138
Josef Koch Cusanus-Texte: 1. Predigten 2/5.
20. ,,Dicit ei Iesus: Mulier, crede mihi, quia veniet
hora, quando neque in monte hoc neque Ierosolimis
adorabitis patrem“, scilicet quando Deus cognoscetur non capi
loco, tunc quisque intrabit cubiculum suum et in secreto orabit.
v2237ra >5Vos adoratis quod nescitis: nos adoramus quod || sci-
mus, quia salus ex Iudaeis est“. Legi veteres unum Deum
invisibilem colentibus hoc improperasse, scilicet quod adorarent
Deum quem nescirent. Utique Deus est incognitus omnibus. Sed
dicit forte: ,,vos adoratis“, id est petitis, ,,quod nescitis: nos“
io autem, qui scilicet sumus veri Iudaei et intelligentiam habemus
spiritalem vitae futurae, ,,adoramus quod scimus“; petimus enim
salutem. ,,Salus autem ex Iudaeis est“: nam ex Iudaeis est pro-
palatio seu manifestatio salutis.
21. ,,Sed venit hora, et nunc est, quando veri adora-
15 tores adorabunt patrem in spiritu et veritate“. Ecce quo-
modo explanat seipsum, scilicet quando supra dicebat: ,,nos ado-
ramus quod scimus“, nos scilicet qui intelligimus spiritaliter scrip-
turas. Illa ,,bora venit, et nunc est“, scilicet tempore ipsius Christi,
quando ipse et sui ,,veri adoratores“ et eos sequentes „adorabunt
20 patrem in spiritu et veritate“; hoc est scire spiritalem intelligen-
tiam veteris testamenti. „Nam et pater quaerit, qui adorent
eum“. „Quaerit“, scilicet per me, filium suum, „qui adorent eum“;
hoc autem fieri nequit nisi „in spiritu et veritate“. Quia „spiri-
tus est Deus“. Spiritum dicit Deum, et Deum dicit patrem. „Et
25 eos, qui adorant eum, in spiritu et veritate oportet
adorare“. Attende, quomodo non ore adoratur Deus, sed spiritu,
7. hoc om. L 19. ipsi L 25. adorant corr. ex adorent F2
1. Ioh. 4, 21; venit Vulg.
3. cf. Catena Patrum Graecorum in S. loannem, ed. B. Corderius, Ant-
verpiae 1630, p. 129: „AMMQNIOY. "Dpav Ss ttjv lauroo emSvjfhav xoc-
/,ei, sitemep uveuga cov 6 &ebq, oö totoo tcpiopi^EToa. 'ApgoSlcop §s ey.tx.aToq
Tcpoaxuvsi ex toö totou ocutoö.“ Haec Catena in bibliotheca CU S AN I erat (hodie
cod. Cus. 18). Qua solum hoc loco usus esse videtur. THOMAS In Ioh. 4 lect. 2,
XIX 813 a. — Vid. etiam supra p. 100, 5.
4. intrabit etc. Cf. Matth. 6, 6. 5. Ioh. 4, 22.
6—8. cf. De Docta Ignorantia I c. 25, p. 53, 7: „Deridebant veteres
pagani Iudaeos, qui Deum unum infinitum, quem ignorabant, adorarunt.“
AUGUSTINUS De consensu evangelistarum I c. 30 n. 46, PL 34, 1063: „Pro-
inde quidam Lucanus magnus eorum in carmine declamator, credo et ipse
diu quaerens, sive per suas cogitationes, sive per suorum libros, quisnam esset
Iudaeorum Deus; et quia non pie quaerebat, non inveniens, maluit tamen
Josef Koch Cusanus-Texte: 1. Predigten 2/5.
20. ,,Dicit ei Iesus: Mulier, crede mihi, quia veniet
hora, quando neque in monte hoc neque Ierosolimis
adorabitis patrem“, scilicet quando Deus cognoscetur non capi
loco, tunc quisque intrabit cubiculum suum et in secreto orabit.
v2237ra >5Vos adoratis quod nescitis: nos adoramus quod || sci-
mus, quia salus ex Iudaeis est“. Legi veteres unum Deum
invisibilem colentibus hoc improperasse, scilicet quod adorarent
Deum quem nescirent. Utique Deus est incognitus omnibus. Sed
dicit forte: ,,vos adoratis“, id est petitis, ,,quod nescitis: nos“
io autem, qui scilicet sumus veri Iudaei et intelligentiam habemus
spiritalem vitae futurae, ,,adoramus quod scimus“; petimus enim
salutem. ,,Salus autem ex Iudaeis est“: nam ex Iudaeis est pro-
palatio seu manifestatio salutis.
21. ,,Sed venit hora, et nunc est, quando veri adora-
15 tores adorabunt patrem in spiritu et veritate“. Ecce quo-
modo explanat seipsum, scilicet quando supra dicebat: ,,nos ado-
ramus quod scimus“, nos scilicet qui intelligimus spiritaliter scrip-
turas. Illa ,,bora venit, et nunc est“, scilicet tempore ipsius Christi,
quando ipse et sui ,,veri adoratores“ et eos sequentes „adorabunt
20 patrem in spiritu et veritate“; hoc est scire spiritalem intelligen-
tiam veteris testamenti. „Nam et pater quaerit, qui adorent
eum“. „Quaerit“, scilicet per me, filium suum, „qui adorent eum“;
hoc autem fieri nequit nisi „in spiritu et veritate“. Quia „spiri-
tus est Deus“. Spiritum dicit Deum, et Deum dicit patrem. „Et
25 eos, qui adorant eum, in spiritu et veritate oportet
adorare“. Attende, quomodo non ore adoratur Deus, sed spiritu,
7. hoc om. L 19. ipsi L 25. adorant corr. ex adorent F2
1. Ioh. 4, 21; venit Vulg.
3. cf. Catena Patrum Graecorum in S. loannem, ed. B. Corderius, Ant-
verpiae 1630, p. 129: „AMMQNIOY. "Dpav Ss ttjv lauroo emSvjfhav xoc-
/,ei, sitemep uveuga cov 6 &ebq, oö totoo tcpiopi^EToa. 'ApgoSlcop §s ey.tx.aToq
Tcpoaxuvsi ex toö totou ocutoö.“ Haec Catena in bibliotheca CU S AN I erat (hodie
cod. Cus. 18). Qua solum hoc loco usus esse videtur. THOMAS In Ioh. 4 lect. 2,
XIX 813 a. — Vid. etiam supra p. 100, 5.
4. intrabit etc. Cf. Matth. 6, 6. 5. Ioh. 4, 22.
6—8. cf. De Docta Ignorantia I c. 25, p. 53, 7: „Deridebant veteres
pagani Iudaeos, qui Deum unum infinitum, quem ignorabant, adorarunt.“
AUGUSTINUS De consensu evangelistarum I c. 30 n. 46, PL 34, 1063: „Pro-
inde quidam Lucanus magnus eorum in carmine declamator, credo et ipse
diu quaerens, sive per suas cogitationes, sive per suorum libros, quisnam esset
Iudaeorum Deus; et quia non pie quaerebat, non inveniens, maluit tamen