DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.38041#0152
152
Gerhard Ritter.:
„Non“, inquit, „meliora dies ut vina poemata reddit“1. Et paulo
post: „Quodsi tarn Grecis novitas invisa fuisset, quam nobis, quid
nunc esset vetus ? Aut quid haberet, quod legeret terreretque viri-
tim publicus usus2 ?“ Nam si nova semper contemptui fuissent,
nichil iam, quod legeretur, antiquum haberemus. Utque de ceteris
sileam, augustissimum illud opus Prisciani nunquam compareret;
habuit enim ante se3 doctissimos grammaticos, Donatum et Ser-
vium, übertraf ihren Ruhm aber doch usw. Grecia laudem et gloriam
inveniendarum artium limandeque universe philosophie Latinis
preripuit. Roma condendis legibus et precipuo dicendi flore excel-
luit. Successerunt deinde scriptores ecclesiastici, qui in venera-
bilem turbam librorum eminentissima et sapientia et eloquentia
scriptitarunt. Nostra vero secula qua in re gloriam queritabant ?
An omnino obtorpuerunt nichilve novi commenta sunt nullove
pacto se vindicabant a probro illo, quo dictum est: miserrima esse
ingenia, que dumtaxat utuntur inventis per se aut nichil novi
comminiscuntur ? Immo vero id quod restabat summa industria
et diligencia perfecerunt, quod liquidius erit, si cogitacionis oculum
in alias facultates paulisper defigemus. Civiles leges prudentissime
ac dissertissime editas [et] digestas esse quis lieget ? At tarnen opera
Bartholi4, labor Baldi5, industria Dini6 non fuit inanis, quos cum
suis similibus illius facultatis modernos appello. Folgt das Lob der
Genannten. Simile esse de iure pontificio et medicina constat Om-
nibus talium facultatum studiosis. Multo igitur magis id opus fuisse
putandum est in philosophia, longe omnium gravissima, ut scilicet
post Aristotelis compilacionem prestantissimam quidem, sed tarnen
obscurissimam modus quidam novus superadderetur levioris stili,
clarioris intelligentie, nodosa resolvens, involuta explicans, appa-
renter adversa concordans, cuncta ad dicendi proprietatem revo-
cans, planissime de omnibus disserens sicque expedito compendio
magnitudinem7 veritatis producens8. Unde et via nominata est,
quod scilicet per eam ad philosophie arduitatem velut quodam
transitu conscenditur et „moderna“, ut supra aiebam, quod scilicet
„modum“ et mensuram plane certeque agnicionis exponit. Hec
via non contentatur confusa et indistincta rerum cognicione, sed
quidditates singularum rimatur et pervestigat distinctissime, uni-
1 Epist. II, 1, 33. 2 Horaz, Epist. II, 1, v. 88-90 (90-92).
3 ms: te. 4 1314-57. 5 Etwa 1327-1400. 6 Ital. Rechtslehrer, Bologna,
um 1290; s. Savigny, Gesch. d. röm. Rechts im MA. V, 447 ff.
7 ? (undeutliche Abbreviatur) 8 ms: perducens.
Gerhard Ritter.:
„Non“, inquit, „meliora dies ut vina poemata reddit“1. Et paulo
post: „Quodsi tarn Grecis novitas invisa fuisset, quam nobis, quid
nunc esset vetus ? Aut quid haberet, quod legeret terreretque viri-
tim publicus usus2 ?“ Nam si nova semper contemptui fuissent,
nichil iam, quod legeretur, antiquum haberemus. Utque de ceteris
sileam, augustissimum illud opus Prisciani nunquam compareret;
habuit enim ante se3 doctissimos grammaticos, Donatum et Ser-
vium, übertraf ihren Ruhm aber doch usw. Grecia laudem et gloriam
inveniendarum artium limandeque universe philosophie Latinis
preripuit. Roma condendis legibus et precipuo dicendi flore excel-
luit. Successerunt deinde scriptores ecclesiastici, qui in venera-
bilem turbam librorum eminentissima et sapientia et eloquentia
scriptitarunt. Nostra vero secula qua in re gloriam queritabant ?
An omnino obtorpuerunt nichilve novi commenta sunt nullove
pacto se vindicabant a probro illo, quo dictum est: miserrima esse
ingenia, que dumtaxat utuntur inventis per se aut nichil novi
comminiscuntur ? Immo vero id quod restabat summa industria
et diligencia perfecerunt, quod liquidius erit, si cogitacionis oculum
in alias facultates paulisper defigemus. Civiles leges prudentissime
ac dissertissime editas [et] digestas esse quis lieget ? At tarnen opera
Bartholi4, labor Baldi5, industria Dini6 non fuit inanis, quos cum
suis similibus illius facultatis modernos appello. Folgt das Lob der
Genannten. Simile esse de iure pontificio et medicina constat Om-
nibus talium facultatum studiosis. Multo igitur magis id opus fuisse
putandum est in philosophia, longe omnium gravissima, ut scilicet
post Aristotelis compilacionem prestantissimam quidem, sed tarnen
obscurissimam modus quidam novus superadderetur levioris stili,
clarioris intelligentie, nodosa resolvens, involuta explicans, appa-
renter adversa concordans, cuncta ad dicendi proprietatem revo-
cans, planissime de omnibus disserens sicque expedito compendio
magnitudinem7 veritatis producens8. Unde et via nominata est,
quod scilicet per eam ad philosophie arduitatem velut quodam
transitu conscenditur et „moderna“, ut supra aiebam, quod scilicet
„modum“ et mensuram plane certeque agnicionis exponit. Hec
via non contentatur confusa et indistincta rerum cognicione, sed
quidditates singularum rimatur et pervestigat distinctissime, uni-
1 Epist. II, 1, 33. 2 Horaz, Epist. II, 1, v. 88-90 (90-92).
3 ms: te. 4 1314-57. 5 Etwa 1327-1400. 6 Ital. Rechtslehrer, Bologna,
um 1290; s. Savigny, Gesch. d. röm. Rechts im MA. V, 447 ff.
7 ? (undeutliche Abbreviatur) 8 ms: perducens.