes, antequam rite sunt admoniti,
nequaquam excommunicentur, ut neque praecipi-
tanter et invidiose per excommunicationem quaera-
mus vindictam et incaute maledicamus benedictis
ac nobis ipsis cumulemus maledictionem. Nec etiam
cuivis cito manus imponamus, ut posthabitis fra-
tribus laesis ac nondum reconciliatis remittamus de-
h B: admonitis.
56 Darauf beruhend KO 1547, tit. 9: De excommunicatione
= unten S. 215.
57 Spr 17,15.
58 Darauf beruhend KO 1547, tit. 1: De vocatione ministro-
rum - unten S. 208. Dazu Apologie, S. 42, unter de se-
quentibus titulis: Similiter etiam in duobus proxime se-
quentibus titulis de vocatione et officio ministrorum nihil
bita debitoribus alienis atque communicemus pec-
catis illorum in nostram perditionem.
[9.] De vocatione58
Postquam ecclesiastica ordinatio coepta est refor-
mari, prospiciendum curavimus, ut in futurum ubi-
que | C 2 v | serventur idonei ministri, sine quorum
opera religionis administratio constare non potest.
Quisquis igitur moribus et eruditione primum non
fuerit probatus nec post probationem ex iustis cau-
sis legitime vocatus, nunquam posthac ex nostrati-
bus ordinetur neque ad consuetum ministerium ec-
clesiae suscipiatur. Nam iuxta sententiam Pauli59
diaconi primum probentur, postea ministrent. Ita-
que nullus amplius proprio impulsu cursitet ad am-
biendam ordinationem et ineptissimus rediens ob-
strudat se ecclesiis et glorietur vocatum. Nam eius-
modi inutiles et scandalosos ministros, qui abutun-
tur nomine vocationis ad destruendum potius quam
ad aedificandum, penitus reiicimus. Contumaces
vero et obtrectatores evangelicae veritatis, qui si-
miles argentario illo Ephesio60 curam sustentationis,
non religionis gerunt et propter quaestum factiosas
seditiones contra manifestam doctrinam Christi mo-
vent quique missam privatam pro pecunia ubicun-
que locorum celebrare non verentur, neque susci-
piantur ad ecclesiasticum ministerium neque suscep-
ti retineantur. Satius est enim paucorum ventres
negligere quam multorum animas a veritate seduci.
Qui vero suis officiis recte funguntur, illis a suis par-
ochis constitutum erit certum ac iustum stipendium
cum habitationibus ad necessitatem eorum, non mi-
nus commodis, quam antehac habuerunt. Nec erit
conveniens, ut parochi ministros ecclesiae ut-| C 3 r |
iles privata voluntate propter vanissimas causas a
vocatione repellant et instar stabulariorum quotan-
omnino possumus advertere, quod ad ullius iniuriam per-
tineat, cum nos totum illud ad emendationem eorum, quae
prius per incuriam impie neglegebantur, scripseramus, de-
nique omnes ubique boni viri gaudebunt [...], quam ut of-
fendantur.
59 1Tim 3,10.
60 Vgl. Apg 19,23-40 (Aufwiegelung des Goldschmiedes
Demetrios in Ephesos).
186
[8.] De excommunicatione56
Quando quidem autoritate clavium insolentius ab-
usi sunt quidam pastores ecclesiarum, dum nonnun-
quam excludendos inconsiderate admiserunt et ex
causis levissimis ac sine pudore vix recensendis a
communione prohibuerunt pauperes et innoxios,
consultius visum est, ut in posterum nullus a com-
munione arceatur, nisi ex causis a divo Paulo 1. Cor.
5 [11] et alibi enumeratis, ita tamen, ut huic spiri-
tuali poenae nulla poena civilis per ecclesiae mini-
stros admisceatur. Nec vero solius pastoris arbitrio,
sed potius ecclesiae suffragiis excommunicari quis
debet iuxta ordinem a Christo nobis traditum
Matth. 18 [15-17], ut, si frater, qui crimen admisit,
primo privatim, secundo adhibitis te-| C 2 r | stibus,
postremo etiam coram ecclesia admonitush resipis-
cere neglexerit, per publicum ecclesiae ministrum
consensu multitudinis proclametur excommunicatus
et devitetur a caeteris tanquam ethnicus et publi-
canus, donec redierit ad meliorem frugem et coram
ecclesia rursus publice fuerit absolutus. Porro qui
spiritum Dei non habent et praeceptis eius propria
tyrannide contumaciter adversantur, nunquam
possunt autoritate solius vocationis quemlibet ligare
vel solvere. Qui enim iustificat impium et qui con-
demnat innocentem, abominatio Dei sunt ambo,
Pro. 1757. Cavendum igitur ac circumspectius hac in
parte agendum, quo per fragilitatem vel errorem se-
mel aut iterum lapsi insuper et obstinatius in pec-
catis perseverantes, antequam rite sunt admoniti,
nequaquam excommunicentur, ut neque praecipi-
tanter et invidiose per excommunicationem quaera-
mus vindictam et incaute maledicamus benedictis
ac nobis ipsis cumulemus maledictionem. Nec etiam
cuivis cito manus imponamus, ut posthabitis fra-
tribus laesis ac nondum reconciliatis remittamus de-
h B: admonitis.
56 Darauf beruhend KO 1547, tit. 9: De excommunicatione
= unten S. 215.
57 Spr 17,15.
58 Darauf beruhend KO 1547, tit. 1: De vocatione ministro-
rum - unten S. 208. Dazu Apologie, S. 42, unter de se-
quentibus titulis: Similiter etiam in duobus proxime se-
quentibus titulis de vocatione et officio ministrorum nihil
bita debitoribus alienis atque communicemus pec-
catis illorum in nostram perditionem.
[9.] De vocatione58
Postquam ecclesiastica ordinatio coepta est refor-
mari, prospiciendum curavimus, ut in futurum ubi-
que | C 2 v | serventur idonei ministri, sine quorum
opera religionis administratio constare non potest.
Quisquis igitur moribus et eruditione primum non
fuerit probatus nec post probationem ex iustis cau-
sis legitime vocatus, nunquam posthac ex nostrati-
bus ordinetur neque ad consuetum ministerium ec-
clesiae suscipiatur. Nam iuxta sententiam Pauli59
diaconi primum probentur, postea ministrent. Ita-
que nullus amplius proprio impulsu cursitet ad am-
biendam ordinationem et ineptissimus rediens ob-
strudat se ecclesiis et glorietur vocatum. Nam eius-
modi inutiles et scandalosos ministros, qui abutun-
tur nomine vocationis ad destruendum potius quam
ad aedificandum, penitus reiicimus. Contumaces
vero et obtrectatores evangelicae veritatis, qui si-
miles argentario illo Ephesio60 curam sustentationis,
non religionis gerunt et propter quaestum factiosas
seditiones contra manifestam doctrinam Christi mo-
vent quique missam privatam pro pecunia ubicun-
que locorum celebrare non verentur, neque susci-
piantur ad ecclesiasticum ministerium neque suscep-
ti retineantur. Satius est enim paucorum ventres
negligere quam multorum animas a veritate seduci.
Qui vero suis officiis recte funguntur, illis a suis par-
ochis constitutum erit certum ac iustum stipendium
cum habitationibus ad necessitatem eorum, non mi-
nus commodis, quam antehac habuerunt. Nec erit
conveniens, ut parochi ministros ecclesiae ut-| C 3 r |
iles privata voluntate propter vanissimas causas a
vocatione repellant et instar stabulariorum quotan-
omnino possumus advertere, quod ad ullius iniuriam per-
tineat, cum nos totum illud ad emendationem eorum, quae
prius per incuriam impie neglegebantur, scripseramus, de-
nique omnes ubique boni viri gaudebunt [...], quam ut of-
fendantur.
59 1Tim 3,10.
60 Vgl. Apg 19,23-40 (Aufwiegelung des Goldschmiedes
Demetrios in Ephesos).
186