DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.30258#0423
6. BUCERS DRITTER BRIEF AN DIE KURFÜRSTEN
419
Ma[iesta]te impetrari posset, ne statim executionem omnium, quae in proposito libro
continentur, praesertim quae ad ritus attinent, exigeret. Nam Clementissimam Mafies-
tajtem eius et in comitijs Augustanis prioribus in quibus damnata nostra confessio fuit,
dedisse adhaerentibus huic confessioni spacium sex mensium2, priusquam executionem
5 facto exigeret. Et quia summum periculum est nostris Ecclesijs a ritibus plerisque resti-
tuendis, quos propositus über requirit, praesertim illis, qui nec diuinis scripturis nec
traditionibus Apostolicis aut Sfanctorum] Patrum doctrina ut exigendi ab Omnibus sunt
commendati, me valde optare, ut Impferialis] Mafiesjtas concederet principibus et
rebuspubflicis] nostrae Confessionis, ut post haec comitia1 in aliquo oportuno loco
10 committerefnjt suos aliquot pios et prudentes consiliarios atque Ecclesiarum ministros
ut de via et ratione commoda inter se statuerent, quod aboliti ritus qui pietati nibil
officiant et ad Ecclesiarum consensionem aliquid conferre possint, sine offensione
fidelium restituantur. Sic enim accedente tot Ecclesiarum nostrae confessionis consensu
et autoritate plerosque ritus posse in Ecclesijs, in quibus pridem | 147b | sublati sunt,
15 extra piorum offensionem restitui, quod alias fieri haud facile possit.
Tertio rogaui illustrissimas Cfelsitudines] Vfestras], ut apud Impferialem] Mafiesta]-
tem pro nostris Ecclesijs intercederent, quo ipsaJ efficeret, ne illae iure suo, quod ei lex
Dei, Canones et piorum imperatorum leges tribuunt3, fraudenturk, quod attinet ad
Electionem, Praesentationem et Probationem ministrorum. Ita ut Episcopi eos Ecclesijs
20 ministros ’ordinare et instituere1 mnon detrectent™, quos eisn Ecclesiae offenrent0, nisi
eos deprehenderintp non idoneos ad haec ministeria secundum verbum Dei et veteres
Canones.
Quarto oraui Illustfrissimas] Cfelsitudines] Vfestras], ut uellent in illud, cuius spem
fecissent de reformatione iusta Episcoporum et cleri illorum diligenterq incumbere. Nisi
25 enim hi se re ipsa declarabuntr fideles Christi ministros, qui pascere salutariter, non
deglubere et perdere greges Domini studeants, ij qui suasuri sunt Ecclesijs, ut se iuris-
dictioni et gubernationi Episcoporum rursus restituant, uideantur uelle ouibus persua-
dere ut se tradent lupis. Nostamen non urgere eiusmodi illorum reformationem, qualem
lex ipsa Dei et veteres Canones requirunt4, si tantum eam reformationem et disciplinam
30 vellent re ipsa amplecti, quam über describit et postulat. Ad haec, si doctrinam in propo-
i) Text: commitia. - j) korr. aus: illa. - k) korr. v. B. aus: frauderentur.
l) —1) korr. v. B. aus: ordinarent et instituerent.
m) -m) add. v. B. - n) add. v. B. - o) korr. von B.
p) korr. v. B. aus: deprehenderent. - q) add. v. B.
r) korr. v. B. aus: declarant. — s) gestr.: fore ut.
2. S. Briefe und Acten, hrsg. von F. W. Schirrmacher, Amsterdam 1968, S. 311: »aber etlicher
andern artickel halb, deren sie sich mit keys. Mat ... nicht verglichen, hab ihr k. M. ... zugelassen,
sich zwischen hier [22. Sept. 1530] vnd den 15. tag des nechst künftigen monaths Aprilis [1531] zu
unterreden vnd zu bedencken ...«
3. Vgl. W. M. Plöchl: Geschichte des Kirchenrechts 1. 2. Aufl. Wien, München 1960. S. 7if.
186-189. Vgl. Cypriam Ep. 14; CSEL 3,2, S. 512: aprimordio episcopatus mei statuerim nihil sine
conciho vestro et sine consensu plebis mea privatim sententia gerere.
4. Vgl. c. 15. 16. 17 des Konzils v. NicäaQzj); Mansi2, Sp. 674E: Quoniam multi qui in canone
recensentur, plura habendi Studium et turpe lucrum persequentes, divinae scripturae obliti sunt.
Vgl. Plöchl, a.a.O., S. 180-184.
419
Ma[iesta]te impetrari posset, ne statim executionem omnium, quae in proposito libro
continentur, praesertim quae ad ritus attinent, exigeret. Nam Clementissimam Mafies-
tajtem eius et in comitijs Augustanis prioribus in quibus damnata nostra confessio fuit,
dedisse adhaerentibus huic confessioni spacium sex mensium2, priusquam executionem
5 facto exigeret. Et quia summum periculum est nostris Ecclesijs a ritibus plerisque resti-
tuendis, quos propositus über requirit, praesertim illis, qui nec diuinis scripturis nec
traditionibus Apostolicis aut Sfanctorum] Patrum doctrina ut exigendi ab Omnibus sunt
commendati, me valde optare, ut Impferialis] Mafiesjtas concederet principibus et
rebuspubflicis] nostrae Confessionis, ut post haec comitia1 in aliquo oportuno loco
10 committerefnjt suos aliquot pios et prudentes consiliarios atque Ecclesiarum ministros
ut de via et ratione commoda inter se statuerent, quod aboliti ritus qui pietati nibil
officiant et ad Ecclesiarum consensionem aliquid conferre possint, sine offensione
fidelium restituantur. Sic enim accedente tot Ecclesiarum nostrae confessionis consensu
et autoritate plerosque ritus posse in Ecclesijs, in quibus pridem | 147b | sublati sunt,
15 extra piorum offensionem restitui, quod alias fieri haud facile possit.
Tertio rogaui illustrissimas Cfelsitudines] Vfestras], ut apud Impferialem] Mafiesta]-
tem pro nostris Ecclesijs intercederent, quo ipsaJ efficeret, ne illae iure suo, quod ei lex
Dei, Canones et piorum imperatorum leges tribuunt3, fraudenturk, quod attinet ad
Electionem, Praesentationem et Probationem ministrorum. Ita ut Episcopi eos Ecclesijs
20 ministros ’ordinare et instituere1 mnon detrectent™, quos eisn Ecclesiae offenrent0, nisi
eos deprehenderintp non idoneos ad haec ministeria secundum verbum Dei et veteres
Canones.
Quarto oraui Illustfrissimas] Cfelsitudines] Vfestras], ut uellent in illud, cuius spem
fecissent de reformatione iusta Episcoporum et cleri illorum diligenterq incumbere. Nisi
25 enim hi se re ipsa declarabuntr fideles Christi ministros, qui pascere salutariter, non
deglubere et perdere greges Domini studeants, ij qui suasuri sunt Ecclesijs, ut se iuris-
dictioni et gubernationi Episcoporum rursus restituant, uideantur uelle ouibus persua-
dere ut se tradent lupis. Nostamen non urgere eiusmodi illorum reformationem, qualem
lex ipsa Dei et veteres Canones requirunt4, si tantum eam reformationem et disciplinam
30 vellent re ipsa amplecti, quam über describit et postulat. Ad haec, si doctrinam in propo-
i) Text: commitia. - j) korr. aus: illa. - k) korr. v. B. aus: frauderentur.
l) —1) korr. v. B. aus: ordinarent et instituerent.
m) -m) add. v. B. - n) add. v. B. - o) korr. von B.
p) korr. v. B. aus: deprehenderent. - q) add. v. B.
r) korr. v. B. aus: declarant. — s) gestr.: fore ut.
2. S. Briefe und Acten, hrsg. von F. W. Schirrmacher, Amsterdam 1968, S. 311: »aber etlicher
andern artickel halb, deren sie sich mit keys. Mat ... nicht verglichen, hab ihr k. M. ... zugelassen,
sich zwischen hier [22. Sept. 1530] vnd den 15. tag des nechst künftigen monaths Aprilis [1531] zu
unterreden vnd zu bedencken ...«
3. Vgl. W. M. Plöchl: Geschichte des Kirchenrechts 1. 2. Aufl. Wien, München 1960. S. 7if.
186-189. Vgl. Cypriam Ep. 14; CSEL 3,2, S. 512: aprimordio episcopatus mei statuerim nihil sine
conciho vestro et sine consensu plebis mea privatim sententia gerere.
4. Vgl. c. 15. 16. 17 des Konzils v. NicäaQzj); Mansi2, Sp. 674E: Quoniam multi qui in canone
recensentur, plura habendi Studium et turpe lucrum persequentes, divinae scripturae obliti sunt.
Vgl. Plöchl, a.a.O., S. 180-184.