Studien zur Spätscholastik. III.
67
(2) Adduxistis etiam de esu carnis in sextis feriis et quadra-
gesima hoc sine peccato fieri posse eciam extra casum necessitatis,
que est valde stricta. Hodie habet usus nobis [curie] Romane et ferme
tocius Ytalie, ubi carnes venduntur et per totam quadragesimam.
(3) Item adducitis clericum non esse obligatum ad horas
canonicas et ad continentiam. Hoc ego non dico, ymmo oppositum
dico: esse obligatum humana obligatione.
(4) Demum additis: ,,Et quod omnium est gravissimum:
absque peccato posse quemlibet sub utraque specie communicare
sacramento altaris.“ Profluenter dico: Potest et debet sub utra-
que specie communicare laycus, autem non debet ex papali insti-
tucione. Si autem contraveniret papali institutioni, quod tune
mortaliter peccaret, vestrum est probare!
Contra secundam adducitis Johannem Yarson scribentem
papam vicarium Cristi. Scio et legi Johannem hoc scribere; de
vicariatu autem Christi in terris hoc sapio, quod canonica scrip-
t[ur]a non habet Christum substituisse vel constituisse sibi vicarium;
prefatio autem de apostolis canit apostolos Christi vicarios con-
stitutos* 1. Et Esicius doctor ayt: „Christus vicarios suos in ecclesia
constituit“, ut habetur „de penitentia“ dist. 32. Doceatis, si pote-
stis, me Romanum pontificem esse vicarium Christi in terris! Ne-
cesse est autem, quod doceatis me ratione vel divina auctoritate,
quod contra humanam auctoritatem multas habeo rationabiles
obiectiones. Pensate ergo que scribo, ut prosint vobis legentibus.
Nam Christus in celum ascensurus dixit discipulis suis: „Ego vobis-
cum sum omnibus diebus usque ad consummationem seculi“ Math.
ultimo3. Quibus verbis clare significavit nullum sibi substituere
veile vicarium; quia enim ipse presens esse voluit et per se omnia
agere, non habet vicarium, ut ratio vicarii ostendit. Christum
autem per se agere omnia in quantum deus est et in quantum
caputa ecclesie sue estimo vos non ignorare. Sed et legite verba
apostoli ad Ephesos 44; „Veritatem autem facientes in caritate
a S: capit.
1 Vgl. Missale Romanum zu den Apostelfesten [z. B. Ausgabe Venetiis
1518 per D. Bernardum Staginum, /. 138): . . . ,,gregem tuum pastor eterne non
deseras, sed per beatos apostolos tuos continua protectione custodias, ut iisdem
rectoribus gubernetur, quos operis tui vicarios eidem contulisti preesse pastores“.
2 c. 35 D. 3 de poenit. (Friedberg I, 1222.)
3 Mt. 28, 20.
4 Eph. 4, 15—16.
67
(2) Adduxistis etiam de esu carnis in sextis feriis et quadra-
gesima hoc sine peccato fieri posse eciam extra casum necessitatis,
que est valde stricta. Hodie habet usus nobis [curie] Romane et ferme
tocius Ytalie, ubi carnes venduntur et per totam quadragesimam.
(3) Item adducitis clericum non esse obligatum ad horas
canonicas et ad continentiam. Hoc ego non dico, ymmo oppositum
dico: esse obligatum humana obligatione.
(4) Demum additis: ,,Et quod omnium est gravissimum:
absque peccato posse quemlibet sub utraque specie communicare
sacramento altaris.“ Profluenter dico: Potest et debet sub utra-
que specie communicare laycus, autem non debet ex papali insti-
tucione. Si autem contraveniret papali institutioni, quod tune
mortaliter peccaret, vestrum est probare!
Contra secundam adducitis Johannem Yarson scribentem
papam vicarium Cristi. Scio et legi Johannem hoc scribere; de
vicariatu autem Christi in terris hoc sapio, quod canonica scrip-
t[ur]a non habet Christum substituisse vel constituisse sibi vicarium;
prefatio autem de apostolis canit apostolos Christi vicarios con-
stitutos* 1. Et Esicius doctor ayt: „Christus vicarios suos in ecclesia
constituit“, ut habetur „de penitentia“ dist. 32. Doceatis, si pote-
stis, me Romanum pontificem esse vicarium Christi in terris! Ne-
cesse est autem, quod doceatis me ratione vel divina auctoritate,
quod contra humanam auctoritatem multas habeo rationabiles
obiectiones. Pensate ergo que scribo, ut prosint vobis legentibus.
Nam Christus in celum ascensurus dixit discipulis suis: „Ego vobis-
cum sum omnibus diebus usque ad consummationem seculi“ Math.
ultimo3. Quibus verbis clare significavit nullum sibi substituere
veile vicarium; quia enim ipse presens esse voluit et per se omnia
agere, non habet vicarium, ut ratio vicarii ostendit. Christum
autem per se agere omnia in quantum deus est et in quantum
caputa ecclesie sue estimo vos non ignorare. Sed et legite verba
apostoli ad Ephesos 44; „Veritatem autem facientes in caritate
a S: capit.
1 Vgl. Missale Romanum zu den Apostelfesten [z. B. Ausgabe Venetiis
1518 per D. Bernardum Staginum, /. 138): . . . ,,gregem tuum pastor eterne non
deseras, sed per beatos apostolos tuos continua protectione custodias, ut iisdem
rectoribus gubernetur, quos operis tui vicarios eidem contulisti preesse pastores“.
2 c. 35 D. 3 de poenit. (Friedberg I, 1222.)
3 Mt. 28, 20.
4 Eph. 4, 15—16.