DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.41998#0027
Cusanus-Studien: IV. Medizinisch-physikalisches Denken bei Nik. v. Cues. 27
lestibus tantum, medicina autem
est tarn de istis, quam de illis.
Non enim solum rectificat dis-
positiones corporis, sed etiam
rectificat anime operationes,cum
ipsa habeat operari per corpus et
ita est tarn de generalibus quam
de corruptibilibus, quam de ce-
lestibus. Praeterea scientia est
de difficili et bono, quoque est
de difficillimo et optimo, est no-
bilissima. Talis autem est medi-
cina quia patet. Est enim sicut
dictum est de corpore humano
quia dicitur dignissima creatu-
rarum, et sic est de optimo, est
et de difficillimo quia est de ho-
mine et ita de causis hominis.
Nam scire est causam rei cog-
noscere, et quoniam illius est
causa et impossibile est aliter se
habere ut vult philosophus. Dif-
ficillimum enim est causas ho-
minis cognoscere, quia causa
materialis hominis sunt quatuor
elementa,cognitio enim eorum est
difficillima. Causa efficiens eius-
dem est liomo et sol. Homo enim
generat hominem et sol ut vult
philosophia. Causa autem forma-
lis ipsius hominis est anima, cuius
et cognitio difficillima est. Cog-
nitio autem hominis et motus
supercelestium corporum diffi-
cillima est. Causa autem finalis
omnium rerum est homo, omnia
enim sancta sunt propter homi-
nem; cognitio autem omnium
cognitio eorum quae sunt ele-
ganciora et utiliora. Titulus
talis est „Incipit Über am-
phorismorum ypocratis.“
Amphorismus incipit sic ab
„an“ quod est „iuxta“ et
orismos quod est diffinitio,
quasi iuxta diffinitionem,
quia sicut diffinicio esse rei ex-
plicat. Dicit enim Oribasius,
quod diffinitur sic,,ampho-
rismus est sermo brevis, di-
ves sententiis pauper ver-
bis, quia in brevibus verbis ma-
ximam habet potestatem. Causa
formalis consistit in duobus, in
forma tractatus et tractandi.
Forma tractatus est dicens pau-
ca et capitulariter. Forma trac-
tandi est modus agendi, qui est
aphorismaticus et exemplorum
positivus. Quibus habitis acce-
dendum est ad formam tracta-
tus. Dividitur autem primo libro
iste in duas partes seil, in pro-
hemium et executionem. Pri-
ma pars hic incipit „In per-
turbationibus ventris“. Pri-
ma pars praesentis est lectionis,
quae dividitur in duas; in prima
proponit et propositum proba-
bat, in secunda concludit ex
praedictis ut ibi „Oportet non
solum“. Prima ibi dicens in
plura proponit et ita omne pro-
positum probat ut ibi „Tempus
vero acutum, experimentum
fallax1“. Hec est divisio lectio-
1 Dieser Teil des ersten Aphorismus lautet im griech. Urtext: ό μέν
καιρός οξύς, ή δέ πείρα σφαλερή.
lestibus tantum, medicina autem
est tarn de istis, quam de illis.
Non enim solum rectificat dis-
positiones corporis, sed etiam
rectificat anime operationes,cum
ipsa habeat operari per corpus et
ita est tarn de generalibus quam
de corruptibilibus, quam de ce-
lestibus. Praeterea scientia est
de difficili et bono, quoque est
de difficillimo et optimo, est no-
bilissima. Talis autem est medi-
cina quia patet. Est enim sicut
dictum est de corpore humano
quia dicitur dignissima creatu-
rarum, et sic est de optimo, est
et de difficillimo quia est de ho-
mine et ita de causis hominis.
Nam scire est causam rei cog-
noscere, et quoniam illius est
causa et impossibile est aliter se
habere ut vult philosophus. Dif-
ficillimum enim est causas ho-
minis cognoscere, quia causa
materialis hominis sunt quatuor
elementa,cognitio enim eorum est
difficillima. Causa efficiens eius-
dem est liomo et sol. Homo enim
generat hominem et sol ut vult
philosophia. Causa autem forma-
lis ipsius hominis est anima, cuius
et cognitio difficillima est. Cog-
nitio autem hominis et motus
supercelestium corporum diffi-
cillima est. Causa autem finalis
omnium rerum est homo, omnia
enim sancta sunt propter homi-
nem; cognitio autem omnium
cognitio eorum quae sunt ele-
ganciora et utiliora. Titulus
talis est „Incipit Über am-
phorismorum ypocratis.“
Amphorismus incipit sic ab
„an“ quod est „iuxta“ et
orismos quod est diffinitio,
quasi iuxta diffinitionem,
quia sicut diffinicio esse rei ex-
plicat. Dicit enim Oribasius,
quod diffinitur sic,,ampho-
rismus est sermo brevis, di-
ves sententiis pauper ver-
bis, quia in brevibus verbis ma-
ximam habet potestatem. Causa
formalis consistit in duobus, in
forma tractatus et tractandi.
Forma tractatus est dicens pau-
ca et capitulariter. Forma trac-
tandi est modus agendi, qui est
aphorismaticus et exemplorum
positivus. Quibus habitis acce-
dendum est ad formam tracta-
tus. Dividitur autem primo libro
iste in duas partes seil, in pro-
hemium et executionem. Pri-
ma pars hic incipit „In per-
turbationibus ventris“. Pri-
ma pars praesentis est lectionis,
quae dividitur in duas; in prima
proponit et propositum proba-
bat, in secunda concludit ex
praedictis ut ibi „Oportet non
solum“. Prima ibi dicens in
plura proponit et ita omne pro-
positum probat ut ibi „Tempus
vero acutum, experimentum
fallax1“. Hec est divisio lectio-
1 Dieser Teil des ersten Aphorismus lautet im griech. Urtext: ό μέν
καιρός οξύς, ή δέ πείρα σφαλερή.