5
10
15
20
25
30 H. Hürten, Cusanus-Texte V. Brixener Dokumente • Erste Sammlung
(69) „Item si parochiani bene seruant festa principalia veniendo ad
missam et stando per totum“, et si recedant missa non finita.29
(70) Item an (in) pronunciando verbum dei sint in ecclesia uel extra
fabulando.
(71) Item si soluunt decimas et de quibus. Et si veniant omnes ad con-
fessionem, saltem in pasca, vt tactum est. Et si sciant omnes dominicam
orationem et Credo et si non sciant,30 tunc compellantur ad sciendum et
dicendum.
(72) Item si vexentur a nunciis domini ordinarii et qualiter, vt super
hoc prouideatur.31
(73) Item si cxecutores testamentorum faciunt diligenter opus suum
ipsis impositum et si non, moneantur,32 ut ea exequantur, presertim in
testamentis ad pias causas.
(74) Item si sint inter aliquos inimicicie capitales et si sic, concorden-
tur summarie, vt poterit fieri.33
(75) Item si sint inter eos litis materie34 iudicialiter „et quibus causis
et si possent ad concordiam summarie conuocari“.
(76) Item si obseruant ieiunia ab ecclesia instituta.35
(77) „Item qualiter instruuntur pueri in parochia“ et si sint scole ibi-
dem vel prope. Similiter hoc queratur in omni loco visitando „siue sit in
religione siue alibi, quia a pueris debet inchoari reformacio ecclesie et pro-
hibeatur hic nimia familiaritas fratrum et sororum ad inuicem et cum
parentibus“, videlicet ne iacendo cum eis aliqua?ido suffocentur, ymo ex
hac domesticitate aliquando minus reformantur in moribus; quare, si po-
terit fieri, prouideatur quod sint ibi scole, vbi non sunt.3<i
(78) Item si morientes in puerperio apperiuntur, „vt infans viuus reci-
piatur et baptizetur, quoniam hoc expedit, sed cum cautela“.
29 G.: . . . vel si recedunt sumpta aqua benedicta vel post elevationem corporis
Christi. Notetur hic de moderatione, qualiter fieri possit in tot festis, sive per
concilium generale sive per provincialia de consensu eiusdem concilii generalis. Et
notetur de festo trinitatis solemnizando, prout papa noviter instituit.
30 G.: . . . sciant Paternoster et Credo et si dicunt illa et si non, compellantur...
81 G.: Item si vexantur ab officiariis praelati vel alterius et qualiter, super his
provideat visitator.
32 G.: ... et cogantur.
33 G.: . . . capitales et sic finiantur, prout fieri poterit.
34 G.: . . . lites motae . . .
35 G.: Item si ieiunia ecclesie observant vel si irrident.
36 G.: Item si scholae habentur pro iuvenibus. Item qualiter instruuntur pueri
in parochia et alio loco-visitando sive sit in religione sive alibi; quia a pueris
debet inchoari reformatio ecclesie. Et prohibeatur hic nimia familiaritas fratrum
et sororum ad invicem et cum parentibus, quia iacendo cum eis aliquando suffo-
cantur in corporibus et deterius aliquando provenit in moribus; provideatur igitur
quod sint scholae . . .
10
15
20
25
30 H. Hürten, Cusanus-Texte V. Brixener Dokumente • Erste Sammlung
(69) „Item si parochiani bene seruant festa principalia veniendo ad
missam et stando per totum“, et si recedant missa non finita.29
(70) Item an (in) pronunciando verbum dei sint in ecclesia uel extra
fabulando.
(71) Item si soluunt decimas et de quibus. Et si veniant omnes ad con-
fessionem, saltem in pasca, vt tactum est. Et si sciant omnes dominicam
orationem et Credo et si non sciant,30 tunc compellantur ad sciendum et
dicendum.
(72) Item si vexentur a nunciis domini ordinarii et qualiter, vt super
hoc prouideatur.31
(73) Item si cxecutores testamentorum faciunt diligenter opus suum
ipsis impositum et si non, moneantur,32 ut ea exequantur, presertim in
testamentis ad pias causas.
(74) Item si sint inter aliquos inimicicie capitales et si sic, concorden-
tur summarie, vt poterit fieri.33
(75) Item si sint inter eos litis materie34 iudicialiter „et quibus causis
et si possent ad concordiam summarie conuocari“.
(76) Item si obseruant ieiunia ab ecclesia instituta.35
(77) „Item qualiter instruuntur pueri in parochia“ et si sint scole ibi-
dem vel prope. Similiter hoc queratur in omni loco visitando „siue sit in
religione siue alibi, quia a pueris debet inchoari reformacio ecclesie et pro-
hibeatur hic nimia familiaritas fratrum et sororum ad inuicem et cum
parentibus“, videlicet ne iacendo cum eis aliqua?ido suffocentur, ymo ex
hac domesticitate aliquando minus reformantur in moribus; quare, si po-
terit fieri, prouideatur quod sint ibi scole, vbi non sunt.3<i
(78) Item si morientes in puerperio apperiuntur, „vt infans viuus reci-
piatur et baptizetur, quoniam hoc expedit, sed cum cautela“.
29 G.: . . . vel si recedunt sumpta aqua benedicta vel post elevationem corporis
Christi. Notetur hic de moderatione, qualiter fieri possit in tot festis, sive per
concilium generale sive per provincialia de consensu eiusdem concilii generalis. Et
notetur de festo trinitatis solemnizando, prout papa noviter instituit.
30 G.: . . . sciant Paternoster et Credo et si dicunt illa et si non, compellantur...
81 G.: Item si vexantur ab officiariis praelati vel alterius et qualiter, super his
provideat visitator.
32 G.: ... et cogantur.
33 G.: . . . capitales et sic finiantur, prout fieri poterit.
34 G.: . . . lites motae . . .
35 G.: Item si ieiunia ecclesie observant vel si irrident.
36 G.: Item si scholae habentur pro iuvenibus. Item qualiter instruuntur pueri
in parochia et alio loco-visitando sive sit in religione sive alibi; quia a pueris
debet inchoari reformatio ecclesie. Et prohibeatur hic nimia familiaritas fratrum
et sororum ad invicem et cum parentibus, quia iacendo cum eis aliquando suffo-
cantur in corporibus et deterius aliquando provenit in moribus; provideatur igitur
quod sint scholae . . .