43°
DIE LETZTEN STRASSBURGER JAHRE 1546-1549
uestris s. oblationibus et precibus sicque spem confirmate uobis, quod eos sitis rursus
feliciter apud Christum conuenturi. De pondere loci qui ex 2. Machabaeorum
[12,43—45] adduci solet, nouit ipsa Rma D. T. quid sentiendum sit. Sed utcunque haec
habeant, quia nostra in Domino membra sunt, qui nos ads Dominum praecesserunt,
equidem memoriam defunctorum celebrandan? et gratias agendas Deo pro eorum fideli 5
discessu non dubito. Dominus enim uult iustos suos haberi in memoria aetema35. Ita
cum de beata eorum resurrectione et mutuo11 apud Christum Dominum conuentu tarn
multas praeclaras habeamus promissiones, haec quoque illis et nobis orare fide possu-
mus. Cumque uetustissimi S. Patrum, ut ex Cypriano et Dionisio cognoscere est in suis
defunctorum commemorationibus36, nihil amplius facere uoluerunt quamv illos sua 10
gratiarum actione et prece postremumw prosequi eoque sibi fidem confirmare de beata
illorum apud | 133 b | Christum uita et felici in fine saeculi resurrectione et excitare in
superstitibus desyderium et Studium uitae caelestis, quis uere amans Christi et membro-
rum eius, quis pacis Ecclesiasticae piae et syncerae appetens non satis habeat, si ad hunc
modum defunctorum memoriam celebremus? | 79, 42 a | 15
Nunc venio ad Ceremonias, quas semel omnes nobis imponunt, quaecunque con-
sueuerunt exhiberi siue in dispensatione sacramentorum, siue in alijs Ecclesiasticis
actionibus. At tua Rma D. probe nouit, quam sit in omni Ceremoniarum usu cauendum,
ne populo Christi occasionem ullam demus uel ethnicae superstitionis uel iudaicae
seruitutis, Christum Dominum et eiusx beneficia praedicare et commemorare debent 20
hominibus, quae geruntur in Ecclesijs omnia, siue uerbis illa, siue signis gerantur. Ex
usitatis ysignis ety Ceremonijsz fateor plerasquea esse sane antiquasb, quantumuis
tarnen sint antiquae, sacramentalia37 sunt, non sacramenta, nec res ad salutem necessa-
riae nec utiles sane, nisi eadem animis per oculos ingerant, quae inferuntur per aures
uerbis, idque grauiter et religiöse. 25
Cum iam in nostris Ecclesijs ex Christi libertate, qui populj sui societatem sacramen-
tis suis paucissimis, non his tot signis et ritibus colligauit, pleraque ista signa et ritusc
propter manifestum et nimis crassum eorum abusum usurpari desierint, certum est,
quod, si subito reuocentur in usum, id dnon paucos in Christi populo periculose pertur-
baturum essed, multis quoque6 nondum abiectam superstitionem confirmaturum, non- 30
s) add. v. B. über der Zeile C, S.
t) add. v. B. am Rand: celebrandas [!] S; fehlt C.
u) C; operato v. B. korr. aus gestr.: mutuo S.
v) gestr.: ultimum S; folgt: ultimum C.
w) add. v. B. am Rand S; fehlt C.
x) gestr.: praedicare S. - y)-y) add. v. B. über der Zeile S; fehlt C.
z) gestr.: et signis C, S. - a) C; korr. aus: pleraque [?] S.
b) C; korr. aus: antiquae S. - c) gestr.: sicut S.
d)-d) add. v. B. über der Zeile S; übern. C. - e) S; gestr. C.
35. Vgl. Ps 112,6.
36. Cyprian'. Ep. 9; CSEL 3, 2, S. 489: ... nobis quod et vobis esset circa praepositi memoriam
gloriosum et nobis quoque fidei ac virtutis praeberet exemplum. Vgl. (Pseudo-)Dionysius Areopa-
gita: De eccl. hierarchia 7; MSG 3, Sp. 553—559-
37. S. LThK 9, Sp. 233 f.
DIE LETZTEN STRASSBURGER JAHRE 1546-1549
uestris s. oblationibus et precibus sicque spem confirmate uobis, quod eos sitis rursus
feliciter apud Christum conuenturi. De pondere loci qui ex 2. Machabaeorum
[12,43—45] adduci solet, nouit ipsa Rma D. T. quid sentiendum sit. Sed utcunque haec
habeant, quia nostra in Domino membra sunt, qui nos ads Dominum praecesserunt,
equidem memoriam defunctorum celebrandan? et gratias agendas Deo pro eorum fideli 5
discessu non dubito. Dominus enim uult iustos suos haberi in memoria aetema35. Ita
cum de beata eorum resurrectione et mutuo11 apud Christum Dominum conuentu tarn
multas praeclaras habeamus promissiones, haec quoque illis et nobis orare fide possu-
mus. Cumque uetustissimi S. Patrum, ut ex Cypriano et Dionisio cognoscere est in suis
defunctorum commemorationibus36, nihil amplius facere uoluerunt quamv illos sua 10
gratiarum actione et prece postremumw prosequi eoque sibi fidem confirmare de beata
illorum apud | 133 b | Christum uita et felici in fine saeculi resurrectione et excitare in
superstitibus desyderium et Studium uitae caelestis, quis uere amans Christi et membro-
rum eius, quis pacis Ecclesiasticae piae et syncerae appetens non satis habeat, si ad hunc
modum defunctorum memoriam celebremus? | 79, 42 a | 15
Nunc venio ad Ceremonias, quas semel omnes nobis imponunt, quaecunque con-
sueuerunt exhiberi siue in dispensatione sacramentorum, siue in alijs Ecclesiasticis
actionibus. At tua Rma D. probe nouit, quam sit in omni Ceremoniarum usu cauendum,
ne populo Christi occasionem ullam demus uel ethnicae superstitionis uel iudaicae
seruitutis, Christum Dominum et eiusx beneficia praedicare et commemorare debent 20
hominibus, quae geruntur in Ecclesijs omnia, siue uerbis illa, siue signis gerantur. Ex
usitatis ysignis ety Ceremonijsz fateor plerasquea esse sane antiquasb, quantumuis
tarnen sint antiquae, sacramentalia37 sunt, non sacramenta, nec res ad salutem necessa-
riae nec utiles sane, nisi eadem animis per oculos ingerant, quae inferuntur per aures
uerbis, idque grauiter et religiöse. 25
Cum iam in nostris Ecclesijs ex Christi libertate, qui populj sui societatem sacramen-
tis suis paucissimis, non his tot signis et ritibus colligauit, pleraque ista signa et ritusc
propter manifestum et nimis crassum eorum abusum usurpari desierint, certum est,
quod, si subito reuocentur in usum, id dnon paucos in Christi populo periculose pertur-
baturum essed, multis quoque6 nondum abiectam superstitionem confirmaturum, non- 30
s) add. v. B. über der Zeile C, S.
t) add. v. B. am Rand: celebrandas [!] S; fehlt C.
u) C; operato v. B. korr. aus gestr.: mutuo S.
v) gestr.: ultimum S; folgt: ultimum C.
w) add. v. B. am Rand S; fehlt C.
x) gestr.: praedicare S. - y)-y) add. v. B. über der Zeile S; fehlt C.
z) gestr.: et signis C, S. - a) C; korr. aus: pleraque [?] S.
b) C; korr. aus: antiquae S. - c) gestr.: sicut S.
d)-d) add. v. B. über der Zeile S; übern. C. - e) S; gestr. C.
35. Vgl. Ps 112,6.
36. Cyprian'. Ep. 9; CSEL 3, 2, S. 489: ... nobis quod et vobis esset circa praepositi memoriam
gloriosum et nobis quoque fidei ac virtutis praeberet exemplum. Vgl. (Pseudo-)Dionysius Areopa-
gita: De eccl. hierarchia 7; MSG 3, Sp. 553—559-
37. S. LThK 9, Sp. 233 f.