150

Aristophanes

(vgl. Kock I 546: „neque συλλαβεϊν (pro συλλήψεσθαι τού πράγματος) neque
ύπίσχομαι Atticorum consuetudini convenit. itaque nescio quis non Atticus
videtur loqui. Aesch. Eumen. 804 sane πανδίκως ύπίσχομαι“; vgl. aber van
Herwerden 1903, 47: „Ύπίσχομαι = ύπισχνούμαι adversus Kockium Bl[aydes]
ut atticum tuetur coli, προσίσχεται Ar. PI. 1096 [...] Si igitur homo atticus hic
loquitur, admittenda est parodia sive paratragoedia, coli. Aesch. Eumen. 804“).
τό πράγμα τούτο In der durch die Komiker reflektierten att. Konversa-
tionssprache reichlich vertreten (auch mit Deiktikum): Ar. Av. 1171 (τί τό
πράγμα τουτί;), Lys. 268 (όσαι τό πράγμα τοϋτ’ ένεστήσαντο καί μετήλθον),
Thesm. 72-3 (νή τούς θεούς εγώ πυθέσθαι βούλομαι / τί τό πράγμα τουτί),.
597 (τό πράγμα τουτί δεινόν είσαγγέλλεται), Ran. 658 (τί τό πράγμα τουτί;),
Eccl. 484-5 (ήμΐν δ’ αν αισχύνην φέροι / πάσαισι παρά τοΐς άνδράσιν τό
πράγμα τοϋτ’ έλεγχθέν), Antiphan. fr. 120,4-5 [Kleophanes] (λέγονθ’ ότι / τό
πράγμα τοΰτ’ ούκ έστιν, ε’ίπερ γίνεται), Men. Epitr. 513 (έμόν ποήσομαι τό
πράγμα τοϋτ’ εγώ).
συλλαβεϊν Verschiedene Bedeutungen möglich: obwohl .begreifen1,
.umfassen1 (Hdt. III 82,5 ένί επεϊ πάντα συλλαβόντα είπεϊν), .ergreifen',
.packen' (Soph. Ai. 310 κόμην άπρίξ ονυξι συλλαβών χερί) und ,verstehen'
(bezogen etwa auf Orakel, Reden, Stimmen in Hdt. 163,1. 91,5, H 49,1, IV 114,1)
denkbar sind, bieten auch die in der Komödie belegten Bedeutungen ernst
zu nehmende Alternativen: ,mit sich nehmen' (Soph. Trach. 1153, Ar. Vesp.
122-3 είτα ξυλλαβών / κατέκλινεν αύτόν [d.h. Philokleon] είς Ασκληπιού)
bzw. .zuschließen' / .zuklappen' (wie in Ach. 926 ξυλλάμβαν’ αύτού τό στόμα).
ύπίσχομαι Dies ist die ion.-epische Form für ύπισχνέομαι (z.B. Hom.
θ 347-8 λύσον· έγώ δέ τοι αύτόν ύπίσχομαι, ώς σύ κελεύεις, / τείσειν α’ίσιμα
πάντα μετ’ άθανάτοισι θεοϊσι, h.Merc. 275 μη μέν έγώ μήτ’ αύτός ύπίσχομαι
αίτιος είναι, Hdt. V 30,6, Αρ. Rh. II 24 αύτός έκών ήδη τοι ύπίσχομαι άντιάα-
σθαι), die wohl dazu beigetragen hat, dem Versprechen eine feierliche Note zu
verleihen, ohne daß man an Parodie oder gar Paratragodie denken muß. Die
Form ύπισχνούμαι ist im Attischen ebenfalls bezeugt (Ar. Vesp. 752 ύπισχνοϋ;
wohl auch Soph. fr. 314,8 R. ύπισ]χνοϋμαι). Zu erwarten ist seit Homer und
auch u.a. im Att. der Tragödie ein Inf. fut. (z.B. Soph. Phil. 615, Eur. Tro. 930;
so auch in Xen. Anab. I 2,2, H 3,19, wo bei den überlieferten Varianten mit Inf.
aor. - παύσασθαι, βουλεύσασθαι - die Inf. fut. παύσεσθαι, βουλεύσεσθαι
akzeptiert werden).