DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.26785#0065
Von erwelung und unterhaltung der pfarrer u. s. w. von 1540.
47
quid adhuc est reliqui, divinarum inhibitionum
de gradibus ob reverentiam sanguinis constitutis,
impune cuivis nebuloni praevaricare simodo libeat,
statim quoque licere debeat. O mores, O tempora,
O christiani nominis iactatores, nimium blas-
phemos. An non dominus noster Jesus Christus
ipse, una cum apostolis suis omnibus, nos dili-
gentissime promovere, ne proximis, maxime in-
firmis, offendiculo esse velimus, sicut clarissime
patet ex multis novi testamenti locis, potissimum
autem, ubi divus Paulus pracipit, ut nullum prae-
beamus offendiculum, neque iudeis, neque graecis,
neque ecclesiae dei. I. Corint. X. rursus I. Thess.
V. ab omni specie mala abstinendum esse docet.
Tertia. Quanquam hoc supra in literis
quoque diximus, tamen illudipsum hic repetimus.
Videlicet, justum esse et expedire, ut publicis
legibus ex certis causis et rationibus honestis
ab imperatoribus latis, et quae leges tam diu in
usu publico fuerunt, prompte obsequamur. Quando-
quidem matrimonium est res civilis, et externa,
sive ordinatio humana, cui et praeterea id generis
omnibus aliis, jubet divus Petrus, nos esse debere
subditos propter deum I. Petri II. id quod vel
deus ipse a nobis quoque exigit re vera.
Quarta. Frivolum est et ineptum, quod
quidam hic libertatem christianam praetexunt, et
hoc nomine indiscriminatim probibita quondam
connubia concedenda nunc esse putant. Siquidem,
bic non usus, sed abusus libertatis cliristianae foret,
adeo leviter, ac temere pro illa vendicanda, extra
necessitatem, imo cum offendiculo ad seditionem
in rebus humanis sacrosanctas legum constitutiones
perturbare et confundere. Discant illi iam tan-
dem, quomodo, et quid divus Petrus doceat, de
libertate nostra in Christo. Tanquam liberi,
inquit, et non veluti praetextum habentes malitiae
libertatem, sed tanquam servi dei. I. Petri II.
Cui diserte concinit organum dei electum, Paulus
apostolus dicens: Vos in libertatem vocati estis
fratres, tantum ne libertatem in occasionem detis
carni, sed per charitatem servite vobis invicem,
ad Gail. V. Quapropter, etiamsi nos cbristiani,
per fidem verbi dei liberi habeamur et simus
coram deo et secundum internum hominem in
conscientiis nostris, nihilominus tamen iniuncta est
nobis servitus secundum corpus et bominem ex-
ternum. Ut quemadmodum iam ex Paulo audi-
vimus, per charitatem, nobis unice praeceptam,
7. Artikel von erwelung und underhaltung der pfarrer, 1
thum Preussen uf gehaltener tagfahrt Michaelis im jar
[Nach dem Originaldruck von Hans
Nachdem von gottes gnaden wir Albrecht,
marggraf etc.
proximo serviamus, abdicata interim, et sponte
neglecta libertate nostra, sicut idem apostolus
Paulus inquit: Omina mihi licent, at non omnia
conducunt. Omnia mihi licent, sed non omnia
aedificant. Nemo quod suum est quaerat, sed
quisquis, quod est alterius, I. Corinth. X.
Quinta. Praeter haec, omnium periculo-
sissimum restat hoc, quod qui intra probibitos
consanguinitatis aut affinitatis gradus, contra usum
a majoribus nostris honeste introductum et contra
prohibitiones eiusmodi matrimonialiter contraxe-
runt, ijdem postea, imposita aliqua cruce, et ad-
versitatibus ingruentibus, non sine suo magno peri-
culo, olim tentari, et inde angustas atque irrequietas
conscientias reportare possunt, hic labor et hoc opus
erit, ne alicubi desperent. Viderint ergo, ac potius
a talibus connubis obstineant prudentes. Attamen
et hoc sciendum, quod consobrinis et quibusdam
aliis, affinitate propinqua conjunctis, ut est de-
mortuae uxoris soror, nec lege mosaica, nec ullo
quidem alio verbo dei, quo minus invicem nubant,
interdictum esse constat, imo intercedente causa
rationabili etiam in illis gradibus connubia quon-
dam concessa fuisse. Id quod hodie quoque, si res
ita ferat et expediat, in eisdem gradibus per
dispensationis (quam vocant) beneficium, summo-
rum ordinum ac magistratuum tam civilium quam
ecclesiasticorum arbitratu, quorundam praeroga-
tivam contrahendi esse licebit, ut huiusque semper
fuit. Caeterorum e media plebe non item, illos
etenim tanquam certis legibus circumscriptos
secundum ipsas leges, nubere oportet.
Haec hactenus. Unde quilibet christianus,
cuiuscunque status et conditionis, praesentibus in-
structus et admonitus, caute sibi ipsi caveat, ut
in posterum a talibus nuptiis plane incestis, quia
divino et naturali iure probibentur, et quas
nuptias imperatoriae leges receptae quoque pro-
hibent, quibus, ut audivimus, nobis christianis
parendum est, abstineat, nec pro libito temerario,
sub evangelii vano praetextu, ubi non est urgens
causa ad cognitionem magistratus spectans,
offendiculum praebeat, aut confusionis illaetabilis
fomitem subministret nec sibi ipsi, aut aliis gra-
vissimos conscientiae morsus interne et externe
discruciantes parturiat, maxime ob id, quod vere
christianorum est, eosque decet, ut pro honestate
et secura conscientia, in timore domini, sua matri-
monia auspicentur.
rchenvisitation und was dem allen zugehörig, im fürsten-
1540 einhellig beschlossen. Vom 29. September 1540.
s Weynreich. Vgl. oben S. 20.]
Von erwelung der pfarrer.
Mit erwelung der pfarrer, wöllen wir, das es
hinfurtan volgender meinung gehalten sol werden,
47
quid adhuc est reliqui, divinarum inhibitionum
de gradibus ob reverentiam sanguinis constitutis,
impune cuivis nebuloni praevaricare simodo libeat,
statim quoque licere debeat. O mores, O tempora,
O christiani nominis iactatores, nimium blas-
phemos. An non dominus noster Jesus Christus
ipse, una cum apostolis suis omnibus, nos dili-
gentissime promovere, ne proximis, maxime in-
firmis, offendiculo esse velimus, sicut clarissime
patet ex multis novi testamenti locis, potissimum
autem, ubi divus Paulus pracipit, ut nullum prae-
beamus offendiculum, neque iudeis, neque graecis,
neque ecclesiae dei. I. Corint. X. rursus I. Thess.
V. ab omni specie mala abstinendum esse docet.
Tertia. Quanquam hoc supra in literis
quoque diximus, tamen illudipsum hic repetimus.
Videlicet, justum esse et expedire, ut publicis
legibus ex certis causis et rationibus honestis
ab imperatoribus latis, et quae leges tam diu in
usu publico fuerunt, prompte obsequamur. Quando-
quidem matrimonium est res civilis, et externa,
sive ordinatio humana, cui et praeterea id generis
omnibus aliis, jubet divus Petrus, nos esse debere
subditos propter deum I. Petri II. id quod vel
deus ipse a nobis quoque exigit re vera.
Quarta. Frivolum est et ineptum, quod
quidam hic libertatem christianam praetexunt, et
hoc nomine indiscriminatim probibita quondam
connubia concedenda nunc esse putant. Siquidem,
bic non usus, sed abusus libertatis cliristianae foret,
adeo leviter, ac temere pro illa vendicanda, extra
necessitatem, imo cum offendiculo ad seditionem
in rebus humanis sacrosanctas legum constitutiones
perturbare et confundere. Discant illi iam tan-
dem, quomodo, et quid divus Petrus doceat, de
libertate nostra in Christo. Tanquam liberi,
inquit, et non veluti praetextum habentes malitiae
libertatem, sed tanquam servi dei. I. Petri II.
Cui diserte concinit organum dei electum, Paulus
apostolus dicens: Vos in libertatem vocati estis
fratres, tantum ne libertatem in occasionem detis
carni, sed per charitatem servite vobis invicem,
ad Gail. V. Quapropter, etiamsi nos cbristiani,
per fidem verbi dei liberi habeamur et simus
coram deo et secundum internum hominem in
conscientiis nostris, nihilominus tamen iniuncta est
nobis servitus secundum corpus et bominem ex-
ternum. Ut quemadmodum iam ex Paulo audi-
vimus, per charitatem, nobis unice praeceptam,
7. Artikel von erwelung und underhaltung der pfarrer, 1
thum Preussen uf gehaltener tagfahrt Michaelis im jar
[Nach dem Originaldruck von Hans
Nachdem von gottes gnaden wir Albrecht,
marggraf etc.
proximo serviamus, abdicata interim, et sponte
neglecta libertate nostra, sicut idem apostolus
Paulus inquit: Omina mihi licent, at non omnia
conducunt. Omnia mihi licent, sed non omnia
aedificant. Nemo quod suum est quaerat, sed
quisquis, quod est alterius, I. Corinth. X.
Quinta. Praeter haec, omnium periculo-
sissimum restat hoc, quod qui intra probibitos
consanguinitatis aut affinitatis gradus, contra usum
a majoribus nostris honeste introductum et contra
prohibitiones eiusmodi matrimonialiter contraxe-
runt, ijdem postea, imposita aliqua cruce, et ad-
versitatibus ingruentibus, non sine suo magno peri-
culo, olim tentari, et inde angustas atque irrequietas
conscientias reportare possunt, hic labor et hoc opus
erit, ne alicubi desperent. Viderint ergo, ac potius
a talibus connubis obstineant prudentes. Attamen
et hoc sciendum, quod consobrinis et quibusdam
aliis, affinitate propinqua conjunctis, ut est de-
mortuae uxoris soror, nec lege mosaica, nec ullo
quidem alio verbo dei, quo minus invicem nubant,
interdictum esse constat, imo intercedente causa
rationabili etiam in illis gradibus connubia quon-
dam concessa fuisse. Id quod hodie quoque, si res
ita ferat et expediat, in eisdem gradibus per
dispensationis (quam vocant) beneficium, summo-
rum ordinum ac magistratuum tam civilium quam
ecclesiasticorum arbitratu, quorundam praeroga-
tivam contrahendi esse licebit, ut huiusque semper
fuit. Caeterorum e media plebe non item, illos
etenim tanquam certis legibus circumscriptos
secundum ipsas leges, nubere oportet.
Haec hactenus. Unde quilibet christianus,
cuiuscunque status et conditionis, praesentibus in-
structus et admonitus, caute sibi ipsi caveat, ut
in posterum a talibus nuptiis plane incestis, quia
divino et naturali iure probibentur, et quas
nuptias imperatoriae leges receptae quoque pro-
hibent, quibus, ut audivimus, nobis christianis
parendum est, abstineat, nec pro libito temerario,
sub evangelii vano praetextu, ubi non est urgens
causa ad cognitionem magistratus spectans,
offendiculum praebeat, aut confusionis illaetabilis
fomitem subministret nec sibi ipsi, aut aliis gra-
vissimos conscientiae morsus interne et externe
discruciantes parturiat, maxime ob id, quod vere
christianorum est, eosque decet, ut pro honestate
et secura conscientia, in timore domini, sua matri-
monia auspicentur.
rchenvisitation und was dem allen zugehörig, im fürsten-
1540 einhellig beschlossen. Vom 29. September 1540.
s Weynreich. Vgl. oben S. 20.]
Von erwelung der pfarrer.
Mit erwelung der pfarrer, wöllen wir, das es
hinfurtan volgender meinung gehalten sol werden,