DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.33056#0013
Ein dogmatischer Arzt des vierten Jahrhunderts v. Ghr.
13
In der Semeiotik berühren wir ein Gebiet, das auch vom
echten Karystier notorisch gepflegt worden ist 1) und das wiederum
zu seinem Recht kommt in den neuen Fragmenten. Das hier ein-
schlagende fr. 12 erwähnt in einem Zusammenhang, der sicli wohl
mit Augenleiden vereinbaren läßt 2), als Merkmal für die Nähe
des Todes zuerst Erscheinungen an Augenlid und Lippe (χεΐλος) 3),
dann unter Verweisung auf ein früheres, ύπέρ τών. . .handelndes
Kapitel oder Buch eine solche im Gesicht (πρόσωπον) 4) überhaupt,
nämlich Feuchtigkeit der Gesichtshaut, also vermutlich das,
was wir Todesschweiß nennen. Solche Behandlung des Schweißes
gemahnt uns an ein hervorragend charakteristisches Dogma des
Diokles, der 'in gewöhnlichem, ruhigem Zustande des Körpers’
die tropfbare, sinnlich wahrnehmbare (αίσθητός) 5) Ausscheidung
von Feuchtigkeit aus der Haut in cler Form des ίδρώς für 'wider-
natürlich’ erklärte. Was aber vom Schweiß gilt-, muß auch für
clen analog zu deutenden 6) Tränenfluß zutreffen, und man ver-
ήν γάρ τήν αύγήν φεύγωσιν (οί όφθαλμοί) ή δακρύωσιν άπροαιρέτως. .,
(16) ταΰτα πάντα κακά νομίζειν ειναι καί όλέθρια.
x) Vgl. Wellmann, R. Ε. V, Sp. 807,14.
2) S. die in den beiden nächsten Anmerkungen gegebenen Belege.
3) Vgl. [Hipp.] Progn. 2 (I 81,2 Kuehlew.) ήν δέ καμπύλον [ή-ρ^νόν]
γένηται ή πελιδνόν βλέφαρον ή χεΐλος ή ρίς μετά τινος τών άλλων σημ,είων,
είδέναι χρή έγγύς έόντα τοΰ θανάτου . θανατώδες δέ καί χείλεα άπολυόμενα
καί κρεμάμενα καί ψυχρά καί έκλευκα γινόμενα; Coac. praenot. II 72
τοΐσιν άσθενέως ήδη διακειμ,ένοισι τό μή βλέπειν ή μή άκούειν ή δια-
στρέφεσθαι χεΐλος ή όφθαλμόν ή ρΐνα θανάσιμον; Aphorism. IV 49 έν
μή διαλείποντι πυρετώ ήν χεΐλος ή όφρύς ή όφθαλμός ή ρίζ διαστραφή . .,
έγγύς ό θάνατος.
4) Ygl. z. Β. [Hipp.] Progn. 2 (I 79,10) πρώτον μέν (σκέπτεσθαι
χρή) τόπρόσωπον τοΰ νοσέοντος . . (80,5) ήν δέ . .τό π ρ ό σ ω πο ν τοιοΰτον
ή, περί τε τούτοιν έπανερέσθαι, περί ά>ν καΐ πρότερον έκέλευσα, καί τά
άλλα σημεΐα σκέπτεσθαι, τά τε έν τώ σύμπαντι σοόματι καί τά έν τοΐσι
όφθαλμοΐσιν. ήν γάρ τήν αύγήν φεύγο)σιν ή δακρύοισιν άπροαιρέτως. . ή
τό χρώμα τοΰ σύμπαντος προσώπου ήλλοιοιμένον (sc. φαίνηται), ταΰτα
πάντα κακά νομίζειν εΐναι κτλ.
5) Diokl. fr. 12 (Hipp. Aphorism. et Galen. in eos comm. 15 : Bd. XYII B
S. 421 K.) καί δσωπερ άν ή ροιμαλεοότερον τό έμφυτον θερμόν, τοσούτω
μάλλον έκφεύγει τήν αΐσθησιν ή διαπνοή. καί διάτοΰτο παρά φύσιν ειναι
τούς ίδρώτας ό Διοκλής εΐπεν, δτι καλώς άπάντοιν διοικου μένοιν τών κατά
τό σώμα, κρατουμένης τής τροφής ύπό φύσεως, ούκ άν ποτε αίσθητή διά
τοΰ δέρματος ύγρότης έκκριθείη. Dazu Wellmann S. 87 f.
6) Empedokl. A 78 S. 166,8 Diels 2 ίδρώτα< δέ> καί δ ά κ ρ υ ο ν γίνεσθαι
τοΰ αΐματος τηκομένου καί παρά τό λεπτύνεσθαι διαχεομένου; Plat. Tim.
ρ. 83 D φλέγματος δ’αύ νέου ξυνισταμένου όρός ίδρώς καί δ ά κ ρ υ ο ν,
13
In der Semeiotik berühren wir ein Gebiet, das auch vom
echten Karystier notorisch gepflegt worden ist 1) und das wiederum
zu seinem Recht kommt in den neuen Fragmenten. Das hier ein-
schlagende fr. 12 erwähnt in einem Zusammenhang, der sicli wohl
mit Augenleiden vereinbaren läßt 2), als Merkmal für die Nähe
des Todes zuerst Erscheinungen an Augenlid und Lippe (χεΐλος) 3),
dann unter Verweisung auf ein früheres, ύπέρ τών. . .handelndes
Kapitel oder Buch eine solche im Gesicht (πρόσωπον) 4) überhaupt,
nämlich Feuchtigkeit der Gesichtshaut, also vermutlich das,
was wir Todesschweiß nennen. Solche Behandlung des Schweißes
gemahnt uns an ein hervorragend charakteristisches Dogma des
Diokles, der 'in gewöhnlichem, ruhigem Zustande des Körpers’
die tropfbare, sinnlich wahrnehmbare (αίσθητός) 5) Ausscheidung
von Feuchtigkeit aus der Haut in cler Form des ίδρώς für 'wider-
natürlich’ erklärte. Was aber vom Schweiß gilt-, muß auch für
clen analog zu deutenden 6) Tränenfluß zutreffen, und man ver-
ήν γάρ τήν αύγήν φεύγωσιν (οί όφθαλμοί) ή δακρύωσιν άπροαιρέτως. .,
(16) ταΰτα πάντα κακά νομίζειν ειναι καί όλέθρια.
x) Vgl. Wellmann, R. Ε. V, Sp. 807,14.
2) S. die in den beiden nächsten Anmerkungen gegebenen Belege.
3) Vgl. [Hipp.] Progn. 2 (I 81,2 Kuehlew.) ήν δέ καμπύλον [ή-ρ^νόν]
γένηται ή πελιδνόν βλέφαρον ή χεΐλος ή ρίς μετά τινος τών άλλων σημ,είων,
είδέναι χρή έγγύς έόντα τοΰ θανάτου . θανατώδες δέ καί χείλεα άπολυόμενα
καί κρεμάμενα καί ψυχρά καί έκλευκα γινόμενα; Coac. praenot. II 72
τοΐσιν άσθενέως ήδη διακειμ,ένοισι τό μή βλέπειν ή μή άκούειν ή δια-
στρέφεσθαι χεΐλος ή όφθαλμόν ή ρΐνα θανάσιμον; Aphorism. IV 49 έν
μή διαλείποντι πυρετώ ήν χεΐλος ή όφρύς ή όφθαλμός ή ρίζ διαστραφή . .,
έγγύς ό θάνατος.
4) Ygl. z. Β. [Hipp.] Progn. 2 (I 79,10) πρώτον μέν (σκέπτεσθαι
χρή) τόπρόσωπον τοΰ νοσέοντος . . (80,5) ήν δέ . .τό π ρ ό σ ω πο ν τοιοΰτον
ή, περί τε τούτοιν έπανερέσθαι, περί ά>ν καΐ πρότερον έκέλευσα, καί τά
άλλα σημεΐα σκέπτεσθαι, τά τε έν τώ σύμπαντι σοόματι καί τά έν τοΐσι
όφθαλμοΐσιν. ήν γάρ τήν αύγήν φεύγο)σιν ή δακρύοισιν άπροαιρέτως. . ή
τό χρώμα τοΰ σύμπαντος προσώπου ήλλοιοιμένον (sc. φαίνηται), ταΰτα
πάντα κακά νομίζειν εΐναι κτλ.
5) Diokl. fr. 12 (Hipp. Aphorism. et Galen. in eos comm. 15 : Bd. XYII B
S. 421 K.) καί δσωπερ άν ή ροιμαλεοότερον τό έμφυτον θερμόν, τοσούτω
μάλλον έκφεύγει τήν αΐσθησιν ή διαπνοή. καί διάτοΰτο παρά φύσιν ειναι
τούς ίδρώτας ό Διοκλής εΐπεν, δτι καλώς άπάντοιν διοικου μένοιν τών κατά
τό σώμα, κρατουμένης τής τροφής ύπό φύσεως, ούκ άν ποτε αίσθητή διά
τοΰ δέρματος ύγρότης έκκριθείη. Dazu Wellmann S. 87 f.
6) Empedokl. A 78 S. 166,8 Diels 2 ίδρώτα< δέ> καί δ ά κ ρ υ ο ν γίνεσθαι
τοΰ αΐματος τηκομένου καί παρά τό λεπτύνεσθαι διαχεομένου; Plat. Tim.
ρ. 83 D φλέγματος δ’αύ νέου ξυνισταμένου όρός ίδρώς καί δ ά κ ρ υ ο ν,