Klöster im Hochmittelalter

6.2 Bearbeitungen, Zitate und Paraphrasen

249

Quarta est mala et tran-
quilla, ac per hoc summe
periculosa; ista nee timet
Deum offendere, nee ho-
minem veretur scandali-
zare; qua: cum venerit in
profundum peccatorum,
contemnit; et ideo in pec-
cato quiete manet. Sed
nihil est quo tantum pro-
vocetur vindicta Judicis,
sicut cum securitate pec-
care, et non desistere a
peccatis. Talis est con-
scientia quorumdam, qui
cum errant et malefa-
ciunt, ita quod etiam
Scriptura vel ratione con-
vinci possunt, postposito
Dei timore, dicunt quod
non faciunt sibi con-
scientiam, putantes quod
Deus, in judicando, eo-
rum sequatur opinionem
phantasticam, et relin-
quat justitiam.“86

Quarta18 est mala et tran-
quilla, ac19 per hoc
summe periculosa. Ista
nec timet Deum offen-
dere, nec hominem vene-
retur scandalizare, (cf. Lc
18.2) que cum venerit in
profundum peccatorum
contempnet2Q (cf. Prv
18.3) et ideo in peccato
quieta21 manet. Sed nichil
[est]22 quo tantum provo-
cetur vindicta iudicis, si-
cud cum securitate pec-
care, et non desistere a
peccatis23. Talis est con-
scientia quorumdam24,
qui cum errant et malefa-
ciunt. Ita quod etiam
scriptura vel ratione con-
vinci25 possint26, timore
Dei postposito, dicunt
quod non faciunt sibi
conscientiam putantes27
quod Deus in iudicando
eorum sequatur opinio-
nem fantasticam28 et re-
linquat iustitiam.29

Quarta est conscientia mala et
tranquilla, ac per hoc summe
periculosa. Ista nec timet
Deum offendere, nec hominem
veretur scandalizare, (cf. Lc
18.2) que cum venerit in pro-
fundum peccatorum con-
tempnet, (cf. Prv 18.3) videlicet
omne documentum, aut Consi-
lium boni, et ideo sic manet
quieta et tranquilla in peccato,
et in voluntate sua. Sed nichil
est, quo in tantum provocetur
vindicta iudicis sicuti cum se-
curitate peccare, et non cessare
a peccatis. Talis est conscientia
quorumdam, qui cum errant et
male faciunt. Ita quod etiam
scriptura et ratione convinci
possunt. Ipsi, Dei timore
postposito, dicunt, quod non
faciunt sibi de hoc conscien-
tiam, putantes, quod Deus in
iudicando, sequatur eorum
opinionem fantasticam, et suam
relinquat iustitiam.

1 Ma: Crisostomus super Matheum de conscientia etc.; fehlt in £. -2 Notandum.. .male] Nota quadru-
plex est conscientia. Ma; Quadruplex est conscientia scilicet due bone et due male. E - 3 est] fehlt in
Ma -4 et] fehlt in Ma -5 in psalmo] psalmus Ma -6 non imputare] punire Ma -7 est] fehlt in Ma -8 que]
qui Ma - 9 lavat] levat E - 10 parca] perfecta Ma - 11 cibus] cibo £ - 12 a Christo] om. Ma - 13 meis...
psalmus] etc. Item psalmus Ma; meis et illud psalmi £ - 14 et] fehlt in Ma - 15 De...psalmo] Unde
psalmus Ma -16 Et iterum] Item Ma -17 et.. .Domine] etc. Ma -18 Quarta] Quarta conscientia Ma -19 ac]
et Ma - 20 contempnet] contempnit £ - 21 quieta] quiete £ - 22 est] fehlt in D2 - 23 et...peccatis] fehlt
in Ma -24 conscientia quorumdam] illorum Ma -25 convinci] vinci Ma -26 possint] possunt £ -27 pu-
tantes] credentes Ma - 28 fantasticam] vanam Ma - 29 D2 folgt Hec Crisostomus super Matheum
Auch wenn mit der LuDOLF-Edition von 1865 nur eine bedingt aussagekräftige
Referenz zur Verfügung steht, so wird doch deutlich, dass hier verschiedene Stu-
fen der Textentwicklung vorliegen. Während D2 und auch E noch recht nah an
Ludolfs Fassung sind, weist Ma doch bereits recht markante Differenzen dieser
gegenüber auf. Eine bereits erkennbar eigenständige Variante liegt mit Ba vor.

86 Ludolf von Sachsen, Vita lesu Christi, 1.68, S. 304 a-b.