Metadaten

Wolgast, Eike [Editor]; Seebaß, Gottfried [Editor]; Heidelberger Akademie der Wissenschaften [Editor]; Kirchenrechtliches Institut der Evangelischen Kirche in Deutschland [Editor]; Sehling, Emil [Bibliogr. antecedent]
Die evangelischen Kirchenordnungen des XVI. Jahrhunderts (12. Band = Bayern, 2. Teil): Schwaben: Reichsstädte Augsburg, Dinkelsbühl, Donauwörth, Kaufbeuren, Kempten, Lindau, Memmingen, Nördlingen, Grafschaft Oettingen-Oettingen — Tübingen: J.C.B. Mohr (Paul Siebeck), 1963

DOI Page / Citation link: 
https://doi.org/10.11588/diglit.30628#0313
License: Free access  - all rights reserved
Overview
loading ...
Facsimile
0.5
1 cm
facsimile
Scroll
OCR fulltext
Renovatio Ecclesiae Nordlingiacensis

initiantur4, de orationibus, quibus adjurantur5, li-
berum facimus, ut vel ungantur vel non ungantur
etc, neque protinus exclamamus, perdi animas unc-
tione eo, quod Christus non praeceperit. Non perdi-
tur ritibus; infidelitate perditur. At nos docemus
cotidie verbum Domini, foventes fidem in Christum
et docentes libertatem, hoc est: ut sciant, se non
perdi, si ungantur, neque perdi aut justificari, si non
ungantur. Fides in Christum aut infidelitas vel
justificant vel damnant, Marci ult[imo, 16]: Qui
non crediderit, damnabitur. Quodsi nostro saeculo
daretur renatis haustus lactis et mellis, quo suos olim
infantabat ecclesia, ut Tertulliani verbo6 utar, non
renuerem ipse, non exclamarem, impuro ore perdi,
qui haurirent, ex quo non sit ibi verbum Domini.
Faciebant hoc priores episcopi, neque tamen fidem
hic exigebant. Cur igitur nobis non liceat, quod tunc
Spiritus Sanctus commendavit in patribus. [Rand:
De conciliis et humanis ritibus non prorsus dam-
nandis]. Fidem non exegisse probant acta concilii
Aphricani aut Carthaginensis7, cui praefuit illustris
martyr et nobilis preco gratiae Cyprianus8. Non
ita reclamamus conciliis, ut, quae illi libera volue-
rint, nos damnemus, ubi verbum Domini neque prae-
cipit neque vetat. Et temerarium est, semper recla-
mare, quod homines sint. Sic enim nunquam locus
erit praedicando verbo aut angeli de coelo fuerint
praeficiendi ecclesiae.
Nos Christo promittenti infantibus regnum coe-
lorum credimus et Deo Patri sanctificanti fructum
uteri fidelium, non dubitantes, quod hic promissum
4 Zur Verwendung des Salzes bei der Taufe vgl. die
Nürnberger Taufordnung 1524 (aaO. 34)!
5 Diese Beschwörungen z. B. in der Nürnberger Tauf-
ordnung 1524 (aaO. 34ff.).
6 Tertullian in Karthago, einer der Mitbegründer der
alten Kirchenlehre, † um 222 (RE 19, 537-551. -
RGG 5, 1056f. - LThK 9, 1053-1056), Adversus
Marcionem 1, 14: „Ille... usque nunc nec aquam...
reprobavit... nec mellis et lactis societatem, qua
suos infantabat..(CSEL 20 [= Tertullian 1]
261 ff.).
7 Die Synode zu Karthago wahrscheinlich im Jahre
252 verwarf die Meinung, daß man mit der Kinder-
taufe bis zum 8. Tage nach der Geburt warten müsse,
mit der Frage: ,,Quid enim ei deest, qui semel in
utero Dei manibus formatus est?“ (Cyprianus,
Brief 64. - MSL 4.— CSEL 3, 718. - BKV Cyprian
2. 273).

est, servatum iri. Neque fallet nos ista fides; in hoc
enim promissum est, ut crederemus, ut sciremus nos
et nostra omnia esse Deo curae, spem habentes ae-
ternae haereditatis, propter verbum Dei.
Infantes domi ab obstetricibus tinctos non re-
tingimus. Una enim fides est, unum igitur baptisma,
cuique suum, ne fidem priorem in Jesum Christum,
in quem baptisabat obstetrix, elevemus alium atque
alium Christum introducentes. Unus est enim om-
nium Dominus Iesus Christus. Igitur una est om-
nium fides. Cur non igitur sit, ubi est fidei unitas, et
baptismi unitas ?
Qui in profluenti9 tantum baptisandum putant
dogmatistae, hi praeterquam, quod in creaturam
aquae injurii sunt, etiam ipsius fidei praevaricatores
sunt, externo opere fidem labefactantes, factum
Christi sequentes, non verbum, ut est consuetudo
impiorum. Nos autem et in profluenti et alia quavis
aqua per verbum Domini purgata libere fatemur
tingendum et lavandum esse [Rand: Contra dog-
matistas omnia novantes]. Unde etiam non factum
eorum, sed dogma detestamur. Dogma fidem vastat,
non liberum factum, quanquam hoc suo facto qui-
dam quid effecerint, non video. Admirationem
stulti vulgi omnia novantis excitarunt. Sed interim
non magno neque fidei neque charitatis fructu
id egerunt.
De eucharistia sive caena dominica.
Hic, quia multifariam peccatum est et horrende,
ideo nos apertius confitebimur nostri pectoris fidem.
8 Cyprian, Bischof von Karthago, † 258 als Märtyrer
(RE 4, 367-375).
9 Von einer tatsächlich vorgenommenen Taufe in
fließendem Wasser, also in der durch Nördlingen flie-
ßenden Eger, ist nicht die Rede. Auch tauften im
allgemeinen die Täufer nicht im fließenden Wasser;
doch geschah auch das (z.B. im Rhein 1525 [Men-
nonitisches Lexikon 2, 167] und bei Erlangen 1527
[Karl Schornbaum, Quellen zur Geschichte der
Wiedertäufer. Markgrafschaft Brandenburg< = Quel-
len und Forschungen zur Reformationsgeschichte 16>
Leipzig 1934. 16]).- Dem Aberglauben galt lebendi-
ges (= fließendes) Wasser für besonders wirkungs-
kräftig (Bächtold 2,1682ff.). Auch die frühe Kirche
hatte, wo es möglich war, gerne fließendes Wasser zur
Taufe benützt (Höfling, Taufe 1, 480f. - RE 19,
429). - Vielleicht hat man das zur Taufe verwen-
dete Wasser nicht aus einem Brunnen, sondern aus
einem Bach oder eben aus der Wörnitz geholt.

297
 
Annotationen
© Heidelberger Akademie der Wissenschaften