Die Indiktionsangaben bei Johannes Malalas und in der Osterchronik

227

Mehrheitlich sind diese Ausdrücke (insgesamt 45 Belege) verschiedene Kasusformen
des griechischen Äquivalents ίνδικτίων, ίνδικτιώνος (in erster Linie im Genitiv). An
drei Stellen begegnen aus dem lateinischen indictus, d.h. dem griechischen ϊνδικτος,
gebildete Formen,10 in den verbleibenden neun Textstellen wiederum liegen Formen
des griechischen Wortes έπινεμησις (im Akkusativ Plural oder Genitiv Singular)
vor.11 Das Wort ίνδικτίων kommt außer den Formen im oben erwähnten Genitiv
Plural in den Titeln nur je einmal im Akkusativ und Dativ Singular vor;12 in allen wei-
teren Fällen wird es - in der Regel wegen des damit verbundenen Monatsnamens - im
Genitiv Singular verwendet.
Weniger eindeutig ist demgegenüber die Verwendung des Wortes έπινεμησις:13
In den Lexika wird es im Allgemeinen als das griechische Äquivalent von indictio be-
10 ίνδίκτων (355,6): χρηματίζει ούν τής μεγάλης Αντιόχειας εις τιμήν αυτής έτος α' καί
πρώτον έτος τής πεντεκαιδεκαετηρίδος τών ίνδίκτων άπό πρώτου έτους Γάίου Ιουλίου
Καίσαρος; ίνδικτοι (35547): Απο πρώτου έτους Γάίου Ιουλίου Καίσαρος καί τών προκειμέ-
νων υπάτων Λεπίδου καί Πλάγκου, ήγουν ιβ' καί αυτής του άρτεμισίου μηνάς, Αντιοχεΐς
τούς έαυτών χρόνους άριθμοΰσι, καί αί ίνδικτοι δέ χρηματίζειν ήρξαντο άπό πρώτης καί
αυτής τού γορπιαίου μηνάς; ϊνδικτος (687,4): κατιών δέ έπί τό η' έτος Κωνσταντίνου τού
μεγίστου βασιλέως, καθ’ο ή πρώτη ϊνδικτος έτέθη έν ύπατεία Βολουσιανού καί Ανιανού,
συνάξει έτη ξε'.
ιι έπινεμήσεως (35449): Ούτος Γά'ίος ’Ιούλιος ό δικτάτωρ, ό έστιν μονάρχης, άπάντων
έκράτησεν έν ύπερηφανία καί τυραννεία έπί έτη δ' καί μήνας ζ' προ δ' ίδών μάίων τής
πρώτης έπινεμήσεως; (617,10) έν δέ τώ μεταξύ συνέβη άσθενήσαντα τον βασιλέα
’Ιουστίνον έκ τού έλκους ού είχεν έν τώ ποδί αύτού έξ ής έλαβε σαγίττας έν τώ πολέμω
τελευτήσαι μηνί λώω, κατά 'Ρωμαίους αύγούστου πρώτη, ήμέρα κυριακή, ώραν τρίτην,
τής παρούσης ε' έπινεμήσεως; (617,20) Ό βασιλεύς ’Ιουστινιανός κατά τό πρώτον έτος τής
αύτού βασιλείας μηνί αύδυναίω, κατά 'Ρωμαίους ίανουαρίου πρώτη, τής έκτης έπινεμή-
σεως, τοσαύτα έρριψε χρήματα καί παρέσχε πάσιν ώς ούδείς βασιλεύς έτερος ύπατεύσας;
(619,10) Τούτω τώ έτει ό Ιουστινιανός κώδιξ άνεπληρώθη καί έκελεύσθη αύθεντεϊσθαι
άπό τής προ ις' καλανδών άπριλίων τής ένεστώσης ζ' έπινεμήσεως; (685,16) καί άρχεται ή
δευτέρα περίοδος τού έορταστικού κύκλου τών φλβ' ένιαυτών άπό εικοστής πρώτης καί
αύτής τού μαρτίου μηνός τής ένεστώσης έπινεμήσεως, καθ’ήν ή ισημερία γνωρίζεται;
(697,20) ’Εντεύθεν έστιν έλεϊν ώς άφ’ ούπερ ό τρισμακάριος Κωνσταντίνος έτελεύτησεν
τον βίον μέχρι τής κβ' τού μάίου μηνός τής ένεστώσης ιβ' έπινεμήσεως καί τού ζ' έτους
τής Φωκά βασιλείας πληρούνται χρόνοι σοβ', άρχεται δέ τό σογ' άπό κβ' τού μάίου μηνός,
ίνδικτιώνος ιβ'; (702,3) καί άπό ιδ' καί αύτής τού αύτού μηνός έγράφη εις τον έξής χρόνον,
τον μέχρι δηλονότι δεκεμβρίου πληρουμένου τής ιε' έπινεμήσεως, ούτως·; (728,13) τή γάρ
κδ' τού παρελθόντος φεβρουαρίου μηνός τής ένισταμένης πρώτης έπινεμήσεως...;
έπινεμήσεις (710,15): Πάλιν τάς τής έννεκαιδεκαετηρίδος ζητούντες έπινεμήσεις
εύρίσκομεν προ φπς' ένιαυτών, τουτέστιν λ' κύκλων, ια' ούσαν ίνδικτιώνα.
ΐ2 ίνδικτιώνα (710,17): Πάλιν τάς τής έννεκαιδεκαετηρίδος ζητούντες έπινεμήσεις
εύρίσκομεν προ φπς' ένιαυτών, τουτέστιν λ' κύκλων, ια' ούσαν ίνδικτιώνα·; ίνδικτιώνι
(698,15): Έγένετο δέ καί τό πάσχα προ τών σοβ' ένιαυτών έν ίνδικτιώνι σελήνης ιγ',
Ολυμπιάδας σοθ' έτει δευτέρω, άπριλίου τρίτη.
ΐ3 Bagnall/Worp (2004), S. 11. Anm. 36: „(...) there does not seem to be any consistent principle to eluci-
date the usage of epinemesis. Some observations may nonetheless be useful: (1) Epinemesis is almost
never used in dating formulas at the heads of documents (...) (3) The erliest reference to a numbered
epinemesis seems to be P.Berl.Zill. 4 1.2 (ca. 349). (4) Epinemesis in Oxyrhynchite documents frequently
has a future meaning (...) (5) This distinction is not consistently used elsewhere, however, for epinemesis
can also refer to the present indictional period (...) (6) Epinemesis appears in Greek with reference also
to past time (...)“.