DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.37643#0071
Die Göttin Psyche.
71
Schilderung zunächst heraus; von dem Urgott heißt es: αύτός
δέ ούκέτι βουλόμενος άργδν τον ύπεράνω κόσμον είναι, άλλα πνευ-
μάτων πληρώσαι δοκιμάσας τούτον, ώς μή τά κατά μέρος ακίνητα1 καί
άργά μένη, ουτιος εις ταυτα ήρξατο, τεχνιτείαις <δε>ούσαις2 προς
τήν του ίδιου έργου γένεσιν χρησάμενος ίεραΐς. πνεύμα γάρ όσον άρκε-
τόν ά.πό του ίδιου λαβών καί νοερώ τούτο πυρί μίξας άγνώστοις τισίν
έτέραις υλαις έκέρασε· καί ταυτα έκάτερον έκατέρω μετά τινων επιφω-
νήσεων κρυπτών ένώσας τό παν ούτως εύ μάλα διεκίνησε κράμα, εως έπεγέ-
λασέ τις υλη τώ μίγματι λεπτοτέρα τε καί καθαρωτέρα μ.άλλον καί
διαφανεστέρα ή έξ ών έγένετο· διειδής δέ ήν αυτή, ήν δή καί μόνος ό
τεχνίτης έώρα. έπειδή δέ ούτε ώς έκ πυρός καιομένη διετήκετο, ούτε
μήν ώς έκ πνεύματος τελεσιουργηθεΐσα έψυχεν, αλλά τινα ίδιογενή
καί οίκείαν είχε τήν τού κράματος σύστασιν ίδιότυπόν τε καί ίδιοσύγ-
κριτον, έν<θεν> δή καί από του εύφημοτέρου ονόματος καί τής καθ’
ομοιότητα ένεργείας Ψύχωσιν3 ο θεός έκάλεσε τήν σύστασιν. έξ ού
δή έπιπάγου μυριάδας ψυχών ίκανάς έγενεσιούργησε. Hiermit berühren
sich eng die chaldäischen Orakel, vgl. das bei Lydus De mens.
I 11 p. 3, 14 Wünsch erhaltene Fragment (W. Kroll a. a. 0. S. 26)
ψυχαίον σπινθήρα δυσί κράσας όμονοίαις, νώ καί <π>νεύματι θείω,
έφ’ οις τρίτον αγνόν 'Έρωτα συνδετικόν πάντων έπιβήτορα άγνόν έθη-
κεν. In der Κόρη κόσμου fehlt, an dieser Stelle der Eros und wird erst
später den Teilseelen als Leiter bestimmt; für den νους tritt der
Begriff νοερόν πυρ ein, weitere Substanzen werden geheimnisvoll
angedeutet. Auf orientalische Quelle weist vielleicht der Name
Ψύχωσις4 und die Vorstellung, die nicht von der Weltseele als Gott-
wesen, sondern von der Seelensubstanz als Quelle der Einzel-
seelen ausgeht, wie in den Γενικοί λόγοι. Natürlich sind die
Teilseelen wieder von der gleichen Substanz wie die Seelenquelle.
Dennoch ist auch hier, ja gerade hier der Timaios sicher benutzt.
Ihm entstammt die Vorstellung der künstlichen Mischung und der
Begriff der σύστασις, der die volle Personifizierung unmöglich
macht. Nur sind für die bei Plato begrifflichen Bestandteile
(άμέριστος ούσία, μεριστή ουσία und deren Verbindung) die mytho-
1 Ygl. in der κοσμοποιία des Asonakes (oben S. 31) πάντα έκινήθη καί
έπνευματοόθη.
2 ουσαις Codd. όσίαις Wachsmuth (schon wegen des folgenden ίεραΐς,
das am Ende des Satzes bleiben muß, unmöglich).
3 Daß das Verbalsubstantiv als eine Art Name empfunden wird, zeigt
die Etymologie.
4 Auch monuhmeö ist wie ein Verbalsubstantiv gebildet.
71
Schilderung zunächst heraus; von dem Urgott heißt es: αύτός
δέ ούκέτι βουλόμενος άργδν τον ύπεράνω κόσμον είναι, άλλα πνευ-
μάτων πληρώσαι δοκιμάσας τούτον, ώς μή τά κατά μέρος ακίνητα1 καί
άργά μένη, ουτιος εις ταυτα ήρξατο, τεχνιτείαις <δε>ούσαις2 προς
τήν του ίδιου έργου γένεσιν χρησάμενος ίεραΐς. πνεύμα γάρ όσον άρκε-
τόν ά.πό του ίδιου λαβών καί νοερώ τούτο πυρί μίξας άγνώστοις τισίν
έτέραις υλαις έκέρασε· καί ταυτα έκάτερον έκατέρω μετά τινων επιφω-
νήσεων κρυπτών ένώσας τό παν ούτως εύ μάλα διεκίνησε κράμα, εως έπεγέ-
λασέ τις υλη τώ μίγματι λεπτοτέρα τε καί καθαρωτέρα μ.άλλον καί
διαφανεστέρα ή έξ ών έγένετο· διειδής δέ ήν αυτή, ήν δή καί μόνος ό
τεχνίτης έώρα. έπειδή δέ ούτε ώς έκ πυρός καιομένη διετήκετο, ούτε
μήν ώς έκ πνεύματος τελεσιουργηθεΐσα έψυχεν, αλλά τινα ίδιογενή
καί οίκείαν είχε τήν τού κράματος σύστασιν ίδιότυπόν τε καί ίδιοσύγ-
κριτον, έν<θεν> δή καί από του εύφημοτέρου ονόματος καί τής καθ’
ομοιότητα ένεργείας Ψύχωσιν3 ο θεός έκάλεσε τήν σύστασιν. έξ ού
δή έπιπάγου μυριάδας ψυχών ίκανάς έγενεσιούργησε. Hiermit berühren
sich eng die chaldäischen Orakel, vgl. das bei Lydus De mens.
I 11 p. 3, 14 Wünsch erhaltene Fragment (W. Kroll a. a. 0. S. 26)
ψυχαίον σπινθήρα δυσί κράσας όμονοίαις, νώ καί <π>νεύματι θείω,
έφ’ οις τρίτον αγνόν 'Έρωτα συνδετικόν πάντων έπιβήτορα άγνόν έθη-
κεν. In der Κόρη κόσμου fehlt, an dieser Stelle der Eros und wird erst
später den Teilseelen als Leiter bestimmt; für den νους tritt der
Begriff νοερόν πυρ ein, weitere Substanzen werden geheimnisvoll
angedeutet. Auf orientalische Quelle weist vielleicht der Name
Ψύχωσις4 und die Vorstellung, die nicht von der Weltseele als Gott-
wesen, sondern von der Seelensubstanz als Quelle der Einzel-
seelen ausgeht, wie in den Γενικοί λόγοι. Natürlich sind die
Teilseelen wieder von der gleichen Substanz wie die Seelenquelle.
Dennoch ist auch hier, ja gerade hier der Timaios sicher benutzt.
Ihm entstammt die Vorstellung der künstlichen Mischung und der
Begriff der σύστασις, der die volle Personifizierung unmöglich
macht. Nur sind für die bei Plato begrifflichen Bestandteile
(άμέριστος ούσία, μεριστή ουσία und deren Verbindung) die mytho-
1 Ygl. in der κοσμοποιία des Asonakes (oben S. 31) πάντα έκινήθη καί
έπνευματοόθη.
2 ουσαις Codd. όσίαις Wachsmuth (schon wegen des folgenden ίεραΐς,
das am Ende des Satzes bleiben muß, unmöglich).
3 Daß das Verbalsubstantiv als eine Art Name empfunden wird, zeigt
die Etymologie.
4 Auch monuhmeö ist wie ein Verbalsubstantiv gebildet.