IV. Visitationsordnung 31
(79) Item qualiter se habeant parochiam in ecclesia r euer enter et ordi-
nate et quiete tempore diuinorum et predicacionis an non.
(80) lte?n si fiant sermones apud eos et per quos37 et quo tempore seu
quotiens. [ 148r]
(81) „Item si laici et mulieres intrant chorum“ et si faciunt choreas in
locis sacris „et si illic celebra?it conuiuia et si induunt vestes sacras et si
sic, corrigantur et prohibeantur.“
(82) „Item si irreuere7iter se habeant, dum baptizantur“ pueri sui vel
„dum fiunt matrimonia vel in aliis sacramentis“ uel ridendo uel iocando,
garrulando.38
(83) Item si infrmi prius querunt medicos animarum quam corporum
et iuxta hoc, quid feri debeat, doceantur.
(84) Item si parochiani per se uel canes uel per infantes clamantes
circa diuinum seruicium ipsum turbent.39
(85) Item si diebus festiuis exercentur a iusticiariis secularibus torture
et questiones ad mortem et si impediuntur ne confiteantur1) ante mortem40
et recipiant eucaristie sacramentum, si deuote petierint.
(86) Item si locuntur irreuerenter de prelatis et de dominis et aliisil
proximis suis publice.
(87) Item si abortiuos et excommunicatos sepeliant in cimiterio.
(88) Item „si exercent mercaturas in festis“ et in locis sacratis vel opera
seruilia vel non permissa.
(89) Item si in ecclesia sint arche seu scrinia sine necessitate gwerrarum
et secundum hoc doceantur, quid agendum sit.
(90) „Item si parochiani excedunt in crapulis et ludis prohibitis et simi-
libus, specialiter in nocte natalis domini“ et aliis diebus sacris,42 eciam ante
missarum finem, ut ab hiis cohibeantur.
(91) Item si sint aliqui43 iudei, „videatur, quod non seducant christianos
nec signis careant distinctis et si velint conuerti, non omnino spolientur
suis rebus“,43a si fieri potest absque peccato.
(92) Item an ne aliquis eorum interfuerit sponsalibus seu matrimoniis
clandestinis, ques) postmodum non publicauit. [148v]
f) folgt durchstrichen: ad 8) quod
37 G.: ... et quando et quomodo et si accedunt ad audiendum.
38 G.: ... et si fiunt nuptiae cum bannis et in ecclesia parochiali.
39 G.: ... quod nequaquam conveniens est fieri.
40 G.: . . . quae omnia fieri non debent.
41 G.:... aliis, scandalum procurantes, non correctionem. Anschließend: Si
quaerunt extremam unctionem in infirmitate.
42 G.: ... et super hiis doceantur. 43 G.: alicubi.
43a Vgl. Georg Caro, Sozial- und Wirtschaftsgeschichte der Juden im Mittel-
alter und in der Neuzeit I (Leipzig 1908) 294 und 497 (Anm.) sowie Decr. Greg.
V, 6 De iudaeis c. 5.
5
10
15
20
25
30
(79) Item qualiter se habeant parochiam in ecclesia r euer enter et ordi-
nate et quiete tempore diuinorum et predicacionis an non.
(80) lte?n si fiant sermones apud eos et per quos37 et quo tempore seu
quotiens. [ 148r]
(81) „Item si laici et mulieres intrant chorum“ et si faciunt choreas in
locis sacris „et si illic celebra?it conuiuia et si induunt vestes sacras et si
sic, corrigantur et prohibeantur.“
(82) „Item si irreuere7iter se habeant, dum baptizantur“ pueri sui vel
„dum fiunt matrimonia vel in aliis sacramentis“ uel ridendo uel iocando,
garrulando.38
(83) Item si infrmi prius querunt medicos animarum quam corporum
et iuxta hoc, quid feri debeat, doceantur.
(84) Item si parochiani per se uel canes uel per infantes clamantes
circa diuinum seruicium ipsum turbent.39
(85) Item si diebus festiuis exercentur a iusticiariis secularibus torture
et questiones ad mortem et si impediuntur ne confiteantur1) ante mortem40
et recipiant eucaristie sacramentum, si deuote petierint.
(86) Item si locuntur irreuerenter de prelatis et de dominis et aliisil
proximis suis publice.
(87) Item si abortiuos et excommunicatos sepeliant in cimiterio.
(88) Item „si exercent mercaturas in festis“ et in locis sacratis vel opera
seruilia vel non permissa.
(89) Item si in ecclesia sint arche seu scrinia sine necessitate gwerrarum
et secundum hoc doceantur, quid agendum sit.
(90) „Item si parochiani excedunt in crapulis et ludis prohibitis et simi-
libus, specialiter in nocte natalis domini“ et aliis diebus sacris,42 eciam ante
missarum finem, ut ab hiis cohibeantur.
(91) Item si sint aliqui43 iudei, „videatur, quod non seducant christianos
nec signis careant distinctis et si velint conuerti, non omnino spolientur
suis rebus“,43a si fieri potest absque peccato.
(92) Item an ne aliquis eorum interfuerit sponsalibus seu matrimoniis
clandestinis, ques) postmodum non publicauit. [148v]
f) folgt durchstrichen: ad 8) quod
37 G.: ... et quando et quomodo et si accedunt ad audiendum.
38 G.: ... et si fiunt nuptiae cum bannis et in ecclesia parochiali.
39 G.: ... quod nequaquam conveniens est fieri.
40 G.: . . . quae omnia fieri non debent.
41 G.:... aliis, scandalum procurantes, non correctionem. Anschließend: Si
quaerunt extremam unctionem in infirmitate.
42 G.: ... et super hiis doceantur. 43 G.: alicubi.
43a Vgl. Georg Caro, Sozial- und Wirtschaftsgeschichte der Juden im Mittel-
alter und in der Neuzeit I (Leipzig 1908) 294 und 497 (Anm.) sowie Decr. Greg.
V, 6 De iudaeis c. 5.
5
10
15
20
25
30