Metadaten

Aristophanes; Verlag Antike [Hrsg.]
Fragmenta comica (FrC) ; Kommentierung der Fragmente der griechischen Komödie (Band 10,9): Aristophanes fr. 590-674: Übersetzung und Kommentar — Heidelberg: Verlag Antike, 2016

DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.53731#0115
Lizenz: Freier Zugang - alle Rechte vorbehalten
Überblick
Faksimile
1
2 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
Incertarum fabularum fragmenta (fr. 610)

111

δίκελλαι, σμινύας δ’ αύτάς όνομάζουσιν οί Αττικοί), Moer. σ 15 Hansen
(σμινύη Αττικοί- σκαφεϊον ψάξινοπλατεΐανψ [,,άξίνη πλατεία coni. Hudson
fort, recte“, Hansen 1998, z.St.]); vgl. auch Phot, σ 406 = Synag. σ 151 (σμινύην-
σκαφεΐον ή δίκελλαν | ή άξίνην), wobei der Zusatz ή άξίνην auf das platoni-
sche Lexikon des Timaios zurückgeht (Tim. Lex. Plat. σ 9 Val. σμινύην- οί μεν
δίκελλαν, οί δε άξίνην καλοϋσιν, mit Valente 2012, z.St.; vgl. auch schol. Plat.
Rep. 370d; von Photios hängt wiederum Sud. σ 744 ab; vgl. Theodoridis 2013,
VLU), Hsch. σ 1263 (σμινύη - σκαφ[ε] ίδιον, δίκελλαν), schol. Ar. Nub. 1486 undP.
Oxy. XIX 2221 col. II17-9 (ein Kommentar zu Nicand. Ther. 386, aus dem 1. Jh.
n. Chr.; vgl. Gronewald 1974,111-2); die Erklärungen reichen von skaphei(di)on
(,Späten1) bis dikella (einer Art Hacke) und axine (,Axt‘, ,Beil‘).
Pollux ordnet seinerseits die sminye unter die landwirtschaftlichen Geräte
(Poll. I 245 εργαλείων γεωργικών ονόματα δρέπανον, δρεπάνη, δίκελλα,
άμη, μακέλη, άξίνη, λίστρον, πλόκανον, θριναξ, σμινύη, πτύον ή πτέον- και
λικμητηρίς δέ καλείται), X 129 (και σκαπάνη καί σκάφιον, καί σκαλίς καί
μακέλη καί άμη καί άξίνη καί δίκελλα, καί σμινύη καί σμινύδιον, καί λίστρον
καί σφύρα βωλοκόπος καί πέλεκυς ξυλοκόπος); die Diminutivform in VII
148 (την δέ σμινύην Αριστοφάνης σμινύδιον καλεΐ [Ar. fr. 889]; in Poll. X 166
(καττύς, δερμάτιον έντιθέμενον τη σμινύη, όταν ό στέλεχος άραιός ή) ist -
wiederum in Anlehnung an Aristophanes (Ar. fr. 297 [Dramata e Niobos]) -
von einem Stück Leder die Rede, das in die sminye eingefügt wird, wenn deren
Handgriff zu locker ist.
Textgestalt Die normalisierende Emendation in σμινύην ließe sich zwar da-
durch rechtfertigen, daß auch andere Formen mit zm- genauso wenig attisch
klingen (Kaibel in Kassel-Austin z.St.: „nec ζμικρόν atticum est nec ζμήγμα
nec μικκόν ionicum“), aber dies reicht wohl nicht, um die attizistische Glosse
zu disqualifizieren; ein ähnlicher Fall von Diskrepanz zwischen einer einmalig
bezeugten Wortform - wofür ein Aristophanes-Zitat ausdrücklich angeführt
wird - und den sonstigen, u. a. dem aristophanischen Gebrauch konformen
Belegen auch in fr. 609 (κωβιός / κωβίος; vgl. hier oben, zum Fr.).
Interpretation Aus einer dialogischen Situation fordert jemand eine andere
Person auf, ihm zwei Gegenstände zu reichen, mit denen er zum Holzfällen
gehen kann: mit dem Riemen wird er das gesammelte Holz bündeln und tra-
gen, das mit der Axtbzw. Hacke gefällt worden ist (vgl. Olson 1991, 415: „The
woodcutter carried a metal tool of some sort and a strap to bind together what
he gathered into a bündle or to form a sling for larger pieces“; zum Holzfällen
in der Antike vgl. Blümner 1879, II 244, mit Verweis u. a. auf den ersten Beleg
für diese Tätigkeit, Hom. Ψ 114-5 ο'ί δ’ ϊσαν ύλοτόμους πελέκεας έν χερσίν
έχοντες / σειράς τ’ εύπλέκτους- προ δ’ άρ’ ούρήες κίον αύτών). Da diese
© Heidelberger Akademie der Wissenschaften