Metadaten

Boll, Franz; Heidelberger Akademie der Wissenschaften [Hrsg.]; Heidelberger Akademie der Wissenschaften / Philosophisch-Historische Klasse [Hrsg.]
Sitzungsberichte der Heidelberger Akademie der Wissenschaften, Philosophisch-Historische Klasse (1920, 8. Abhandlung): Vita contemplativa: Festrede zum zehnjährigen Stiftungsfeste der Heidelberger Akademie der Wissenschaften, Stiftung Heinrich Lanz — Heidelberg, 1920

DOI Seite / Zitierlink: 
https://doi.org/10.11588/diglit.37775#0026
Lizenz: Freier Zugang - alle Rechte vorbehalten
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
26

F. Boll:

vieles. Bald darauf (16) contemplanti; und nachher 17 norme aspicis quae in templa
veneris?, 20 wieder wie oben 17 contemplari von dem Anschauen der Erde,
das Africanus tadelt. Templa vom Himmel auch noch 24, und dann 29 con-
templans im Sinne des Anschauens des Ewigen (ea quae extra erunt contemplans:
offenbar Nachbildung von Plat. Phaedr. 247G αί δέ θεωρουσι τά εξω του
ούρανου, da unmittelbar vorher (27) bekanntlich eine große Stelle aus dem
Phaedrus (245 C) übersetzt ist. — Vgl. ferner Acad. II 127 : Est enim animorum
ingeniorumque naturale quoddam quasi pabulum consideratio contemplatio-
que naturae; er igimur, altiores fieri videmur, humana despicimus cogitantes-
que supera atque caelestia haec nostra ut exigua et minima contemnimus. Inda-
gatio ipsa rerum cum maximarum, tum etiam occultissimarum habet oblectationem;
si vero aliquid occurrit, quod veri simile videatur, human iss ima completur
animus voluptate. Zu dem erigimur vgl. die nützlichen Zusammenstellungen
von Sherwood Owen Dickerman, De argumentis quibusdam apud Xenoph.,
PlatAristot. obviis e structura hominis et animalium petitis, Diss. Halle 1909
S. 92ff., wo diese Stelle übersehen ist. De fin. V 11 Vitae autem
degendae ratio maxime Ulis (Peripateticis) quidem placuit quieta, in contemp-
latione et cognitione posita rerum, quae quia deorum vitae erat
simillima, sapiente visa est dignissima. V 51 (vgl. auch die ganze
Stelle vorher von 48 an: 49 maiorum rerum contemplatione): Ipsi enim
quaeramus a nobis, stellar um motus contemplationesque rerum. caele-
stium eorumque omnium, quae ndturae obscuritate occultantur, cognitiones quem
ad modum nos moveant, et quid historia delectet, quam solemus persequi usque
ad extremum, praetermissa repetimus, inchoata persequimur. Tusc. I 69 . .
hominemque ipsum quasi contemplatorem caeli ac deorum cultorem.
Allgemeiner ist de nat. deor. I 50 contemplatio gebraucht; wiederum
im prägnanteren Sinn aber II 37 Ipse autem homo ortus est ad mundum contem-
plandum et imitandum; 105 quorum (seil, caelestium) contemplatione
nullius expleri potest animus naturae constantiam videre cupientis. De div. I 93
Etenim Aegyptii et Babylonii in camporum patentium aequoribus habitantes,
cum ex terra nihil emineret, quod contemplationi caeli officere posset, omnem
curam in siderum cognitione posuerunt, Etrusci autem ... extorum cogni-
tioni se maxume dediderunt. Wieder mit cognitio de off. I 153: Etenim cognitio
contemplatioque naturae manca quodam modo atque inchoata sit, si nulla actio
rerum consequatur. Tusc. V 9 . . in vita longe omnibus studiis contempla-
tionem rerum cognitio nemque praestare.
Bei Seneca ist natürlich die Schrift de otio besonders ergiebig, vgl. 5, 1:
natura nos ad utrumque genuit, et contemplationi rerum et actioni; 4, 1 duas
res publicas an imo comp lectamur, alteram magnam et vere publicam, qua dii
atque homines continentur (also das Weltall) . . . ., alteram cui nos adscripsit con-
dicio nascendi; 5, 4 nec erexit tantummodo hominem (s. o. Gic. Acad. II 117),
sed etiam habilem contemplationi factura, ut ab ortu sidera in occasum
labentia prosequi posset et voltum suum circumferre cum toto, sublime fecit illi
caput etc. 7, 1 f. steht contemplatio gegenüber von voluptas und actio;
also die aristotelische Dreiteilung (s. o. 20). Epist. 95, 10: philosophia autem
et contemplatioa est et activa: spectat simul agitque . . . totum, inquit,
mundum scrutor (folgt ein Zitat aus Lucrez, I, 54ff.). Plin. X. Η. XVIII 206
prius tarnen sideralis difficultas, quam sensere etiam periti, subicienda con-
 
Annotationen
© Heidelberger Akademie der Wissenschaften