108 Ludwig Baur Cusanus-Texte: III. Marginalien
464. ebd. 4: Animal secundum aliud et aliud est in homine et aliis secun-
dum esse, licet non secundum intentionem abstractam.
465. ebd. 4: Potentia rationalis non utitur organo.
466. ebd. 4: Potentiae sensitivae in homine sunt alterius rationis quam in
aliis animalibus.
467. ebd. 4: Animalia moventur ab instinctu, homo ex imaginatione et
ratione.
468. 166va 1. R. c. 4: Non invenitur in aliquo philosophorum nec sancto
Deum naturam naturantem.
469. 166vb u. R. c. 4: Forma ut in materia potest habere contrariam non
in se.
470. 167vb o. R. c. 4: Yide hic quomodo materia participat formam et de
inchoatione formarum.
471. 167vb u. R. c. 4: Nota hic quomodo materia potest poni ab aeterno et
prima forma per creationem in ea et in ipsa inchoationes formarum,
sed non compositum.
472. 168ra o. R. c. 4: Totum bonum.
473. 171va 1. R. c. 4: De scientia speculativa et practica.
474. 174ra u. R. c. 5: Quomodo ens praecedit bonum et e converso.
475. 174rb r. R. c. 5: Nota dictum commune quomodo veteres Deum unum
nominarunt non ut principium numeri, sed quia cunctis eminet.
476. ebd.: Quid perfecte cognoscitur et quomodo Deus cognoscitur. (Feinere
Feder).
477. 174va 1. R. c. 5: Per effectus devenimus in potentias et per illas in
essentias.
478. 174va 1. R. c. 5: Substantia primo ens alia secundum quid et hoc
habent a substantia tamquam a causa. Omnia reducta in Deum
cadunt a ratione accidentis.
479. 175ra o. R. c. 5: Nota esse formae, quod habet in materia, quae est
fundamentum eius et essentia formae, secundum quam non de-
pendet ab alio.
480. ebd.: Et nota pulchrum intellectum quare manet simplicitas licet sit
in Deo sapientia, vita etc.
481. 175ra u. R. c. 5: Simplex secundum esse angelus et secundum resolutio-
nem intellectus sicut forma universalis; et nota quomodo intelligi-
tur.(?)x quod simplicius in pluribus invenitur.
482. 175rb r. R. c. 5: Quomodo intelligentia est esse et vita?
483. 175vb u. R. c. 5: Ens primo et perfecte invenitur in Deo.
484. 176ra o. R. c. 5: Nihil potest esse causa omnis entis nisi in quo est
primo et perfecto ratio entis, sicut ignis causa caloris in omnibus
calidis.
485. 176rb r. R. c. 5: Nota quomodo ens primum est causa omnis entis.
486. ebd.: Nota exemplum quod sicut si esset calor per se existens, ex ipso
flueret calor in omnibus calidis tamquam a causa effectiva et exem-
plari ita a Deo omnia etc.
1 Es ist wohl zu lesen: verbum philosophi in V Met., wie es im
Texte heißt.
464. ebd. 4: Animal secundum aliud et aliud est in homine et aliis secun-
dum esse, licet non secundum intentionem abstractam.
465. ebd. 4: Potentia rationalis non utitur organo.
466. ebd. 4: Potentiae sensitivae in homine sunt alterius rationis quam in
aliis animalibus.
467. ebd. 4: Animalia moventur ab instinctu, homo ex imaginatione et
ratione.
468. 166va 1. R. c. 4: Non invenitur in aliquo philosophorum nec sancto
Deum naturam naturantem.
469. 166vb u. R. c. 4: Forma ut in materia potest habere contrariam non
in se.
470. 167vb o. R. c. 4: Yide hic quomodo materia participat formam et de
inchoatione formarum.
471. 167vb u. R. c. 4: Nota hic quomodo materia potest poni ab aeterno et
prima forma per creationem in ea et in ipsa inchoationes formarum,
sed non compositum.
472. 168ra o. R. c. 4: Totum bonum.
473. 171va 1. R. c. 4: De scientia speculativa et practica.
474. 174ra u. R. c. 5: Quomodo ens praecedit bonum et e converso.
475. 174rb r. R. c. 5: Nota dictum commune quomodo veteres Deum unum
nominarunt non ut principium numeri, sed quia cunctis eminet.
476. ebd.: Quid perfecte cognoscitur et quomodo Deus cognoscitur. (Feinere
Feder).
477. 174va 1. R. c. 5: Per effectus devenimus in potentias et per illas in
essentias.
478. 174va 1. R. c. 5: Substantia primo ens alia secundum quid et hoc
habent a substantia tamquam a causa. Omnia reducta in Deum
cadunt a ratione accidentis.
479. 175ra o. R. c. 5: Nota esse formae, quod habet in materia, quae est
fundamentum eius et essentia formae, secundum quam non de-
pendet ab alio.
480. ebd.: Et nota pulchrum intellectum quare manet simplicitas licet sit
in Deo sapientia, vita etc.
481. 175ra u. R. c. 5: Simplex secundum esse angelus et secundum resolutio-
nem intellectus sicut forma universalis; et nota quomodo intelligi-
tur.(?)x quod simplicius in pluribus invenitur.
482. 175rb r. R. c. 5: Quomodo intelligentia est esse et vita?
483. 175vb u. R. c. 5: Ens primo et perfecte invenitur in Deo.
484. 176ra o. R. c. 5: Nihil potest esse causa omnis entis nisi in quo est
primo et perfecto ratio entis, sicut ignis causa caloris in omnibus
calidis.
485. 176rb r. R. c. 5: Nota quomodo ens primum est causa omnis entis.
486. ebd.: Nota exemplum quod sicut si esset calor per se existens, ex ipso
flueret calor in omnibus calidis tamquam a causa effectiva et exem-
plari ita a Deo omnia etc.
1 Es ist wohl zu lesen: verbum philosophi in V Met., wie es im
Texte heißt.