IV. Visitationsordnung
27
(37) „Item sciatur ab eo, qualiter se habeat in casibus dubiis emergenti-
bus“ quandoque circa ministracionem sacramentorum seu celebracionem
inisse, dum cadit aliquid in calicem uel dum sanguis effluit uel dum non
repperitur in calicen, uel si in pixide, vbi est hostia, inueniantur vermes, et
si nesciant, doceantur. [146r]
(38) Item circa baptismum. Dum puer est baptisatus ab obstetrice, qua-
liter se habeat, doceatur.
(39) Item an ne inuestiget ab obstetricibus,13 si habeant vnam formam
baptizandi in parochia sua, et super hoc poterunt obstetrices interrogari et
doceri, quod hec est forma spargendo aquam super puerum et dicendo:
Ego baptiso te in nomine patris et filii et spiritus sancti.11
(40) Item si celebrat semper ieiunus, hoc est quod nichil sumpserit post
mediam noctem eiusdem diei, quamquam post illam horam dormierit et
ieiunus sit, quoniamh) fieri hoc non debet.
(41) „Item si ostendit hostiam populo, antequam sit consecrata“, quo-
niam hoc numquam clebet fieri.15
(42) Item si vmquam celebrauerit suspensus a iure uel ab homine15* per
excommunicacionem, quia super irregularitate inde contracta solus papa
uel sui penitenticirii tunc cibsoluunt, et super hoc doceatur.
(43) Item si celebrauerit coram excommunicatis ex causa timoris uel
fauoris vel quia nolebant recedere 16
(44) „Item si dixerit primam, antequam celebret, sicut debet fieri, nisi
in die natalis clomini“ et si post polluciones nocturnales aut diurnales
statim celebret. Super qua re doceatur, quid agendum propter officii sui
necessitatem.11
(45) „Item quomodo se habet in foro penitentie erga confitentes sibi“,
qualiter interroget de peccatis, „qualiter instruit, qualiter ab soluit, qualiter
remittit pro casibus reseruatis“.
(46) Item qui sunt illi casus reseruati.
(47) Item „qualiter absoluit excommunicatos uel participantes“ eis et
quam formam in illa absolucione obseruat.
b) quam
12 G.: . . . vel dum reperitur esse vinum sine aqua in calice.
13 G.: Item si obstetrices sciant veram formam . . .
14 Die Taufformel lautet bei G.: Johannes vel Christina, ego te baptizo...
Amen. — Anschließend bei G.: Item qualiter se habeat erga infirmos visitandos
in articulo mortis et si nesciat, doceatur.
15 G.: ... et abusus obtentus corrigatur.
i5a Vgl Paul Hinschius, Das Kirchenrecht der Katholiken und Protestanten in
Deutschland V (Berlin 1893) 132.
16 G.: ... et iuxta rationem sive tenorem detur sibi consilium.
17 G.: . . . quid agendum sit, nunc propter reverentiam sacramenti, nunc propter
officii sui necessitatem.
5
10
15
20
25
30
27
(37) „Item sciatur ab eo, qualiter se habeat in casibus dubiis emergenti-
bus“ quandoque circa ministracionem sacramentorum seu celebracionem
inisse, dum cadit aliquid in calicem uel dum sanguis effluit uel dum non
repperitur in calicen, uel si in pixide, vbi est hostia, inueniantur vermes, et
si nesciant, doceantur. [146r]
(38) Item circa baptismum. Dum puer est baptisatus ab obstetrice, qua-
liter se habeat, doceatur.
(39) Item an ne inuestiget ab obstetricibus,13 si habeant vnam formam
baptizandi in parochia sua, et super hoc poterunt obstetrices interrogari et
doceri, quod hec est forma spargendo aquam super puerum et dicendo:
Ego baptiso te in nomine patris et filii et spiritus sancti.11
(40) Item si celebrat semper ieiunus, hoc est quod nichil sumpserit post
mediam noctem eiusdem diei, quamquam post illam horam dormierit et
ieiunus sit, quoniamh) fieri hoc non debet.
(41) „Item si ostendit hostiam populo, antequam sit consecrata“, quo-
niam hoc numquam clebet fieri.15
(42) Item si vmquam celebrauerit suspensus a iure uel ab homine15* per
excommunicacionem, quia super irregularitate inde contracta solus papa
uel sui penitenticirii tunc cibsoluunt, et super hoc doceatur.
(43) Item si celebrauerit coram excommunicatis ex causa timoris uel
fauoris vel quia nolebant recedere 16
(44) „Item si dixerit primam, antequam celebret, sicut debet fieri, nisi
in die natalis clomini“ et si post polluciones nocturnales aut diurnales
statim celebret. Super qua re doceatur, quid agendum propter officii sui
necessitatem.11
(45) „Item quomodo se habet in foro penitentie erga confitentes sibi“,
qualiter interroget de peccatis, „qualiter instruit, qualiter ab soluit, qualiter
remittit pro casibus reseruatis“.
(46) Item qui sunt illi casus reseruati.
(47) Item „qualiter absoluit excommunicatos uel participantes“ eis et
quam formam in illa absolucione obseruat.
b) quam
12 G.: . . . vel dum reperitur esse vinum sine aqua in calice.
13 G.: Item si obstetrices sciant veram formam . . .
14 Die Taufformel lautet bei G.: Johannes vel Christina, ego te baptizo...
Amen. — Anschließend bei G.: Item qualiter se habeat erga infirmos visitandos
in articulo mortis et si nesciat, doceatur.
15 G.: ... et abusus obtentus corrigatur.
i5a Vgl Paul Hinschius, Das Kirchenrecht der Katholiken und Protestanten in
Deutschland V (Berlin 1893) 132.
16 G.: ... et iuxta rationem sive tenorem detur sibi consilium.
17 G.: . . . quid agendum sit, nunc propter reverentiam sacramenti, nunc propter
officii sui necessitatem.
5
10
15
20
25
30