DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.30457#0059
Homberger Kirchenordnung 1526
[L] Reformatio Ecclesiarum Hassiae
juxta certissimam sermonum Dei regulam ordinata in venerabili Synodo per
clementissimum Hessorum Principem Philippum, Anno MDXXVI.
die XX Octobris Hombergi celebrata, cui ipsemet Princeps Jllustrissimus interfuit
1526 1
Synodus Hessiaca in nomine Domini apud Hom-
bergum congregata universis et singulis Christi
nomen invocantibus, ad quos haec nostra per-
venerint, pax et gratia a Deo patre nostro et Do-
mino nostro Jesu Christo.
[1] Benedictus Deus Dominus noster, qui post
tam diutinas tenebras nostri misertus, aeternae
veritatis suae lucem immisit, et Christum, quem
Spiritus impostores et doctrinae daemoniorum sub-
obscurarunt, nobis denuo palam fecit. Hinc nobis
laetitia vera et perpetua sui nominis benedictio,
cuius fiducia decernimus abiectis impiis hominum
traditionibus, vivere et regi verbo suo, quod om-
nium fidelium est unica et ea quidem certa ad
salutem regula. [2] Erravimus et ut caeci olim a
via veritatis et salutis declinavimus, ambulavimus
in via erroris et perditionis: iam Dei misericordia
illustrati in ipsam, a qua apostataveramus, viam
sic nos rediisse laetamur, ut cupiamus ad eam uni-
versos pellicere et agere, ut sic eam amplectantur,
ut nunquam ab ea deficiant. [3] Ea ratione pro
universis nostrae Hassiae ecclesiis, et si deinde
nonnullae aliae ad idem nostro exemplo provo-
carentur, conscripsimus hic, quae ipsis ecclesiis
utilia fore vidimus, de quibus parati sumus Deo
et Caesari ex Dei verbo reddere rationem, prout
in novissimis Imperialibus Comitiis Sphyraea cele-
bratis fuit definitum2.
[4] Ex his nonnulla cunctis fidelibus sunt neces-
saria, quippe quia in eis purum Dei eloquiorum
sensum expressimus. Tantum admonere voluimus,
a Spirae b caeterum c ac
1 Abschrift: Darmstadt StA V, A 1, Konv. 1 Fasc. 3.
(17. Jhdt.) (= D).
Abdruck: S: F. C. Schmincke, Monimenta Has-
siaca II, 1748, 575 ff. Varianten, soweit nicht näher
gekennzeichnet, alle aus Schmincke.
K: Richter I, 56 ff. (folgt S).
C: Credner (folgt im ganzen D).
F: Friedrich (folgt D).
ut omnes ecclesiae sint memores institutionum
Dei: Eiusmodi sunt, quae posuimus de cultu Dei
vero, de ecclesiarum regimine, de eucharistia sub
pane et vino sumenda, de excommunicandis no-
torie criminosis, de absolutione resipiscentium, et
ut omnia coram ecclesia lingua vulgi dicantur, nisi
interpres adsit, visitandas ecclesias a piis et in
verbo Dei eruditis, earum synodos niti oportere
verbo Dei, episcopos et diaconos ex piis et spiritu
Dei plenis eligendos, coniugium universis hono-
rabile, etiam episcopis et diaconis, sectas in eccle-
siis nullatenus ferendas, et id genus alia.
[5] Caetera b ut coenae Dominicae laudumque
matutinarum et vespertinarum ritus, numerus
electorum synodi et similia cuncta non pro ne-
cessariis legibus scripsimus, quod et nobis haud
quaquam licet, sed tantum ut in nostris ecclesiis
impleatur illud praeceptum, non dubium quin
Domini, scriptum a Paulo 1. Cor. 14 (40): Omnia
decenter3 et secundum ordinem fiant. [6] Haec
autem in nostris ecclesiis ob uniformitatem ob-
servari volumus, parati interim locum dare, si in
generali aut nationali synodo meliora fuerint ex
Dei sermonibus ordinata. [7] Fecimus autem haec
paulo fusius, ne in eiusmodi amodo plura ordinen-
tur. Admonemus proinde et obsecramus per nomen
Dei omnes, qui in futuris synodis congregabuntur,
ne ordinationum multitudine et c varietate eccle-
sias onerent, scientes, quod ubi tam multa ordi-
nantur, ibi cuncta semper sint inordinatiora. Sint
sola Dei scriptura, et his nostris circa ceremonias
Übersetzungen: Credner aaO. 48 ff.; H. Herme-
link, Reformation der Kirchen Hessens von 1526,
1926.
Bibliographie: Quellen II Nr. 32.
2 E. A. Koch, Neue und vollständige Sammlung der
Reichs-Abschiede, 1747, II, 274.
3 Die Vulgata liest hier ,,honeste“.
43
[L] Reformatio Ecclesiarum Hassiae
juxta certissimam sermonum Dei regulam ordinata in venerabili Synodo per
clementissimum Hessorum Principem Philippum, Anno MDXXVI.
die XX Octobris Hombergi celebrata, cui ipsemet Princeps Jllustrissimus interfuit
1526 1
Synodus Hessiaca in nomine Domini apud Hom-
bergum congregata universis et singulis Christi
nomen invocantibus, ad quos haec nostra per-
venerint, pax et gratia a Deo patre nostro et Do-
mino nostro Jesu Christo.
[1] Benedictus Deus Dominus noster, qui post
tam diutinas tenebras nostri misertus, aeternae
veritatis suae lucem immisit, et Christum, quem
Spiritus impostores et doctrinae daemoniorum sub-
obscurarunt, nobis denuo palam fecit. Hinc nobis
laetitia vera et perpetua sui nominis benedictio,
cuius fiducia decernimus abiectis impiis hominum
traditionibus, vivere et regi verbo suo, quod om-
nium fidelium est unica et ea quidem certa ad
salutem regula. [2] Erravimus et ut caeci olim a
via veritatis et salutis declinavimus, ambulavimus
in via erroris et perditionis: iam Dei misericordia
illustrati in ipsam, a qua apostataveramus, viam
sic nos rediisse laetamur, ut cupiamus ad eam uni-
versos pellicere et agere, ut sic eam amplectantur,
ut nunquam ab ea deficiant. [3] Ea ratione pro
universis nostrae Hassiae ecclesiis, et si deinde
nonnullae aliae ad idem nostro exemplo provo-
carentur, conscripsimus hic, quae ipsis ecclesiis
utilia fore vidimus, de quibus parati sumus Deo
et Caesari ex Dei verbo reddere rationem, prout
in novissimis Imperialibus Comitiis Sphyraea cele-
bratis fuit definitum2.
[4] Ex his nonnulla cunctis fidelibus sunt neces-
saria, quippe quia in eis purum Dei eloquiorum
sensum expressimus. Tantum admonere voluimus,
a Spirae b caeterum c ac
1 Abschrift: Darmstadt StA V, A 1, Konv. 1 Fasc. 3.
(17. Jhdt.) (= D).
Abdruck: S: F. C. Schmincke, Monimenta Has-
siaca II, 1748, 575 ff. Varianten, soweit nicht näher
gekennzeichnet, alle aus Schmincke.
K: Richter I, 56 ff. (folgt S).
C: Credner (folgt im ganzen D).
F: Friedrich (folgt D).
ut omnes ecclesiae sint memores institutionum
Dei: Eiusmodi sunt, quae posuimus de cultu Dei
vero, de ecclesiarum regimine, de eucharistia sub
pane et vino sumenda, de excommunicandis no-
torie criminosis, de absolutione resipiscentium, et
ut omnia coram ecclesia lingua vulgi dicantur, nisi
interpres adsit, visitandas ecclesias a piis et in
verbo Dei eruditis, earum synodos niti oportere
verbo Dei, episcopos et diaconos ex piis et spiritu
Dei plenis eligendos, coniugium universis hono-
rabile, etiam episcopis et diaconis, sectas in eccle-
siis nullatenus ferendas, et id genus alia.
[5] Caetera b ut coenae Dominicae laudumque
matutinarum et vespertinarum ritus, numerus
electorum synodi et similia cuncta non pro ne-
cessariis legibus scripsimus, quod et nobis haud
quaquam licet, sed tantum ut in nostris ecclesiis
impleatur illud praeceptum, non dubium quin
Domini, scriptum a Paulo 1. Cor. 14 (40): Omnia
decenter3 et secundum ordinem fiant. [6] Haec
autem in nostris ecclesiis ob uniformitatem ob-
servari volumus, parati interim locum dare, si in
generali aut nationali synodo meliora fuerint ex
Dei sermonibus ordinata. [7] Fecimus autem haec
paulo fusius, ne in eiusmodi amodo plura ordinen-
tur. Admonemus proinde et obsecramus per nomen
Dei omnes, qui in futuris synodis congregabuntur,
ne ordinationum multitudine et c varietate eccle-
sias onerent, scientes, quod ubi tam multa ordi-
nantur, ibi cuncta semper sint inordinatiora. Sint
sola Dei scriptura, et his nostris circa ceremonias
Übersetzungen: Credner aaO. 48 ff.; H. Herme-
link, Reformation der Kirchen Hessens von 1526,
1926.
Bibliographie: Quellen II Nr. 32.
2 E. A. Koch, Neue und vollständige Sammlung der
Reichs-Abschiede, 1747, II, 274.
3 Die Vulgata liest hier ,,honeste“.
43