DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.26785#0278
260
Polen. Die ehemals polnischen Landestheile des Königreichs Preussen.
51. Cracoviensis synodi generalis acta et conclusiones sea canones anno domini M.D.LXXIII.
Septembris die XXIX.
[Nach dem Drucke Thorn 1586. Vgl. oben S. 249.]
Cum convenissent tam verbi divini ministri
et superattendentes confessionum, augustanae, frat-
rum bohemorum et helveticae, quam illustres,
magnifici et generosi domini patroni et seniores
cum legatis ecclesiarum orthodoxarum majoris et
minoris poloniae, atque magni ducatus lithuaniae,
russiae, samogitiae et ex aliis provinciis, quo de
rebus ad propagationem religionis christianae
orthodoxae et disciplinae ecclesiasticae necessariis
agerent; tum invocato numine sancti spiritus (et
perlectis literis ac auditis legationibus ab ecclesiis
et spectabilibus personis ad synodum missis) haec,
quae sequuntur, egerunt ac decreverunt.
I. Primo.
Consensus mutuus, olim Sendomiriae constitu-
tus ac sancitus, denuo in bac synodo repetitus est,
cujus verba omnia ordine perlecta et diligenter
examinata, atque cunctis unanimiter comprobata
sunt.
II. Secundo.
Consignationem articulorum certorum inter
nos omnes observandorum, qui sanciti sunt in
synodo Posnaniensi anno M.D.LXX, die XX. Maji,
in hac synodo Cracoviensi, legimus, perpendimus,
et cunctos istos articulos approbatos pro com-
munibus recipimus.
III. Tertio.
Porro ut partim optimus ordo, cum ecclesiastica
disciplina vigere magis possit, partim etiam ut
doctrina christiana, summa cum concordia a nobis
propagari et foelicem cursum habere queat, ac deni-
que ut schismatibus et scandalis (quibus vehe-
menter impeditur et tardatur aedificatio ecclesiae
dei) eatur obviam, superiorum articulorum con-
signationi constitutiones quasdam jam pridem in
synodis districtualibus, Xansensi et Wlodislaviensi
sancitas subjecimus, ac pro communibus recepimus.
Relicta tamen libertate fratribus bohemicae et
augustanae confessionis, ut possint suos ritus et
consuetudines, quae in hoc genere ab eis obser-
vantur, retinere: praesertim de superattendente et
ejus officiis, ac etiam de senioribus et de synodis.
EX XANSENSI SYNODO CONSTITUTIONES.
I. De superattendente.
In singulis districtibus ex ministris illius
districtus eligendus est unus in superattendentem
sive seniorem spiritualem, hujusmodi vero, qui aptus
esset ei muneri. Idque a ministris et senioribus
illius districtus in synodo fieri debet. Et quatenus
possibile esset, vocandus eo erit vicini districtus
superattendens, ut inaugurationi ipsius praesit.
Cujus haec sunt officia.
I. Certo in loco fungetur officio ministerii
ac educabit catechistam impensis patronorum illius
districtus, qui ad munus ministerii sedulo sese
exercere, et in absensentia superattendentis cum
videlicet is ad visitandas ecclesias vel synodos
profectus erit, conciones sacras habere debet.
II. In districtu sibi commisso passim ubi
opus fuerit, ministros tam per oppida quam in
pagis constituere debet.
III. Ministros in certis locis habitantes, eorum-
que auditores visitare tenetur, ad minimum semel
in anno ; idque cum uno aut duobus senioribus
secularibus seu diaconis.
IV. Summa cum diligentia munus sibi con-
creditum exequatur, ita ne lupi rapaces doctrina
falsa et haeretica gregem Christi inficiant et dis-
pergant aut perturbent.
V. Cum fuerit vocatus ad synodos aliarum
ecclesiarum alterius districtus seu provinciae, eo
accedere debebit, idque sumptibus coetus sui
districtus.
VI. Synodos in suo districtu seu dioecesi
statis temporibus certas et necessarias ob causas
indicet, easque diriget.
VII. Quaerelse inter fratres si forte acciderint,
eas vigilanter excipere debet, atque advocata
utraque parte, in consessu seniorum dijudicare et
conciliare, salvis tamen legibus.
VIII. Catechistas et adolescentes bonae in-
dolis qui ad ministerium idonei esse possent,
examinare et suscipere debet.
IX. Literas ab aliis ecclesis, et quibusvis
hominibus, quae ad ecclesias dioccesis illius missae
fuerint accipiat. Ad quas de consilio seniorum
praecipue ministrorum, caeterorumque fratrum prae-
sertim in rebus difficilioribus, respondeat.
X. Munus ejus a synodo ad synodum durare
debet, et juxta sententiam synodi, aut is retinen-
dus et approbandus, aut alius eligendus et con-
stituendus erit.
II. De senioribus ordinis equestris seu
politici.
Seniores ubique in districtibus seu dioecesibus
duo vel tres esse debent. Qui in particulari seu
Polen. Die ehemals polnischen Landestheile des Königreichs Preussen.
51. Cracoviensis synodi generalis acta et conclusiones sea canones anno domini M.D.LXXIII.
Septembris die XXIX.
[Nach dem Drucke Thorn 1586. Vgl. oben S. 249.]
Cum convenissent tam verbi divini ministri
et superattendentes confessionum, augustanae, frat-
rum bohemorum et helveticae, quam illustres,
magnifici et generosi domini patroni et seniores
cum legatis ecclesiarum orthodoxarum majoris et
minoris poloniae, atque magni ducatus lithuaniae,
russiae, samogitiae et ex aliis provinciis, quo de
rebus ad propagationem religionis christianae
orthodoxae et disciplinae ecclesiasticae necessariis
agerent; tum invocato numine sancti spiritus (et
perlectis literis ac auditis legationibus ab ecclesiis
et spectabilibus personis ad synodum missis) haec,
quae sequuntur, egerunt ac decreverunt.
I. Primo.
Consensus mutuus, olim Sendomiriae constitu-
tus ac sancitus, denuo in bac synodo repetitus est,
cujus verba omnia ordine perlecta et diligenter
examinata, atque cunctis unanimiter comprobata
sunt.
II. Secundo.
Consignationem articulorum certorum inter
nos omnes observandorum, qui sanciti sunt in
synodo Posnaniensi anno M.D.LXX, die XX. Maji,
in hac synodo Cracoviensi, legimus, perpendimus,
et cunctos istos articulos approbatos pro com-
munibus recipimus.
III. Tertio.
Porro ut partim optimus ordo, cum ecclesiastica
disciplina vigere magis possit, partim etiam ut
doctrina christiana, summa cum concordia a nobis
propagari et foelicem cursum habere queat, ac deni-
que ut schismatibus et scandalis (quibus vehe-
menter impeditur et tardatur aedificatio ecclesiae
dei) eatur obviam, superiorum articulorum con-
signationi constitutiones quasdam jam pridem in
synodis districtualibus, Xansensi et Wlodislaviensi
sancitas subjecimus, ac pro communibus recepimus.
Relicta tamen libertate fratribus bohemicae et
augustanae confessionis, ut possint suos ritus et
consuetudines, quae in hoc genere ab eis obser-
vantur, retinere: praesertim de superattendente et
ejus officiis, ac etiam de senioribus et de synodis.
EX XANSENSI SYNODO CONSTITUTIONES.
I. De superattendente.
In singulis districtibus ex ministris illius
districtus eligendus est unus in superattendentem
sive seniorem spiritualem, hujusmodi vero, qui aptus
esset ei muneri. Idque a ministris et senioribus
illius districtus in synodo fieri debet. Et quatenus
possibile esset, vocandus eo erit vicini districtus
superattendens, ut inaugurationi ipsius praesit.
Cujus haec sunt officia.
I. Certo in loco fungetur officio ministerii
ac educabit catechistam impensis patronorum illius
districtus, qui ad munus ministerii sedulo sese
exercere, et in absensentia superattendentis cum
videlicet is ad visitandas ecclesias vel synodos
profectus erit, conciones sacras habere debet.
II. In districtu sibi commisso passim ubi
opus fuerit, ministros tam per oppida quam in
pagis constituere debet.
III. Ministros in certis locis habitantes, eorum-
que auditores visitare tenetur, ad minimum semel
in anno ; idque cum uno aut duobus senioribus
secularibus seu diaconis.
IV. Summa cum diligentia munus sibi con-
creditum exequatur, ita ne lupi rapaces doctrina
falsa et haeretica gregem Christi inficiant et dis-
pergant aut perturbent.
V. Cum fuerit vocatus ad synodos aliarum
ecclesiarum alterius districtus seu provinciae, eo
accedere debebit, idque sumptibus coetus sui
districtus.
VI. Synodos in suo districtu seu dioecesi
statis temporibus certas et necessarias ob causas
indicet, easque diriget.
VII. Quaerelse inter fratres si forte acciderint,
eas vigilanter excipere debet, atque advocata
utraque parte, in consessu seniorum dijudicare et
conciliare, salvis tamen legibus.
VIII. Catechistas et adolescentes bonae in-
dolis qui ad ministerium idonei esse possent,
examinare et suscipere debet.
IX. Literas ab aliis ecclesis, et quibusvis
hominibus, quae ad ecclesias dioccesis illius missae
fuerint accipiat. Ad quas de consilio seniorum
praecipue ministrorum, caeterorumque fratrum prae-
sertim in rebus difficilioribus, respondeat.
X. Munus ejus a synodo ad synodum durare
debet, et juxta sententiam synodi, aut is retinen-
dus et approbandus, aut alius eligendus et con-
stituendus erit.
II. De senioribus ordinis equestris seu
politici.
Seniores ubique in districtibus seu dioecesibus
duo vel tres esse debent. Qui in particulari seu