DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.30664#0206
Das Rechtsgebiet und die Kirche der Siebenbürger Sachsen
litatem educata ecclesiae ministeriis rite praeesse
possit. Ideoque publicis impensis scholas passim
constituerunt, quae hactenus iniuria turbulentissi-
morum temporum et neglegentia inimicorum pieta-
tis desolatae pene conciderunt. Ne itaque id malum
apud nos latius serperet, quatenus fieri potuit, dili-
genter provisum est studiosae iuventuti, ut in civi-
tate praeter ceteros a maioribus aut nunc primum
ordinatos praeceptores, qui publicis stipendiis con-
tenti omne genus disciplinarum gratis docent, ser-
ventur et alii lectores idonei, qui studia pietatis et
liberales artes in utraque lingua continuo profite-
antur. Ad cuius rei feliciorem successum nunc quo-
que, postquam multiplicatus est numerus studioso-
rum, monasterium65 unum transmutatum est in pu-
blicum lectorium et scholam parvulorum. His acce-
dit, quod in omnibus locis provinciae ludi litterarii
structura, rectoribus et stipendiis in debitam for-
mam sunt restituti. Quod exemplum utinam et alii
quam plurimi perpenderent et in tempore imitan-
dum curarent, ne patria nostra inter medios hostes
gratia Dei non incultissima per incuriam magistra-
tuum, ad quos hoc officium pertinet, brevi degene-
ret in impiam barbariem. Quod ne aliquando contin-
gat, omnibus modis seccurrendum fuit, ac ne
quicquam adminiculorum religioni conservandae de-
esset, etiam constructa est pro necessitate stu-
| C 4 v | diosorum publica bibliotheca, omnigenis bo-
nis autoribus, theologis, medicis, iureconsultis ac
caeteris politioribus pro nostra mediocritate referta.
[12.] De pauperibus66
Cum ex Deuteronomio constet67 non defuturos pau-
peres de medio terrae, quorum inopiam nostra be-
nedictione sublevandam Deus praecepit, et prophe-
i B: bonis.
j B: qui.
65 Das unweit der Stadtkirche gelegene Katharinenkloster.
66 Darauf beruhend KO 1547, tit. 11: De cura pauperum =
unten S. 217.
67 Dtn 15,11.
68 Ps 41,2.
69 Vgl. Mt 19,29.
70 Ansonsten sind für Kronstadt nur zwei Spitäler bekannt,
ta beatum appellat eum, qui intelligit super egenum
et pauperem68 etc., insuper et Christus in evangelio
toties inculcat misericordiam, per quam adeo firmi-
ter se nobis obstrinxit, ut talem sine dubio ipsum
simus experturi, quales nos gesserimus erga paupe-
res, quos suo loco nobis in terris reliquit. Quicquid
enim bonii hic fecerimus, ille sibi acceptum vendicat
et gloriatur et centuplum se repensurum promit-
tit69 in tempore hoc et in seculo venturo vitam ae-
ternam; alienum a professione nostra visum est, ut
iuxta consuetudinem patrum homines morbo, senio
aut paupertate confecti in frigore, pluvia et aestu
per bivia prostrati et stipem cum gemitu emendicare
cupientes inhumaniter negligerentur. Sed illis ultra
consuetam aliorum pauperum in tribus hospitali-
bus70 sustentationem publice prospectum est in ci-
vitate, ut omnes habeant tolerabilem victum. Ad
quod pietatis opus exequendum electi sunt duo pro-
vidi et constantes viri e senatu ac duo ex centum-
viris71, qui sin- | D r | gulis septimanis secundum fa-
cultates proventuum nostratibus pauperibus neces-
saria distribuunt. Caeterum cum privatorum largi-
tiones in tanta rerum penuria non sufficiant, ad eam
dispensationem translatum est, quicquid inutiliter
in res non necessarias prius est erogatum. Ac si ve-
rum fateri volumus, commodius esset omnibus rebus
publicis, ut proventus inutilium fraternitatum et
impiarum fundationum, item stulta legata quorun-
dam testamentorum, nonnullas etiam vacuorum
monasteriorum possessiones cum impensis opificum
ad meridianas caecorum lucernas inaniter profusis
aut si quid uspiam exstat simile, ad eiusmodi su-
stentationem pauperum converterent72, quoniam
foenerantur Deo, quoj miseretur pauperis, et retri-
butionem eius compensabit ei, Pro. 1973.
das Aussätzigen-Spital vor der Stadt in der Blumenau
und das Armenspital innerhalb der Stadtmauern am
Ende der Spitals-Neugasse; vgl. Philippi, Bürger von
Kronstadt, S. 216-218. Als drittes wohl das dortige Xe-
nodochium.
71 Hundertmannschaft; neben dem Rat bestehende Ver-
tretung der Bürgerschaft; DRWb VI, Sp. 81f., Mül-
ler, Stühle und Distrikte, S. 75-99.
72 Vgl. Nürnberger Ratsschrift, S. 446.
73 Spr 19, 17.
188
litatem educata ecclesiae ministeriis rite praeesse
possit. Ideoque publicis impensis scholas passim
constituerunt, quae hactenus iniuria turbulentissi-
morum temporum et neglegentia inimicorum pieta-
tis desolatae pene conciderunt. Ne itaque id malum
apud nos latius serperet, quatenus fieri potuit, dili-
genter provisum est studiosae iuventuti, ut in civi-
tate praeter ceteros a maioribus aut nunc primum
ordinatos praeceptores, qui publicis stipendiis con-
tenti omne genus disciplinarum gratis docent, ser-
ventur et alii lectores idonei, qui studia pietatis et
liberales artes in utraque lingua continuo profite-
antur. Ad cuius rei feliciorem successum nunc quo-
que, postquam multiplicatus est numerus studioso-
rum, monasterium65 unum transmutatum est in pu-
blicum lectorium et scholam parvulorum. His acce-
dit, quod in omnibus locis provinciae ludi litterarii
structura, rectoribus et stipendiis in debitam for-
mam sunt restituti. Quod exemplum utinam et alii
quam plurimi perpenderent et in tempore imitan-
dum curarent, ne patria nostra inter medios hostes
gratia Dei non incultissima per incuriam magistra-
tuum, ad quos hoc officium pertinet, brevi degene-
ret in impiam barbariem. Quod ne aliquando contin-
gat, omnibus modis seccurrendum fuit, ac ne
quicquam adminiculorum religioni conservandae de-
esset, etiam constructa est pro necessitate stu-
| C 4 v | diosorum publica bibliotheca, omnigenis bo-
nis autoribus, theologis, medicis, iureconsultis ac
caeteris politioribus pro nostra mediocritate referta.
[12.] De pauperibus66
Cum ex Deuteronomio constet67 non defuturos pau-
peres de medio terrae, quorum inopiam nostra be-
nedictione sublevandam Deus praecepit, et prophe-
i B: bonis.
j B: qui.
65 Das unweit der Stadtkirche gelegene Katharinenkloster.
66 Darauf beruhend KO 1547, tit. 11: De cura pauperum =
unten S. 217.
67 Dtn 15,11.
68 Ps 41,2.
69 Vgl. Mt 19,29.
70 Ansonsten sind für Kronstadt nur zwei Spitäler bekannt,
ta beatum appellat eum, qui intelligit super egenum
et pauperem68 etc., insuper et Christus in evangelio
toties inculcat misericordiam, per quam adeo firmi-
ter se nobis obstrinxit, ut talem sine dubio ipsum
simus experturi, quales nos gesserimus erga paupe-
res, quos suo loco nobis in terris reliquit. Quicquid
enim bonii hic fecerimus, ille sibi acceptum vendicat
et gloriatur et centuplum se repensurum promit-
tit69 in tempore hoc et in seculo venturo vitam ae-
ternam; alienum a professione nostra visum est, ut
iuxta consuetudinem patrum homines morbo, senio
aut paupertate confecti in frigore, pluvia et aestu
per bivia prostrati et stipem cum gemitu emendicare
cupientes inhumaniter negligerentur. Sed illis ultra
consuetam aliorum pauperum in tribus hospitali-
bus70 sustentationem publice prospectum est in ci-
vitate, ut omnes habeant tolerabilem victum. Ad
quod pietatis opus exequendum electi sunt duo pro-
vidi et constantes viri e senatu ac duo ex centum-
viris71, qui sin- | D r | gulis septimanis secundum fa-
cultates proventuum nostratibus pauperibus neces-
saria distribuunt. Caeterum cum privatorum largi-
tiones in tanta rerum penuria non sufficiant, ad eam
dispensationem translatum est, quicquid inutiliter
in res non necessarias prius est erogatum. Ac si ve-
rum fateri volumus, commodius esset omnibus rebus
publicis, ut proventus inutilium fraternitatum et
impiarum fundationum, item stulta legata quorun-
dam testamentorum, nonnullas etiam vacuorum
monasteriorum possessiones cum impensis opificum
ad meridianas caecorum lucernas inaniter profusis
aut si quid uspiam exstat simile, ad eiusmodi su-
stentationem pauperum converterent72, quoniam
foenerantur Deo, quoj miseretur pauperis, et retri-
butionem eius compensabit ei, Pro. 1973.
das Aussätzigen-Spital vor der Stadt in der Blumenau
und das Armenspital innerhalb der Stadtmauern am
Ende der Spitals-Neugasse; vgl. Philippi, Bürger von
Kronstadt, S. 216-218. Als drittes wohl das dortige Xe-
nodochium.
71 Hundertmannschaft; neben dem Rat bestehende Ver-
tretung der Bürgerschaft; DRWb VI, Sp. 81f., Mül-
ler, Stühle und Distrikte, S. 75-99.
72 Vgl. Nürnberger Ratsschrift, S. 446.
73 Spr 19, 17.
188