Studien zur Kirchen- und Reichsreform des 15. Jahrhunderts. 49
et hee translacio et abdicacio per alium Stephanum papam suc-
cessorem dicti Leonis pape et Nicolaum necnon quosdam alios
summos pontifices eciam solemniter confirmate et approbate fue-
runt1, et sic forsan non potuerunt postea per papam existentem
pro tempore illa, que ita solemniter et per generale concilium facta
fuerunt, suo nutu revocari, quia eadem racione eciam imperator
existens pro tempore potuisset revocare omnia privilegia et liber-
tates, que per ipsum Constantinum et alios imperatores Romanos
ecclesie et eius pontifici, non tamen ita solemniter, concessa fuerunt,
prout multi notabiles et autentici viri scripserunt, nec sequitur:
papa coronat imperatorem, sicut eciam ipsi scribunt, ergo impera-
toris dominus est, quia eadem racione sequeretur, quod archie-
piscopus Remensis, qui coronat regem Francie, et alii ecclesiastici
prelati, qui racione suarum ecclesiarum coronant alios reges, eorum
essent domini ipsique reges eis propterea deberent esse subiecti
tamquam dominis eorundem, set hoc est absurdum dicere vel
tenere, et alias circa hec raciones multas apponunt predicti scri-
bentes gracia brevitatis omissas2.
Verumtamen Pascalis et Calixtus necnon quidam alii summi
pontifices volentes recuperare investituram episcoporum etc. ab
imperatoribus Romanis qualitercumque Henrieum 1111. et pre-
fatuma) Henrieum V. imperatores Romanos mirabiliter vexarunt
per censuras ecclesiasticas et alias, ita quod propterea guerre,
cediciones et alia mala innumera per totam christianitatem pullu-
labant, unde destructiones civitatum et aliorum locorum necnon
strages hominum continue sequebantur. Subsequebantur eciam
hec mala et illis durantibus fiebant horribiles pestilencie et caristie
seu fames eciam per totum universum, ac si mundus tunc perire
deberet, propter que tandem motus ipse Henricus V. imperator
qualitercumque cessit illi privilegio de investitura episcoporum,
quo tandiu sui predecessores Romani imperatores et reges tam ex
veteri consuetudine Romanorum imperatorum, quam eciam vigore
a) Am Rand.
1 Daß Stephan (X. ?) und Nikolaus (II.) die angeblichen Zusicherungen
Leos VIII. an den Kaiser bestätigt hätten, behauptet Marsilius II 25, Goldast
278, doch in bezug auf Papstwahl und Investitur, nicht in bezug auf die an-
gebliche Rückgabe des Kirchenstaates.
2 Marsilius 11*26, Goldast 281: quam siquidem imposicionem (der Kaiser-
krone durch den Papst) pontifici Romano plus auctoritatis tribuere supe,
Romanum principem quam Remensi archiepiscopo super regem Francorumr
quis dicet?
Sitzungsberichte d. Heidelb. Akad., pbil.-hist. Kl. 1929/30. 1. Abli.
4
et hee translacio et abdicacio per alium Stephanum papam suc-
cessorem dicti Leonis pape et Nicolaum necnon quosdam alios
summos pontifices eciam solemniter confirmate et approbate fue-
runt1, et sic forsan non potuerunt postea per papam existentem
pro tempore illa, que ita solemniter et per generale concilium facta
fuerunt, suo nutu revocari, quia eadem racione eciam imperator
existens pro tempore potuisset revocare omnia privilegia et liber-
tates, que per ipsum Constantinum et alios imperatores Romanos
ecclesie et eius pontifici, non tamen ita solemniter, concessa fuerunt,
prout multi notabiles et autentici viri scripserunt, nec sequitur:
papa coronat imperatorem, sicut eciam ipsi scribunt, ergo impera-
toris dominus est, quia eadem racione sequeretur, quod archie-
piscopus Remensis, qui coronat regem Francie, et alii ecclesiastici
prelati, qui racione suarum ecclesiarum coronant alios reges, eorum
essent domini ipsique reges eis propterea deberent esse subiecti
tamquam dominis eorundem, set hoc est absurdum dicere vel
tenere, et alias circa hec raciones multas apponunt predicti scri-
bentes gracia brevitatis omissas2.
Verumtamen Pascalis et Calixtus necnon quidam alii summi
pontifices volentes recuperare investituram episcoporum etc. ab
imperatoribus Romanis qualitercumque Henrieum 1111. et pre-
fatuma) Henrieum V. imperatores Romanos mirabiliter vexarunt
per censuras ecclesiasticas et alias, ita quod propterea guerre,
cediciones et alia mala innumera per totam christianitatem pullu-
labant, unde destructiones civitatum et aliorum locorum necnon
strages hominum continue sequebantur. Subsequebantur eciam
hec mala et illis durantibus fiebant horribiles pestilencie et caristie
seu fames eciam per totum universum, ac si mundus tunc perire
deberet, propter que tandem motus ipse Henricus V. imperator
qualitercumque cessit illi privilegio de investitura episcoporum,
quo tandiu sui predecessores Romani imperatores et reges tam ex
veteri consuetudine Romanorum imperatorum, quam eciam vigore
a) Am Rand.
1 Daß Stephan (X. ?) und Nikolaus (II.) die angeblichen Zusicherungen
Leos VIII. an den Kaiser bestätigt hätten, behauptet Marsilius II 25, Goldast
278, doch in bezug auf Papstwahl und Investitur, nicht in bezug auf die an-
gebliche Rückgabe des Kirchenstaates.
2 Marsilius 11*26, Goldast 281: quam siquidem imposicionem (der Kaiser-
krone durch den Papst) pontifici Romano plus auctoritatis tribuere supe,
Romanum principem quam Remensi archiepiscopo super regem Francorumr
quis dicet?
Sitzungsberichte d. Heidelb. Akad., pbil.-hist. Kl. 1929/30. 1. Abli.
4