Metadaten

Wolgast, Eike [Editor]; Seebaß, Gottfried [Editor]; Heidelberger Akademie der Wissenschaften [Editor]; Kirchenrechtliches Institut der Evangelischen Kirche in Deutschland [Editor]; Sehling, Emil [Bibliogr. antecedent]
Die evangelischen Kirchenordnungen des XVI. Jahrhunderts (4. Band): Das Herzogthum Preussen, Polen, die ehemals polnischen Landestheile des Königreichs Preussen, das Herzogthum Pommern — Leipzig: O.R. Reisland, 1911

DOI Page / Citation link: 
https://doi.org/10.11588/diglit.26785#0457
Overview
loading ...
Facsimile
0.5
1 cm
facsimile
Scroll
OCR fulltext
Agenda von 1569.

439

de verba consecrationis de calice dorch den prester
dar aver gespraken werden.
Under der communion singet men: Jesus
Christus unser heiland etc., edder: Godt si ge-
lavet etc., edder: O lam gades unschüldich etc.,
Christe du lam gades, item : Ick danke dem herren
van ganzem herten etc. mit der note, de im
düdischen sankboke steit, unde der geliken düdi-
sche senge, de sick up de communion rimen. Item,
discubuit Iesus, item de latinischen agnus dei,
choral, item o sacrum convivium etc.
Wenn dise gesenge under der communion
gesungen werden, schölen de organisten eren ge-
sank mit der orgel deste körter maken, unde nene
weltlike, lichtverdige gesenge slan.
De pastor schal vorschaffen, dat de orgeln
der maten modereret werden, dat men de düdi-
schen psalme under der communion mit der ge-
meine ganz tom ende singe, unde dat de vörgesette-
den gesenge ummeschichtich gesungen werden, dat
dat chor unde dat volk einen vers umme den
andern singe, up dat se alle to gelick den schölern
unde der gemeine gebrücklick werden, derwegen
kan de organiste ein mal tom anfange, ein mal
im middel, na gelegenheit, einmal tom ende, vor
der collecta, orgelen.
Na der communion singet de prester:
De herre si mit juw.
Dat chor antwerdet:
Unde mit dinem geiste.
Dar up lest de prester de collecte edder
danksegginge vam sacramente, alse her na in der
agenda volget.
Volget de benedictio to dem volke,. alse se
berna in der agenda steit.
Tom beslute wert gesungen: Si loff unde
ehre etc., edder: Erholt uns herre etc., Vorlene
uns frede etc., O godt wi danken diner güde etc.
unde der geliken.
An sondag en unde virdagen, wenn nene communicanten sint j
So spreke gelickwol de prester, wenn he sick
angekledet hefft, de bicht, alse to vörne steit, dar
na introitum, latin edder düdisch, kyrie , allene
godt, collecte, epistel, psalm, evangelion, patrem,
wi gelöven, de predige mit dem gebede, alse
vörhen; na der predige singe men de letanie edder
etlike psalmen, dar na de collecte unde benediction
mit dem beslute, alse vörhen.
Vor der collecte kan de pastor aff lesen, de
vormaninge jegen de vorsümenisse des sacra-
mentes, de herna volget, unde up den vall ge-
stellet is, wenn nene communicanten vorhanden
sint, up dat dar dorch de gemeine tom gebruke
des hochwerdigen sacramentes vormanet unde er-
wecket werde.

Middages sermon an sondagen edder festdagen, in groten
steden.
In steden wert umme 12. hora ein sermon,
de superintendenten schölen mit den pastorn an
einem jedern orde vorordenen, efft up de stunde,
de catechismus edder süs wat ut der schrift to
predigen si, dat dem volke tor beteringe dene.
Up disen middages sermon schölen de düdi-
schen psalme mit dem volke, dorch de schole
edder cöster, alse idt na gelegenheit to vorordenen
is, mit vlite gesungen unde im gebruke erholden
werden.
Vesper in steden, up de sondage unde virdage.
Na middage lüdet men to bequemer tidt, unde
singet vesper, alse am sonavende mit antiphonen,
psalmen, lection, responsorien, hymno, versikel,
magnificat, collecta, benedicamus, mit einem
düdischen psalm, vor der predige, up dat dat volk
ock mit singe.
Idt schölen överst de pastores vorordenen, dat
alle maente unde in den hogen festen up de lesten
dage, de psalmodien unde hymni, ganz düdisch ut
dem psalter, cum tono, mit dem düdischen magni-
ficat edder nunc dimittis, edder dat düdische te
deum Lutheri, gesungen werden, wente de cere-
monien schölen tom meren deel tor beteringe des
volkes denen, darümme schal men se nicht alle-
wege in frömeder latinischer sprake, sunder ock
vaken düdisch holden.
Dar na geschüt de sermon van der sondages
epistel edder wat de superintendenten na gelegen-
heit vorordenen, unde schal neen pastor edder
capellan, van gemener ordeninge der evangelien
unde episteln, ut egenem gutdünken, derwegen
affscheiden. Wenn to ende dat gemene gebet ge-
scheen is, singet men: Mine seele erhevet den
herren, Herre nn lestu dinen dener, mit der note,
de in der agenda steit, edder einen andern psalm,
na gelegenheit der tidt, edder de mit dem sermone
averein kümt.
De pastores schölen vorordenen, dat in disen
vespern, van den knaben nütte uterlesene düdische
lectiones, edder de stücke des catechismi, mit der
utlegginge, der gemeine fin dütlick vörgelesen
werden.
Wenn men -düdische psalme singet, schal
allewege de gemeine mit dem chor einen vers
umme den andern singen, unde schal de cöster
mit etliken knaben dem volke helpen.
Figural gesank, wor grote gude canterien
sint, schal der maten modereret werden, dat men
gelick wol, up de gemenen sondage, alle maente
ein mal singe, choral, latinisch, unde mal alle
ein mal alle gesenge unde ceremonien düdisc
holde.
 
Annotationen
© Heidelberger Akademie der Wissenschaften