72
Edition und Übersetzung
auctor, canem per medium lutum portans. Alii sellam asinariam, alii subtellarium
ʷ¹¹⁶ instrumentum, alii secundum suam convenienciam alia, rigidis plantis
algentibusque, tocius in conspectu ferebant concilii. ¹¹⁷
15. Postquam igitur auctore Deo pax ¹¹⁸ est reddita terris, et venerabilis vir, cum
prefatis hostibus osculo pacis conveniens, quendam etiam ministerialem suum
nomine Mengotum ¹¹⁹ , qui contra eum omni tempore perniciosissimo studio moliebatur,
intercedentibus pro ipso principibus, in graciam recepit. Hic enim erat,
qui, in domnum Maguntinum veteri et funestissimo odio ad mortem usque invectus,
omni ¹²⁰ tempore vite sue machinabatur contra eum et ipsius inenarrabiliter
siciebat exicium. Receptum itaque tanta gracia cepit respicere, quod, restitutis
omnibus que lege beneficiorum amiserat, eum inter primos et precipuos amicos
haberet diligeret et foveret; illud sepe pertractans, quod misericordia ¹²¹ superexaltat
ˣ iudicium et: Noli ¹²² vinci a malo, sed vince in bono malum. Iam enim verbum
istud in proverbium exiit: quod domnus Arnoldus Maguntinus archiepiscopus,
qui ipsum odiunt persecuntur et ledunt, eos diligat honoret et amplificet. Et utique
ea virtutis altitudo et illa misericordie sublimitas erat in principe et in mirifico
presule Christi illa nobilitas, quod, de quantacumque ʸ offensa quispiam ad
suam graciam per satisfactionem rediret, numquam suam iniuriam in posterum
reminisci sed pocius ei misereri et in gracia bona respicere eum mallet; malorum
iudicans esse, meminisse ¹²³ iram post inimicicias. Ingrediebatur ¹²⁴ itaque Mengotus
ad domnum episcopum et egrediebatur; intereratque consiliis et secretis ipsius;
habebatque perfidelem ᶻ et amicum introitum ad omnia, que agebantur omni ¹²⁵
tempore vite sue. Erat autem Mengotus ministerialis Maguntini, strennuus sapiens
w) sub tellarium W; bubulcarium Jf. x) Jf; super exaltat W. y) Jf; quantamcumque W.
z) perfidentem Jf.
116 Otto v. Freising/Rahewin, Gesta Friderici, lib. II, c. 46 (MGH SS rer. Germ. [46], S. 154, Z. 13):
nobilis canem, ministerialis sellam, rusticus aratri rotam … gestare cogatur.
117 Als weitere Beteiligte nennen die Disibodener Annalen (MGH SS 17, S. 29) auf der Seite Arnolds
Graf Ludwig v. Looz und Graf Wilhelm v. Gleiberg und als Gegner: Graf Emicho v.
Leiningen, Gottfried v. Sponheim, Heinrich v. Katzenelnbogen, Graf Konrad v. Kyrburg und
Graf Heinrich v. Diez.
118 Corpus orationum, Nr. 595 (CCSL 160, S. 298, Z. 1).
119 Meingot der Ältere, Mainzer Ministeriale. Vgl. zu ihm Waldecker, Zwischen Kaiser, Kurie,
Klerus, S. 186f.
5
10
15
20
Edition und Übersetzung
auctor, canem per medium lutum portans. Alii sellam asinariam, alii subtellarium
ʷ¹¹⁶ instrumentum, alii secundum suam convenienciam alia, rigidis plantis
algentibusque, tocius in conspectu ferebant concilii. ¹¹⁷
15. Postquam igitur auctore Deo pax ¹¹⁸ est reddita terris, et venerabilis vir, cum
prefatis hostibus osculo pacis conveniens, quendam etiam ministerialem suum
nomine Mengotum ¹¹⁹ , qui contra eum omni tempore perniciosissimo studio moliebatur,
intercedentibus pro ipso principibus, in graciam recepit. Hic enim erat,
qui, in domnum Maguntinum veteri et funestissimo odio ad mortem usque invectus,
omni ¹²⁰ tempore vite sue machinabatur contra eum et ipsius inenarrabiliter
siciebat exicium. Receptum itaque tanta gracia cepit respicere, quod, restitutis
omnibus que lege beneficiorum amiserat, eum inter primos et precipuos amicos
haberet diligeret et foveret; illud sepe pertractans, quod misericordia ¹²¹ superexaltat
ˣ iudicium et: Noli ¹²² vinci a malo, sed vince in bono malum. Iam enim verbum
istud in proverbium exiit: quod domnus Arnoldus Maguntinus archiepiscopus,
qui ipsum odiunt persecuntur et ledunt, eos diligat honoret et amplificet. Et utique
ea virtutis altitudo et illa misericordie sublimitas erat in principe et in mirifico
presule Christi illa nobilitas, quod, de quantacumque ʸ offensa quispiam ad
suam graciam per satisfactionem rediret, numquam suam iniuriam in posterum
reminisci sed pocius ei misereri et in gracia bona respicere eum mallet; malorum
iudicans esse, meminisse ¹²³ iram post inimicicias. Ingrediebatur ¹²⁴ itaque Mengotus
ad domnum episcopum et egrediebatur; intereratque consiliis et secretis ipsius;
habebatque perfidelem ᶻ et amicum introitum ad omnia, que agebantur omni ¹²⁵
tempore vite sue. Erat autem Mengotus ministerialis Maguntini, strennuus sapiens
w) sub tellarium W; bubulcarium Jf. x) Jf; super exaltat W. y) Jf; quantamcumque W.
z) perfidentem Jf.
116 Otto v. Freising/Rahewin, Gesta Friderici, lib. II, c. 46 (MGH SS rer. Germ. [46], S. 154, Z. 13):
nobilis canem, ministerialis sellam, rusticus aratri rotam … gestare cogatur.
117 Als weitere Beteiligte nennen die Disibodener Annalen (MGH SS 17, S. 29) auf der Seite Arnolds
Graf Ludwig v. Looz und Graf Wilhelm v. Gleiberg und als Gegner: Graf Emicho v.
Leiningen, Gottfried v. Sponheim, Heinrich v. Katzenelnbogen, Graf Konrad v. Kyrburg und
Graf Heinrich v. Diez.
118 Corpus orationum, Nr. 595 (CCSL 160, S. 298, Z. 1).
119 Meingot der Ältere, Mainzer Ministeriale. Vgl. zu ihm Waldecker, Zwischen Kaiser, Kurie,
Klerus, S. 186f.
5
10
15
20