DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.30258#0430
42.6
DIE LETZTEN STRASSBURGER JAHRE 1546-1549
Nicenae ac omnium Synodorum, tum etiam cunctorum S[anctorum] Ecclesiae pa-
trum13. De Sacramentis quid moneo? Tantum cum constet Ceremonias confirmationis
et extremae vnctionis, non esse eos ritus, quibus Apostoli Spiritum S[anctum] et santita-
tem corporis avisibili miraculoa dabant14, sed quasdam ritus illius immitationes, hoc
malumus affirmare, de quo | 130b | nobis constat, bquam id quod constare nobis non 5
potestb. Attamen rem ipsam piae confirmationis post cathechisatorum professionem
recipimus et commendamus15 iamque in permultis Ecclesijs nostris salubriter exerce-
mus. Vtque Episcopus, qui uere hoc sit, hanc confirmandorum in plenam Christi socie-
tatem obsignationem religiöse perficiat, | [72,a], 38a | Choc estc intelligenter et grauiter,
et ad fidei in Christi populo aedificationem, nos non repugnabimus, quanquam et Inno- 10
centius III senserit16 praesbyteris quoque hoc munus posse committi, in qua sententia et
Divusd Hieronimus fuit17. De extrema vnctione nihil peto praeterea, quam eam Eccle-
siae libertatem, quam semper habuit, ut signum hoc viatico Christi et fidei orationi
adijciatur apud eos, quibus illud piee petentibus poterit pie exhiberi.
In ar[ticu]lo de poenitentia nec nos salutarem enumerationem peccatorum recusamus, 15
tantum conscientiarum hic necessariam libertatem, tum idoneum illarum medicum
poscimus. Et Ratisbonae hac de re pulchre conueniebat. Liber enim ille eorum modo
peccatorum enumerationem requirit, quae conscientias dubias et anxias reddunt18.
De Eucharistia confitemur, quae satis semper hactenus fecerunt tantum deprecamur
uerba, quae frustraneas modof et irreligiosas disputationes apud nostros mouerent. 20
In Capite de ordine cur non postularemus, restitui Ecclesijs Canonicas Electiones et
examinationes? Et ut quisque ea obeat munia re ipsa, ad quae designatur et accipit man-
data, in nomine Patris et Filij et Spiritus Sancti. Certe cum nomen Dei in uanum accipi
nunquam® possit sine horribili sacrilegio, in hisce sanctiss[imis] actionibus, si frustra et
irreligiöse | [72b], 38b | usurpetur, committitur sacrilegiumh longe atrocissimum. 25
Ita, quod in causa diuortiorum perplexis conscientijs, eam oro entEUKEiav quam
a)-a) S; add. am Rand C. - b)—b) add. v. B. am Rand S; fehlt C.
c)—c) S; fehltC. - d) S; D[ivus] C. - e) add. S; übern. C.
f) C; gestr. S. — g) korr.: nun quam S; unquam C.
h) add. v. B. über der Zeile S; add. v. B. am Rand C.
13. Vgl. Regensburger Buch (1540/1541), Kap. 19; ARC 6, S. 74h
14. Vgl. Act 3, 6ff.; 8, 7.17.
15. S. oben, S. 369, Anm. 65.
16. Anders aber: Denzinger, Nr. 785: De ministro confirmationis: Unde cum ceteras unctiones
simplex sacerdos vel presbyter valeat exhibere, hanc non nisi summus sacerdos, i. e. episcopus ...
Möglicherweise verwechselt B. hier die Spendung der Konfirmatio (welche den Bischöfen Vorbehal-
ten bleibt) mit der Salbung nach der Taufe, die auch einfachen Priestern gestattet ist. Vgl. Denzin-
ger, Nr. 215. (ep. von Innozenz I. vom 19. März 416). Vgl. oben, S. 370, Anm. 69.
17. Vgl. aber Hieronymus: Dialogus contra Luciferianos 9; MSL 23, Sp. 172 BC: Non quidem
abnuo hanc esse Ecclesiarum consuetudinem, ut ad eos qui longe a majoribus urbibus per presbyte-
ros et diaconos baptizati sunt, episcopus ad invocationem sancti Spiritus manum impositurus
excurrat; s. oben, S. 368, Anm. 59.
18. Iccirco peccata saltem letaha, quorum quis sibi conscius est et quae conscientiam perplexam
tenent et angunt, confitenda sunt; Regensburger Buch (1540/1541), c.15; ARC 6, S. 70, Z. 12-14.
DIE LETZTEN STRASSBURGER JAHRE 1546-1549
Nicenae ac omnium Synodorum, tum etiam cunctorum S[anctorum] Ecclesiae pa-
trum13. De Sacramentis quid moneo? Tantum cum constet Ceremonias confirmationis
et extremae vnctionis, non esse eos ritus, quibus Apostoli Spiritum S[anctum] et santita-
tem corporis avisibili miraculoa dabant14, sed quasdam ritus illius immitationes, hoc
malumus affirmare, de quo | 130b | nobis constat, bquam id quod constare nobis non 5
potestb. Attamen rem ipsam piae confirmationis post cathechisatorum professionem
recipimus et commendamus15 iamque in permultis Ecclesijs nostris salubriter exerce-
mus. Vtque Episcopus, qui uere hoc sit, hanc confirmandorum in plenam Christi socie-
tatem obsignationem religiöse perficiat, | [72,a], 38a | Choc estc intelligenter et grauiter,
et ad fidei in Christi populo aedificationem, nos non repugnabimus, quanquam et Inno- 10
centius III senserit16 praesbyteris quoque hoc munus posse committi, in qua sententia et
Divusd Hieronimus fuit17. De extrema vnctione nihil peto praeterea, quam eam Eccle-
siae libertatem, quam semper habuit, ut signum hoc viatico Christi et fidei orationi
adijciatur apud eos, quibus illud piee petentibus poterit pie exhiberi.
In ar[ticu]lo de poenitentia nec nos salutarem enumerationem peccatorum recusamus, 15
tantum conscientiarum hic necessariam libertatem, tum idoneum illarum medicum
poscimus. Et Ratisbonae hac de re pulchre conueniebat. Liber enim ille eorum modo
peccatorum enumerationem requirit, quae conscientias dubias et anxias reddunt18.
De Eucharistia confitemur, quae satis semper hactenus fecerunt tantum deprecamur
uerba, quae frustraneas modof et irreligiosas disputationes apud nostros mouerent. 20
In Capite de ordine cur non postularemus, restitui Ecclesijs Canonicas Electiones et
examinationes? Et ut quisque ea obeat munia re ipsa, ad quae designatur et accipit man-
data, in nomine Patris et Filij et Spiritus Sancti. Certe cum nomen Dei in uanum accipi
nunquam® possit sine horribili sacrilegio, in hisce sanctiss[imis] actionibus, si frustra et
irreligiöse | [72b], 38b | usurpetur, committitur sacrilegiumh longe atrocissimum. 25
Ita, quod in causa diuortiorum perplexis conscientijs, eam oro entEUKEiav quam
a)-a) S; add. am Rand C. - b)—b) add. v. B. am Rand S; fehlt C.
c)—c) S; fehltC. - d) S; D[ivus] C. - e) add. S; übern. C.
f) C; gestr. S. — g) korr.: nun quam S; unquam C.
h) add. v. B. über der Zeile S; add. v. B. am Rand C.
13. Vgl. Regensburger Buch (1540/1541), Kap. 19; ARC 6, S. 74h
14. Vgl. Act 3, 6ff.; 8, 7.17.
15. S. oben, S. 369, Anm. 65.
16. Anders aber: Denzinger, Nr. 785: De ministro confirmationis: Unde cum ceteras unctiones
simplex sacerdos vel presbyter valeat exhibere, hanc non nisi summus sacerdos, i. e. episcopus ...
Möglicherweise verwechselt B. hier die Spendung der Konfirmatio (welche den Bischöfen Vorbehal-
ten bleibt) mit der Salbung nach der Taufe, die auch einfachen Priestern gestattet ist. Vgl. Denzin-
ger, Nr. 215. (ep. von Innozenz I. vom 19. März 416). Vgl. oben, S. 370, Anm. 69.
17. Vgl. aber Hieronymus: Dialogus contra Luciferianos 9; MSL 23, Sp. 172 BC: Non quidem
abnuo hanc esse Ecclesiarum consuetudinem, ut ad eos qui longe a majoribus urbibus per presbyte-
ros et diaconos baptizati sunt, episcopus ad invocationem sancti Spiritus manum impositurus
excurrat; s. oben, S. 368, Anm. 59.
18. Iccirco peccata saltem letaha, quorum quis sibi conscius est et quae conscientiam perplexam
tenent et angunt, confitenda sunt; Regensburger Buch (1540/1541), c.15; ARC 6, S. 70, Z. 12-14.