DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.26785#0287
Die Beschlüsse der Synode von Gostyn von 1565.
269
vocati, a nostrisque superintendentibus confirmati,
temere non deserant suas parochias, et, si quando
deserere contigerit, id non nisi cum consensu et
judicio seniorum faciant; politicis negotiis non
sese ingerant; sed suae diligenter vocationi in-
serviant.
Art. 3. Diaconi duo sint in qualibet ecclesia,
probi et fideles viri.
Art. 4. Ludimoderatores item comptissimis
moribus sint, et hos sub potestate pastorum esse
volumus.
2) De secularibus personis.
Art. 1. Magistratus civiles ordinationem dei
esse, credimus, quam et venerandam et colendam
nostris auditoribus inculcamus. Jura et leges
veteres in hoc regno vulgo receptas amplectimur,
nec alia nobis fingimus. Seniores ex plebe, qui
magistratus personas gerant, nequaquam nobis
eligimus, nec docemus, eligendos esse ; sed eos,
qui a rege nostro vel ab ejus senatoribus electi
sunt, pro vero et legitimo magistratu agnoscimus,
fatemurque, his gladium ad puniendos et coer-
cendos facinorosos divinitus traditum esse; et ab-
horremus damnamusque eos, qui diversum faciunt
et sentiunt.
Art. 2. Personas alias oeconomicas et reipu-
blicae utiles non antiquamus, sed retinendas cuilibet
statui ducimus; modo intra metas vocationis suae
maneant et sint pietatis amantes.
Pars III. De actionibus.
1) Spiritualium personarum.
Art. 1. Senioribus competit, in medio ec-
clesiae ordinare ministros; verum nemo ab his
ordinetur, nisi qui ad docendum aptus fuerit, sit-
que in doctrina apostolica probe examinatus, habe-
atque formam bonorum operum in doctrina, in
integritate et sermone sano.
Art. 2. Ho rum etiam est, integritatem et
bonitatem doctrinae fideliter ecclesiis et earum
ministris inculcare; errantes, haereticos et alios,
qui novis ac adulterinis dogmatibus statum eccle-
siae nostrae convellere vellent, arcere et convincere,
et si pertinaces fuerint, excommunicare.
Art. 3. Hi similiter habent plenariam po-
testatem visitandi ministros et eorum ecclesias;
quo tempore explorabunt, num serio et gnaviter
ministri deo doceant verbum? num honeste vivant?
num sincere juxta institutionem Christi distribuant
sacramenta, ac servent unanimiter usitatas ac prae-
fixas ceremonias? num denique diligenter con-
servent ac custodiant ecclesiastica bona? et num
ipsi fuerint turpis lucri cupidi, vel plus rei dome-
sticae atque suo proprio muneri intenti ? num item
tranquillam et pacatam ducant vitam, et non alias
cum aliis odia et rixas? Qui, si in aliquo horum
crimine deprehendantur, juxta consuetudinem ec-
clesiasticam sine remora puniri debent.
Ad. 4. Ad eundem modum seniorum inter-
est, dehortari pastores et eorum auditores a prae-
sentibus haeresibus, et percontari, num de sua et
ecclesiae fidei professione bene fuerint persuasi, et
non sint pravis aliquibus opinionibus irretiti vel
sectis adjuncti? Alioquin, si in eo lapsi fuerint,
redireque ad ecclesiam noluerint, excommuni-
centur . . .
Art. 5. Horum etiam refert, invitare eccle-
siam ad debitam obedientiam et reverentiam erga
suos pastores, graviterque monere, quo stipendia
suis persolvant in tempore ministris.
Art. 6. Postremo seniorum est, communicato
cum patronis nostrarum ecclesiarum consilio, in-
dicare synodos tempore opportuno.
Art. 7. Pastorum interest, docere illa omnia,
quaecunque Christus mandavit. Hoc igitur ratum
nostri pastores habeant, ut munus praedicandi verbi
dei sedulo exerceant, oracula dei proponant suis
auditoribus, non sua somnia ad inventiones suas.
Ex hoc enim veri Christi discipuli cognoscuntur,
si sermonem ejus servaverint.
Art. 8. Iuxta formam a Christo traditam
sacramenta distribuant, nec quicquid in externis
ritibus moliantur, sed servent usitatum dispensandi
modum et, si quis aliter facere praesumserit, ab
officio suspendatur; sin resistere voluerit et monita
respuerit, excommunicetur.
Art. 9. Eos, qui securam vitam agunt, et
publice absque ullo et dei et hominum timore
peccant, nec unquam suos innovant mores, noctes
atque dies ad meliorem vitam provocent, instituendo
et comminando. Sin sese in suo volutare coeno
perrexerint, et monita ecclesiae spreverint, hos a
sacra communione arceant; sceleratos vero ac faci-
norosos juxta praeceptum Pauli excommunicent.
Art. 10. Adhortentur jugiter populum ad
collationem eleemosinarum pro alendis ministris
tam ecclesiasticis, quam scholasticis, et sit in
qualibet parochia peculiaris contributio (sine tamen
coactione) pecuniae, quam duo fideliter exigant et
custodiant, juxta morem veteris ecclesiae.
Art. 11. Senioribus suis obedientiam et re-
verentiam omni modo exhibeant; mutuam dilec-
tionem colant; simultates caveant; patronos suos
amplectantur, nec ullas molestias illis facessant.
Non sint pugnaces, sed placidi erga omnes; pro-
pensi ad docendum; tolerantes malos, cum man-
suetudine erudiendo eos, qui obsistunt.
2) Personarum secularium actiones.
Art. 1. Magistratus civilis officium est, curare
religionem, et suis subditis de veri dei prospicere
269
vocati, a nostrisque superintendentibus confirmati,
temere non deserant suas parochias, et, si quando
deserere contigerit, id non nisi cum consensu et
judicio seniorum faciant; politicis negotiis non
sese ingerant; sed suae diligenter vocationi in-
serviant.
Art. 3. Diaconi duo sint in qualibet ecclesia,
probi et fideles viri.
Art. 4. Ludimoderatores item comptissimis
moribus sint, et hos sub potestate pastorum esse
volumus.
2) De secularibus personis.
Art. 1. Magistratus civiles ordinationem dei
esse, credimus, quam et venerandam et colendam
nostris auditoribus inculcamus. Jura et leges
veteres in hoc regno vulgo receptas amplectimur,
nec alia nobis fingimus. Seniores ex plebe, qui
magistratus personas gerant, nequaquam nobis
eligimus, nec docemus, eligendos esse ; sed eos,
qui a rege nostro vel ab ejus senatoribus electi
sunt, pro vero et legitimo magistratu agnoscimus,
fatemurque, his gladium ad puniendos et coer-
cendos facinorosos divinitus traditum esse; et ab-
horremus damnamusque eos, qui diversum faciunt
et sentiunt.
Art. 2. Personas alias oeconomicas et reipu-
blicae utiles non antiquamus, sed retinendas cuilibet
statui ducimus; modo intra metas vocationis suae
maneant et sint pietatis amantes.
Pars III. De actionibus.
1) Spiritualium personarum.
Art. 1. Senioribus competit, in medio ec-
clesiae ordinare ministros; verum nemo ab his
ordinetur, nisi qui ad docendum aptus fuerit, sit-
que in doctrina apostolica probe examinatus, habe-
atque formam bonorum operum in doctrina, in
integritate et sermone sano.
Art. 2. Ho rum etiam est, integritatem et
bonitatem doctrinae fideliter ecclesiis et earum
ministris inculcare; errantes, haereticos et alios,
qui novis ac adulterinis dogmatibus statum eccle-
siae nostrae convellere vellent, arcere et convincere,
et si pertinaces fuerint, excommunicare.
Art. 3. Hi similiter habent plenariam po-
testatem visitandi ministros et eorum ecclesias;
quo tempore explorabunt, num serio et gnaviter
ministri deo doceant verbum? num honeste vivant?
num sincere juxta institutionem Christi distribuant
sacramenta, ac servent unanimiter usitatas ac prae-
fixas ceremonias? num denique diligenter con-
servent ac custodiant ecclesiastica bona? et num
ipsi fuerint turpis lucri cupidi, vel plus rei dome-
sticae atque suo proprio muneri intenti ? num item
tranquillam et pacatam ducant vitam, et non alias
cum aliis odia et rixas? Qui, si in aliquo horum
crimine deprehendantur, juxta consuetudinem ec-
clesiasticam sine remora puniri debent.
Ad. 4. Ad eundem modum seniorum inter-
est, dehortari pastores et eorum auditores a prae-
sentibus haeresibus, et percontari, num de sua et
ecclesiae fidei professione bene fuerint persuasi, et
non sint pravis aliquibus opinionibus irretiti vel
sectis adjuncti? Alioquin, si in eo lapsi fuerint,
redireque ad ecclesiam noluerint, excommuni-
centur . . .
Art. 5. Horum etiam refert, invitare eccle-
siam ad debitam obedientiam et reverentiam erga
suos pastores, graviterque monere, quo stipendia
suis persolvant in tempore ministris.
Art. 6. Postremo seniorum est, communicato
cum patronis nostrarum ecclesiarum consilio, in-
dicare synodos tempore opportuno.
Art. 7. Pastorum interest, docere illa omnia,
quaecunque Christus mandavit. Hoc igitur ratum
nostri pastores habeant, ut munus praedicandi verbi
dei sedulo exerceant, oracula dei proponant suis
auditoribus, non sua somnia ad inventiones suas.
Ex hoc enim veri Christi discipuli cognoscuntur,
si sermonem ejus servaverint.
Art. 8. Iuxta formam a Christo traditam
sacramenta distribuant, nec quicquid in externis
ritibus moliantur, sed servent usitatum dispensandi
modum et, si quis aliter facere praesumserit, ab
officio suspendatur; sin resistere voluerit et monita
respuerit, excommunicetur.
Art. 9. Eos, qui securam vitam agunt, et
publice absque ullo et dei et hominum timore
peccant, nec unquam suos innovant mores, noctes
atque dies ad meliorem vitam provocent, instituendo
et comminando. Sin sese in suo volutare coeno
perrexerint, et monita ecclesiae spreverint, hos a
sacra communione arceant; sceleratos vero ac faci-
norosos juxta praeceptum Pauli excommunicent.
Art. 10. Adhortentur jugiter populum ad
collationem eleemosinarum pro alendis ministris
tam ecclesiasticis, quam scholasticis, et sit in
qualibet parochia peculiaris contributio (sine tamen
coactione) pecuniae, quam duo fideliter exigant et
custodiant, juxta morem veteris ecclesiae.
Art. 11. Senioribus suis obedientiam et re-
verentiam omni modo exhibeant; mutuam dilec-
tionem colant; simultates caveant; patronos suos
amplectantur, nec ullas molestias illis facessant.
Non sint pugnaces, sed placidi erga omnes; pro-
pensi ad docendum; tolerantes malos, cum man-
suetudine erudiendo eos, qui obsistunt.
2) Personarum secularium actiones.
Art. 1. Magistratus civilis officium est, curare
religionem, et suis subditis de veri dei prospicere