DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.41731#0362
Die Ordnungen des Gottorfer Anteils
tionis et mortis, nisi accipiant remissionem pecca-
torum fide propter Mediatorem et Redemptorem
Iesum Christum4.
Quae sunt promissiones et comminationes legis?
Generalis et suprema promissio legis haec est, Le-
vitici 18 [5], Gal. 3 [12]: Qui fecerit ea homo vi-
vetd in eis. Generalis et suprema maledictio Legis
haec ect, Deutero. 27 [26], Gal. 3 [10]: Maledi-1694v |
ctus omnis, qui non manserit in omnibus, quae
scripta sunt in libro Legis, ut faciat ea. Summam
quoque promissionum et comminationum Legis
complectitur Praefatio Decalogi, Exodi 20 [5-6]:
Ego sum Dominus, Deus tuus, Fortis, Zelotes, visi-
tans iniquitatem Patrum in filios in tertiam et quar-
tam generationem eorum, qui oderunt me, Et faci-
ens misericordiam in millia his, qui diligunt me et
custodiunt praecepta mea5.
Quare lex Dei nominatur lex Mosaica?
Quia noticia legis, quae fuerat in creatione menti
humanae impressa, est repetita et illustrata pro-
mulgatione Decalogi per ministerium Mosis6. Et ad-
ditae sunt certae leges ceremoniarum Ecclesiastica-
rum7 et politiae ac Iudiciorum8, quas voluit Deus
observari in populo Iudaico usque ad Christum, pro-
missum Messiam, qui ex illo populo sic distincto ab
aliis gentibus nasci debebat secundum carnem9.
Iohan 1 [17]: Lex per Mosen data est.
Gal. 3 [23]: Antequam veniret fides, sub lege
custodiebamur, conclusi in eam fidem, quae revelan-
da erat. |695r|
Hebrae. 10 [1]: Lex umbram habuit futurorum.
Quot sunt partes legis Mosaicae?
d A, B: vivit | C: vivet.
e A: ect.
4 Vgl. Röm 3,22-24.
5 Vgl. auch 5Mos 5,9-10.
6 Vgl. 2Mos 24,12.
7 Vgl. z.B. 2Mos 25-31; 3Mos 1-8.
8 Vgl. z.B. 2Mos 21-23,19.
Legis Mosaicae tres sunt partes: Leges ceremoniales
de Sacerdotio, Sacrificiis et ceremoniis Veteris
Testamenti in populo Iudaico usque ad Christum,
quae continebant figuras et signifcationes de Iesu
Christo, promisso Messia, ipsiusque unico sacrificio,
quo Deus placatus est, et nos redempti sumus10. Le-
ges Iudiciales de ordinatione politiae et Iudiciorum
in populo Iudaico usque ad Christum. Decalogus,
qui nominatur Lex Moralis, et est aeterna ac uni-
versalis pertinens ad omnes homines11.
Quomodo dividitur Decalogus?
Decalogus dividitur in duas tabulas, quarum prima
continet praecepta tria, Secunda septem. |695v|
Quare sic dividitur Decalogus?
Quia Deus sic divisit scribens Decalogum in duabus
tabulis12. Atque rationem eius divisionis declarat
Christus nominans summam primae tabulae, de im-
mediata dilectione Dei, praeceptum primum, Et
summam secundae tabulae, de dilectione proximi,
Praeceptum secundum.
Matth. 22 [37-40]: Diliges Dominum, Deum tu-
um, ex toto corde tuo et ex tota anima tua et ex tota
mente tua. Hoc est primum et magnum mandatum.
Secundum simile est huic: Diliges proximum tuum
sicut teipsum. In his duobus mandatis tota lex pen-
det et Prophetae.
Cur dicit Christus, quod secundum praeceptum sit
simile primo?
Duae sunt praecipuae causae: Prima est, quia unus
Deus est utriusque tabulae autor et |696r| vindex.
Secunda causa est, quia non est® vera dilectio Dei
9 Vgl. Röm 1,3; 9,5 sowie Mt 1.
10 Vgl. Mk 10,45.
11 Vgl. den Abschnitt „Vom göttlichen, ewigen gesetz und
von unterschied der zehen gebot und der andern gesetz
im Mose, nemlich der levitischen ceremonien und bür-
gerlichen gesetzen“ im „Examen ordinandorum“ (Seh-
ling, EKO V, S. 165-167).
12 Vgl. 2Mos 24,12 und 34,1.
342
tionis et mortis, nisi accipiant remissionem pecca-
torum fide propter Mediatorem et Redemptorem
Iesum Christum4.
Quae sunt promissiones et comminationes legis?
Generalis et suprema promissio legis haec est, Le-
vitici 18 [5], Gal. 3 [12]: Qui fecerit ea homo vi-
vetd in eis. Generalis et suprema maledictio Legis
haec ect, Deutero. 27 [26], Gal. 3 [10]: Maledi-1694v |
ctus omnis, qui non manserit in omnibus, quae
scripta sunt in libro Legis, ut faciat ea. Summam
quoque promissionum et comminationum Legis
complectitur Praefatio Decalogi, Exodi 20 [5-6]:
Ego sum Dominus, Deus tuus, Fortis, Zelotes, visi-
tans iniquitatem Patrum in filios in tertiam et quar-
tam generationem eorum, qui oderunt me, Et faci-
ens misericordiam in millia his, qui diligunt me et
custodiunt praecepta mea5.
Quare lex Dei nominatur lex Mosaica?
Quia noticia legis, quae fuerat in creatione menti
humanae impressa, est repetita et illustrata pro-
mulgatione Decalogi per ministerium Mosis6. Et ad-
ditae sunt certae leges ceremoniarum Ecclesiastica-
rum7 et politiae ac Iudiciorum8, quas voluit Deus
observari in populo Iudaico usque ad Christum, pro-
missum Messiam, qui ex illo populo sic distincto ab
aliis gentibus nasci debebat secundum carnem9.
Iohan 1 [17]: Lex per Mosen data est.
Gal. 3 [23]: Antequam veniret fides, sub lege
custodiebamur, conclusi in eam fidem, quae revelan-
da erat. |695r|
Hebrae. 10 [1]: Lex umbram habuit futurorum.
Quot sunt partes legis Mosaicae?
d A, B: vivit | C: vivet.
e A: ect.
4 Vgl. Röm 3,22-24.
5 Vgl. auch 5Mos 5,9-10.
6 Vgl. 2Mos 24,12.
7 Vgl. z.B. 2Mos 25-31; 3Mos 1-8.
8 Vgl. z.B. 2Mos 21-23,19.
Legis Mosaicae tres sunt partes: Leges ceremoniales
de Sacerdotio, Sacrificiis et ceremoniis Veteris
Testamenti in populo Iudaico usque ad Christum,
quae continebant figuras et signifcationes de Iesu
Christo, promisso Messia, ipsiusque unico sacrificio,
quo Deus placatus est, et nos redempti sumus10. Le-
ges Iudiciales de ordinatione politiae et Iudiciorum
in populo Iudaico usque ad Christum. Decalogus,
qui nominatur Lex Moralis, et est aeterna ac uni-
versalis pertinens ad omnes homines11.
Quomodo dividitur Decalogus?
Decalogus dividitur in duas tabulas, quarum prima
continet praecepta tria, Secunda septem. |695v|
Quare sic dividitur Decalogus?
Quia Deus sic divisit scribens Decalogum in duabus
tabulis12. Atque rationem eius divisionis declarat
Christus nominans summam primae tabulae, de im-
mediata dilectione Dei, praeceptum primum, Et
summam secundae tabulae, de dilectione proximi,
Praeceptum secundum.
Matth. 22 [37-40]: Diliges Dominum, Deum tu-
um, ex toto corde tuo et ex tota anima tua et ex tota
mente tua. Hoc est primum et magnum mandatum.
Secundum simile est huic: Diliges proximum tuum
sicut teipsum. In his duobus mandatis tota lex pen-
det et Prophetae.
Cur dicit Christus, quod secundum praeceptum sit
simile primo?
Duae sunt praecipuae causae: Prima est, quia unus
Deus est utriusque tabulae autor et |696r| vindex.
Secunda causa est, quia non est® vera dilectio Dei
9 Vgl. Röm 1,3; 9,5 sowie Mt 1.
10 Vgl. Mk 10,45.
11 Vgl. den Abschnitt „Vom göttlichen, ewigen gesetz und
von unterschied der zehen gebot und der andern gesetz
im Mose, nemlich der levitischen ceremonien und bür-
gerlichen gesetzen“ im „Examen ordinandorum“ (Seh-
ling, EKO V, S. 165-167).
12 Vgl. 2Mos 24,12 und 34,1.
342