I. Ritus der Eheschließung
19
penam nec per diluuii ablata estn) sententiam, respice propicius super7
hunc famulum tuum N. et hanc famulam tuam N. et semina semen vite
eterne in mentibus eorum et0) in nomine tuo viuant et senescant et multi-
plicentur in longitudine dierum. Per Ihesum Christum, recuperatorem homi-
num, filium tuum vnigenitum, qui tecum cum spiritu sancto viuit et regnat
etc. et subiungatur benediccio: Omnipotens, sempiterne deus, propitius
respice super hanc famula?n tuam, que maritali coniuncta consorcio tua se
expetit proteccione muniri, sit iugum dileccionis et pacis, fidelis et casta
nubat in Christo, imitatrixP) feminarum sanctarum permaneat, sit amabilis
ut Rachel viro, sapiens vt Rebecca, longeua et fidelis vt Zarafi), nichil in ea
ex actibus suis ille auctor preuaricationis vsurpet, nexa fidei mandatisque
permaneat vnir) thoro iuncta, contactus illicitos fugiat, muniat infirmitatem
suam robore discipline; sit verecundia grauis, pudore venerabilis, doctrinis
celestibus erudita, sit fecunda in sobole, sit probata et innocens et ad
beatorum requiem atque celestia regna perueniat, vt vna videants) filios
filiorum suorum usque in terciayn et quartam generationem [143r] et ad
optatam perueniant senectutem. Per dominum.7 Et osculentur librum. Sub-
iungatque sacerdos: Et benediccio dei omnipotentis, patris et filii et spiritus
sancti descendat super vos et maneat semper.
Si fuerint plura matrimonia, numerus singularis in pluralem mutetur.
Si vero vir prius non fuit benedictus et mulier fuit benedicta, ponatur liber
super caput viri tantum procedendo vt supra vsque ad benediccionem
„Omnipotens, sempiterne“, que non legatur. Si sponsa prius non fuit bene-
dicta, sed bene sponsus, procedatur ut supra, ponendo librum super capud1)
sponse, legendo totumu) eciam „Omnipotens, sempiterne deus“ vsque ad
finem.
Et pro reuerentia tanti sacramenti atque eciam, ut mos iste introducatur
ex libris pontificalis officii extractus, iuri scripto et multis ecclesiis bene
ordinatis conformis, nos Nicolaus cardinalis et episcopus prefatus ab om-
nibus sacerdotibus nostrev) diocesis volumus hanc formam benedictionis
seruari et omnibus coniugibus confessis et contritis, nondum carnaliter
copulatis, qui ritum seruauerint antedictum, auctoritate omnipotentis dei
et beatorum apostolorum Petri et Pauli centum dies, omnibus vero inter-
essentibus et pro felici statu coniugum vnum Paternoster orantibus, dum-
modo a leuitate choree die illa abstinuerint, quadraginta dies indulgen-
ciarum in forma ecclesie concedimus (presentibus)8 in perpetuum valituris.
Datum in ciuitate nostra Brixinensi mensis iulii die quinto anno domini
millesimo quadringentesimo quinquagesimo quinto.
n) L est ablata °) L ut p) L imitatrixque q) L Sara r) L verbessert
aus viro s) M videat 4) L caput u) L tociens v) L nostrarum civitatis et
7 Vergi, ebd. Benedictio super sponsam. Beide Stellen schließen dort unmittel-
bar aneinander an.
8 Vergi. S. 22,33.
5
10
15
20
25
30
35
19
penam nec per diluuii ablata estn) sententiam, respice propicius super7
hunc famulum tuum N. et hanc famulam tuam N. et semina semen vite
eterne in mentibus eorum et0) in nomine tuo viuant et senescant et multi-
plicentur in longitudine dierum. Per Ihesum Christum, recuperatorem homi-
num, filium tuum vnigenitum, qui tecum cum spiritu sancto viuit et regnat
etc. et subiungatur benediccio: Omnipotens, sempiterne deus, propitius
respice super hanc famula?n tuam, que maritali coniuncta consorcio tua se
expetit proteccione muniri, sit iugum dileccionis et pacis, fidelis et casta
nubat in Christo, imitatrixP) feminarum sanctarum permaneat, sit amabilis
ut Rachel viro, sapiens vt Rebecca, longeua et fidelis vt Zarafi), nichil in ea
ex actibus suis ille auctor preuaricationis vsurpet, nexa fidei mandatisque
permaneat vnir) thoro iuncta, contactus illicitos fugiat, muniat infirmitatem
suam robore discipline; sit verecundia grauis, pudore venerabilis, doctrinis
celestibus erudita, sit fecunda in sobole, sit probata et innocens et ad
beatorum requiem atque celestia regna perueniat, vt vna videants) filios
filiorum suorum usque in terciayn et quartam generationem [143r] et ad
optatam perueniant senectutem. Per dominum.7 Et osculentur librum. Sub-
iungatque sacerdos: Et benediccio dei omnipotentis, patris et filii et spiritus
sancti descendat super vos et maneat semper.
Si fuerint plura matrimonia, numerus singularis in pluralem mutetur.
Si vero vir prius non fuit benedictus et mulier fuit benedicta, ponatur liber
super caput viri tantum procedendo vt supra vsque ad benediccionem
„Omnipotens, sempiterne“, que non legatur. Si sponsa prius non fuit bene-
dicta, sed bene sponsus, procedatur ut supra, ponendo librum super capud1)
sponse, legendo totumu) eciam „Omnipotens, sempiterne deus“ vsque ad
finem.
Et pro reuerentia tanti sacramenti atque eciam, ut mos iste introducatur
ex libris pontificalis officii extractus, iuri scripto et multis ecclesiis bene
ordinatis conformis, nos Nicolaus cardinalis et episcopus prefatus ab om-
nibus sacerdotibus nostrev) diocesis volumus hanc formam benedictionis
seruari et omnibus coniugibus confessis et contritis, nondum carnaliter
copulatis, qui ritum seruauerint antedictum, auctoritate omnipotentis dei
et beatorum apostolorum Petri et Pauli centum dies, omnibus vero inter-
essentibus et pro felici statu coniugum vnum Paternoster orantibus, dum-
modo a leuitate choree die illa abstinuerint, quadraginta dies indulgen-
ciarum in forma ecclesie concedimus (presentibus)8 in perpetuum valituris.
Datum in ciuitate nostra Brixinensi mensis iulii die quinto anno domini
millesimo quadringentesimo quinquagesimo quinto.
n) L est ablata °) L ut p) L imitatrixque q) L Sara r) L verbessert
aus viro s) M videat 4) L caput u) L tociens v) L nostrarum civitatis et
7 Vergi, ebd. Benedictio super sponsam. Beide Stellen schließen dort unmittel-
bar aneinander an.
8 Vergi. S. 22,33.
5
10
15
20
25
30
35