114
.Josef Koch Cusanus-Texte: I. Predigten 2/5.
recipiunt, non habent Deum, qui est infinitus et ab hiis omnibus
absolutus. Sed oportet, qui ad Deum pervenire cupit, ut ipsum
quaerat ,,in altis et altissimis, in caelis, in medio, in intimis, scilicet
caligine et nebula“, et fiat agios sive sine terra seu terrena affec-
5 tione, sanctus et filius Ysrael, qui in luce habitabant, abiciendo
opera tenebrarum.
28. Adhuc ait Tusculanus in sermone huius festi, cuius est
thema quod praemisimus, quod quaelibet creatura corporalis,
cum sit finita, habet locum, in quo conservatur, sicut planta in
y 1371rj) terra, rosa in spina, pisces in || aqua, aves in aere; sed spiritalis
creatura non est in loco, quia nec loco circumscribitur nec con-
servatur: intellige de loco corporali. Unde si mundus corporalis
non esset, adhuc creatura spiritalis esse posset. Res aeternales,
ut Pater, Filius et Spiritus sanctus, non sunt in loco, sed circum-
is veniunt et ambiunt omnia loca, quia sicut locatum conservatur a
loco, ita locus a Deo.
29. Dicitur autem Deus esse in loco propter quosdam effectus,
quos operatur ibi. Sic est i n mundo propter exercitium via-
torum et in inferno propter supplicium dampnatorum et in caelo
20 propter gaudium beatorum et in animo propter solatium sociorum.
In mundo ideo dicitur esse: principiatum non potest esse sine suo
principio, ramus non fructificat sine radice, membrum corporis non
habet motum sine virtute cordis, luminaria caeli sine sole non illumi-
nant. Per hunc modum nulla creatura potest operari sine Deo:
25 sine me, ait Dei Filius, non potestis facere quidquam; et Iohannes
8. corporis L 13. spiritualis V2
17. Deus autem dicur(!) L affectus L 25. quicquam, ut L
2-—6. cf. ECHARDUS l. c. n. 209 {100 vb).
5. c/. Exodi 10, 23.
5—6. cf. Rom. 13, 12.
11—12. c/. R0*ETH1US Quomodo substantiae bonae sunt [vel: De hebdomadi-
bus), ed. R. Peiper 169, 22—24: „Alia vero (scilicet communis conceptio) est
doctorum tantum . . ., ut est: Quae incorporalia sunt, in loco non esse.“
RONAVENTURA Sent. II d. 2 p. 2 a. 2 q. 1; THOMAS Sent. I d. 37 q. 2
a. 1; q. 3 a. 1; S. theol. I q. 52 a. 1.
13. Res aeternales. Termino res aeternae respectu personarum divinarum
iam utitur AUGUSTINUS; cf. De doctrina christiana I c. 5, PL 34, 20.
Laudat PETRUS LOME ARDUS Sent. I d. 1 c. 2 n. 4 et 5.
.Josef Koch Cusanus-Texte: I. Predigten 2/5.
recipiunt, non habent Deum, qui est infinitus et ab hiis omnibus
absolutus. Sed oportet, qui ad Deum pervenire cupit, ut ipsum
quaerat ,,in altis et altissimis, in caelis, in medio, in intimis, scilicet
caligine et nebula“, et fiat agios sive sine terra seu terrena affec-
5 tione, sanctus et filius Ysrael, qui in luce habitabant, abiciendo
opera tenebrarum.
28. Adhuc ait Tusculanus in sermone huius festi, cuius est
thema quod praemisimus, quod quaelibet creatura corporalis,
cum sit finita, habet locum, in quo conservatur, sicut planta in
y 1371rj) terra, rosa in spina, pisces in || aqua, aves in aere; sed spiritalis
creatura non est in loco, quia nec loco circumscribitur nec con-
servatur: intellige de loco corporali. Unde si mundus corporalis
non esset, adhuc creatura spiritalis esse posset. Res aeternales,
ut Pater, Filius et Spiritus sanctus, non sunt in loco, sed circum-
is veniunt et ambiunt omnia loca, quia sicut locatum conservatur a
loco, ita locus a Deo.
29. Dicitur autem Deus esse in loco propter quosdam effectus,
quos operatur ibi. Sic est i n mundo propter exercitium via-
torum et in inferno propter supplicium dampnatorum et in caelo
20 propter gaudium beatorum et in animo propter solatium sociorum.
In mundo ideo dicitur esse: principiatum non potest esse sine suo
principio, ramus non fructificat sine radice, membrum corporis non
habet motum sine virtute cordis, luminaria caeli sine sole non illumi-
nant. Per hunc modum nulla creatura potest operari sine Deo:
25 sine me, ait Dei Filius, non potestis facere quidquam; et Iohannes
8. corporis L 13. spiritualis V2
17. Deus autem dicur(!) L affectus L 25. quicquam, ut L
2-—6. cf. ECHARDUS l. c. n. 209 {100 vb).
5. c/. Exodi 10, 23.
5—6. cf. Rom. 13, 12.
11—12. c/. R0*ETH1US Quomodo substantiae bonae sunt [vel: De hebdomadi-
bus), ed. R. Peiper 169, 22—24: „Alia vero (scilicet communis conceptio) est
doctorum tantum . . ., ut est: Quae incorporalia sunt, in loco non esse.“
RONAVENTURA Sent. II d. 2 p. 2 a. 2 q. 1; THOMAS Sent. I d. 37 q. 2
a. 1; q. 3 a. 1; S. theol. I q. 52 a. 1.
13. Res aeternales. Termino res aeternae respectu personarum divinarum
iam utitur AUGUSTINUS; cf. De doctrina christiana I c. 5, PL 34, 20.
Laudat PETRUS LOME ARDUS Sent. I d. 1 c. 2 n. 4 et 5.