DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.32954#0193
Stadt Hildesheim
5. Wann der Catechismus Lutheri, Chytraei1 oder
andere sacra tractiret und die leges scholasticae18
publice verlesen werden, soll die jugend von ihren
praeceptoren zu aller gotesfurcht, zum gottseligen
1 146/24 darübergeschrieben: Hutteri
gierte Sauermannsche Übersetzung benutzt. Die
Beichte übersetzte Selneccer für das Konkordien-
buch neu. Vgl. Bek. Schr., XXX f.
Leges scholasticae disciplinae pro gymnasio Hildes-
heimo ad D. Andream.
I.
Obedientia discipulorum erga praeceptores disci-
plinae nostrae scholasticae suprema lex esto. Cuius
caput unum est: Pietas erga Deum, membra vero
duo: Adsiduitas in literis addiscendis, et modestia
in moribus tenendis.
II.
Pietatis itaque exercitio nostri scholastici sic addicti
sunto, ut Dei vere cognoscendi studio imprimis
ardeant, reverenter eum cum purae vitae sanctimo-
nia metuant, et ex sanae religionis praescripto, ad
normam biblicorum scriptorum in Symbolico et
Catechetico ecclesiarum nostratum Libello com-
praehensam, fideliter directae, colant, eumque arden-
tibus et devotis pro felici studiorum suorum succes-
su, pro parentum, praeceptorum, hospitum et
patronorum salute, pro reipublicae et ecclesiae huius
defensione, pro denique averruncandis, omnibus,
tam publicis, quam privatis incommodis mane sur-
gentes et vesperi cubitum euntes precibus implorent,
diem atque noctem in Dei nomine auspicentur eius-
que ante et post cibum sumtum misericordiam
collaudent. Contra vero ab epicureae Dei incuria,
fanaticis blasphemarum, haeresium, aut schismatum
opinionibus dispergendis diris exsecrationibus, ma-
ledictis, periuriis, et quicquid cuitui nominis divini
contrarium fuerit, abstineant.
III.
Ut sacris concionibus et cantionibus, quibus eos
interesse moris est, statuto quilibet tempore in
adsignato sibi parochiae cui inhabitant, templo, sive
festis, sive profestis diebus, semper intersint. Can-
tionum munia cum praecinente cuiusque templi
cantore diligenter obeant. Concionibus attente sacris
auscultent. Superiores stulum [= stilum?] concionis
seu dispositionem, inferiores v. praecipua scripturae
dicta studiose notentat. Dumque organice cantat
musica sacri quidpiam exallato libro (qui profanus in
templum non debet adferri) legant, se pios, et doctri-
nae, timorisque Dei studiosos praebeant, et quo fidei
suae confessionem publice nobis ostendant, euchari-
stiae sacrae mensae singulis annis usum aliquoties,
cum piae mentis devota dictaverit hoc conscientia,
leben und wandel mit spruchen und exempeln der
h. schrieft angereizet und vermahnet, dabeneben von
fluchen, schweren, fressen, saufen und allen sunden
und untugenden mit fleiß und ernst abgeschreckt
[Fortsetzung S. 921]
repetant. Ad res igitur sacras tardius adrepere, aut
oscitanter eas tractare, vel sine venia, cuius causa
hic non, nisi gravissima, locum tenebit, legitime im-
petrata, abesse, hac iege penitus prohibitum esto.
IV.
Tempore autem pomeridiano hora secunda, diei do-
minici, vel solennis festi, hoc peculiare erit, ut dato
campanae minoris signo, quo omnes ex omnibus
collecti parochiis discipuli in templum primarium
D. Andreae pro more convocantur, non recta tem-
plum petant, sed statim in schola quisque suo loco
convenientes, exinde bini templum, quo ordine per
octurias singuli suas collocati sunt, ad maioris cam-
panae pulsum, una cum praeceptoribus comitanti-
bus ingredi, et sacris peractis eodem modo, scholam
versus egredi, debeant.
V.
Adsiduitas in literis addiscendis ita scholasticis debet
esse nostris commendata, ut et praelectionibus in
schola statuto temporis puncto, ante precum exor-
dium, in sibi adsignato suae octuriae loco frequentes,
armis instructi scholasticis, intersint, et eis non
modo summa auscultent animi attentione, dictata
praeceptorum et monita alacriter excipiendo, sed
easdem domi singulari cum assiduitate repetentes
memoriae infigant suae, et quaecunque fuerint exer-
citiorum genera a praeceptoribus, sive in analiisi,
sive genesi iniuncta, his operose incumbant, atque
in iis recte conformandis, et iusto tempore exhiben-
dis, omnes ingenii nervos intendant; strepitus autem
aut alias quasvis ineptas futilitates, furtiva collo-
quia, sururrationes, risus, etc. sub, vel ante tempus
praelectionum nullas omnino commoveant.
VI.
In summa, ut omnibus diei horis sive in schola pu-
blice, sive domi privatim quantum per domestica
licuerit negotia, nihil aliud agant et meditentur,
quam ut incoatum studiorum suorum cursum ad
praeceptorum ductus atque iussus diligenter urge-
ant, ut tempestive dormitum euntes, mane circa
quartam salutent auroram Musis amicam, et omni
ad scopum studiis praefixum suis contentione conse-
quendum, adspirent.
VII.
Nemo igitur ad scholasticas praelectiones tardius,
post elapsum praefiniti temporis punctum accedito,
nemo qui adest oscitanter auscultato, nemo etiam
ab iisdem se quocunque sub praetextu subducito,
nisi gravi forte causa praepeditus adesse nequeat,
918
5. Wann der Catechismus Lutheri, Chytraei1 oder
andere sacra tractiret und die leges scholasticae18
publice verlesen werden, soll die jugend von ihren
praeceptoren zu aller gotesfurcht, zum gottseligen
1 146/24 darübergeschrieben: Hutteri
gierte Sauermannsche Übersetzung benutzt. Die
Beichte übersetzte Selneccer für das Konkordien-
buch neu. Vgl. Bek. Schr., XXX f.
Leges scholasticae disciplinae pro gymnasio Hildes-
heimo ad D. Andream.
I.
Obedientia discipulorum erga praeceptores disci-
plinae nostrae scholasticae suprema lex esto. Cuius
caput unum est: Pietas erga Deum, membra vero
duo: Adsiduitas in literis addiscendis, et modestia
in moribus tenendis.
II.
Pietatis itaque exercitio nostri scholastici sic addicti
sunto, ut Dei vere cognoscendi studio imprimis
ardeant, reverenter eum cum purae vitae sanctimo-
nia metuant, et ex sanae religionis praescripto, ad
normam biblicorum scriptorum in Symbolico et
Catechetico ecclesiarum nostratum Libello com-
praehensam, fideliter directae, colant, eumque arden-
tibus et devotis pro felici studiorum suorum succes-
su, pro parentum, praeceptorum, hospitum et
patronorum salute, pro reipublicae et ecclesiae huius
defensione, pro denique averruncandis, omnibus,
tam publicis, quam privatis incommodis mane sur-
gentes et vesperi cubitum euntes precibus implorent,
diem atque noctem in Dei nomine auspicentur eius-
que ante et post cibum sumtum misericordiam
collaudent. Contra vero ab epicureae Dei incuria,
fanaticis blasphemarum, haeresium, aut schismatum
opinionibus dispergendis diris exsecrationibus, ma-
ledictis, periuriis, et quicquid cuitui nominis divini
contrarium fuerit, abstineant.
III.
Ut sacris concionibus et cantionibus, quibus eos
interesse moris est, statuto quilibet tempore in
adsignato sibi parochiae cui inhabitant, templo, sive
festis, sive profestis diebus, semper intersint. Can-
tionum munia cum praecinente cuiusque templi
cantore diligenter obeant. Concionibus attente sacris
auscultent. Superiores stulum [= stilum?] concionis
seu dispositionem, inferiores v. praecipua scripturae
dicta studiose notentat. Dumque organice cantat
musica sacri quidpiam exallato libro (qui profanus in
templum non debet adferri) legant, se pios, et doctri-
nae, timorisque Dei studiosos praebeant, et quo fidei
suae confessionem publice nobis ostendant, euchari-
stiae sacrae mensae singulis annis usum aliquoties,
cum piae mentis devota dictaverit hoc conscientia,
leben und wandel mit spruchen und exempeln der
h. schrieft angereizet und vermahnet, dabeneben von
fluchen, schweren, fressen, saufen und allen sunden
und untugenden mit fleiß und ernst abgeschreckt
[Fortsetzung S. 921]
repetant. Ad res igitur sacras tardius adrepere, aut
oscitanter eas tractare, vel sine venia, cuius causa
hic non, nisi gravissima, locum tenebit, legitime im-
petrata, abesse, hac iege penitus prohibitum esto.
IV.
Tempore autem pomeridiano hora secunda, diei do-
minici, vel solennis festi, hoc peculiare erit, ut dato
campanae minoris signo, quo omnes ex omnibus
collecti parochiis discipuli in templum primarium
D. Andreae pro more convocantur, non recta tem-
plum petant, sed statim in schola quisque suo loco
convenientes, exinde bini templum, quo ordine per
octurias singuli suas collocati sunt, ad maioris cam-
panae pulsum, una cum praeceptoribus comitanti-
bus ingredi, et sacris peractis eodem modo, scholam
versus egredi, debeant.
V.
Adsiduitas in literis addiscendis ita scholasticis debet
esse nostris commendata, ut et praelectionibus in
schola statuto temporis puncto, ante precum exor-
dium, in sibi adsignato suae octuriae loco frequentes,
armis instructi scholasticis, intersint, et eis non
modo summa auscultent animi attentione, dictata
praeceptorum et monita alacriter excipiendo, sed
easdem domi singulari cum assiduitate repetentes
memoriae infigant suae, et quaecunque fuerint exer-
citiorum genera a praeceptoribus, sive in analiisi,
sive genesi iniuncta, his operose incumbant, atque
in iis recte conformandis, et iusto tempore exhiben-
dis, omnes ingenii nervos intendant; strepitus autem
aut alias quasvis ineptas futilitates, furtiva collo-
quia, sururrationes, risus, etc. sub, vel ante tempus
praelectionum nullas omnino commoveant.
VI.
In summa, ut omnibus diei horis sive in schola pu-
blice, sive domi privatim quantum per domestica
licuerit negotia, nihil aliud agant et meditentur,
quam ut incoatum studiorum suorum cursum ad
praeceptorum ductus atque iussus diligenter urge-
ant, ut tempestive dormitum euntes, mane circa
quartam salutent auroram Musis amicam, et omni
ad scopum studiis praefixum suis contentione conse-
quendum, adspirent.
VII.
Nemo igitur ad scholasticas praelectiones tardius,
post elapsum praefiniti temporis punctum accedito,
nemo qui adest oscitanter auscultato, nemo etiam
ab iisdem se quocunque sub praetextu subducito,
nisi gravi forte causa praepeditus adesse nequeat,
918