232

Philyllios

Cratin. iun. fr. 13 (καρΐδας ή ζάψ εκφέρει κίχθύδια) verwendet ein wei-
teres Wort aus dem Alphabetspruch (ζάψ in der Bedeutung „Meer“); vgl.
zur Verwendung eines einzelnen fremden Worts auch Eup. fr. 390 (mit ζήλα
[thrak.] = „Wein“).
σωτήριον Vgl. in Bezug auf Luft Thphr. CP 2,7,5 ε’ί τι πάλιν σωτήριον ή
προσφοράν έστιν τοΰ άέρος, Phot. Bibi. cod. 242 (Damaskios) p. 345al5-7 μή
τον διεφθαρμένον και λυμαντικόν άέρα άναπνή, άλλα τον απαθή και σω-
τήριον, Phot. Amphilochia 13,105-8 (vol. IV ρ. 54 Westerink) και τον άέρα δε
καθαρόν τε και πάσης άπηλλαγμένον νόθου μετουσίας σωτήριόν τε άνθρώ-
ποις και τοΐς άλλοις ζώοις ύποστάντα ούκ έδει προς λοιμώδη και φθαρτικήν
των σωζομένων κατάστασιν μεταπίπτειν. Vgl. (bezogen auf Wasser) schon
Heraclit. 22 F 61 D.-K. θάλασσα ϋδωρ καθαρώτατον και μιαρώτατον, ίχθύσι
μεν πότιμον καί σωτήριον, άνθρώποις δε άποτον καί όλέθριον. Häufiger wer-
den in Gebeten Götter um Rettung (σωτηρία) gebeten (vgl. z.B. Plat. Criti. 106a
προσεύχομαι... σωτηρίαν ήμΐν ... διδόναι, Plut. Comm. not. 1075d [Cleanthes
fr. 510,6 SVF]).
προσεύχομαι Zu προσεύχομαι + Infinitiv vgl. Eur. Phoen. 783, Xen. Cyr.
2,1,1 (zweimal) und Plat. Criti. 106a; die angerufenen Götter stehen dabei im
Dativ,327 und da das Fragment ohne jede Partikelverbindung zum vorausge-
henden Satz beginnt, wäre denkbar, dass der Satz schon im vorausgehenden
Vers mit der Nennung der Götter anfing (vgl. Eur. Phoen. 783 τή δ’ Εύλαβεία,
χρησιμωτάτη θεών, / προσευχόμεσθα τήνδε διασώσαι πόλιν).
2 οπερ μέγιστόν έστιν ύγιείας μέρος Vgl. Alex. fr. 195,2-3 ύγιείας
μέρος / μέγιστόν όσμάς έγκεφάλω χρηστάς ποιεΐν (als Begründung für das
Einreiben der Nase mit Parfüm),328 Plat. Prot. 338e ήγούμαι... άνδρί παιδείας
μέγιστόν μέρος είναι περί επών δεινόν είναι, Sim. AP 7,253,1 = FGE 710 εί τό
καλώς θνήσκειν άρετής μέρος έστιν μέγιστόν.
3 τό τον άέρ’ έλκειν καθαρόν, ού τεθολωμένον Erst hier wird ein-
deutig klar, dass der Sprecher βέδυ in der Bedeutung „Luft“ verwendet; vgl.
die von Clemens v. Alexandria wenig später paraphrasierte Bemerkung des
Neanthes (FGrHist 84 F 36): συνομόλογος τής τοιάσδε δόξης καί ό Κυζικηνός
Νεάνθης γράφων τούς Μακεδόνων ιερείς έν ταΐς κατευχαΐς βέδυ κατακαλεΐν
ϊλεω αύτοΐς τε καί τοΐς τέκνοις, οπερ έρμηνεύουσιν άέρα.

327 So auch in der Komödie (allerdings jeweils ohne Infinitiv) bei Ar. Pac. 560 und Ran.
891 (bei Ar. Plut. 958 steht der angegebetete Gott dagegen im Akkusativ).
328 Die Parallele zu Philyllios sieht schon Meineke III (1840) 472; zu möglichen Bezügen
auf zeitgenössische physiologische Theorien im Fragment des Alexis vgl. Arnott
1996,570.