Metadaten

Wolgast, Eike [Hrsg.]; Seebaß, Gottfried [Hrsg.]; Heidelberger Akademie der Wissenschaften [Hrsg.]; Kirchenrechtliches Institut der Evangelischen Kirche in Deutschland [Hrsg.]; Sehling, Emil [Begr.]
Die evangelischen Kirchenordnungen des XVI. Jahrhunderts (4. Band): Das Herzogthum Preussen, Polen, die ehemals polnischen Landestheile des Königreichs Preussen, das Herzogthum Pommern — Leipzig: O.R. Reisland, 1911

DOI Seite / Zitierlink: 
https://doi.org/10.11588/diglit.26785#0199
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
Danziger Kirchenordnung von 1557. Köstenordnung von 1564.

181

Item so einer edder mehr artikele in
düsse ordenunge bi to bringen vonnoden were,
dardurch gades name und dem negsten mede
mochte gedenet werden, solckt sall alle wege
mit weten eines erbaren rades, effte den vere

vorordenten rades herren, to den gades kasten
geschehen.
Gedrückt to Dantzigk dürch
Franciscum Rhodum.
Anno M. D. Lj.

31. Danziger Kirchenordnung. 1557.
Aus St.-A. Danzig, Hdschr. Fol. Pp. 59. Vgl. oben S. 167.]

Annum dividimus1) in festos et profestos
dies. Festi dies sunt, dies dominica Christi et
Apostolorum festa, horum singulorum eadem erit
observatio', in festis diebus omnibus, matutinae
preces, missa, et vespertinae preces sunt servandae,
eo modo ut sequitur:
In matutinis, minister usitato more inchoabit,
chorus respondebit mox invitatorium vel hymnum,
antiphonam cum aliquot psalmis, in fine repetetur
antiphona. Populus germanicam cantilenam sub-
nectet. Sequetur contio, in qua catechismus
explicabitur, succincta et brevi ennarratione ad
dimidium horulae, et additur rursum germanica
cantio. Chorus versiculum antiphonam, Benedictus,
antiphonam vel loco antiphonarum et Benedictus,
te deum laudamus. Minister supplebit collectam.
Chorus concludet Benedicamus. Licebit interdum
pro temporis ratione germanicam cantilenam addere;
heac de matutinis festivis.
In celebratione missae is ordo observabitur,
qui hactenus nostris in ecclesiis receptus est; sunt
autem omnia latine peragenda, praeter orationem
dominicam, praefationem et verba consecrationis.
In vespertinarum celebratione, minister usi-
tato more inchoabit, chorus respondebit deinde
antiphonam, psalmos posteriores, antiphonam

1) Am Rande ist mit roter Tinte von einer Hand
des 16. Jahrhunderts bemerkt: Tria festa in quibus et
Matutinae et Vespertinae praeces habendae: nempe
dies dominica, Christi (nativitatis, circumcisionis, Epi-
phaniae, resurrectionis, ascensionis), pentechostes, et
Trinitatis, apostolorum denique festa.

repetet, populus germanicam cantionem; minister
incipiet contionem, epistolae; populus germanicam
cantiunculam, chorus versiculum, responsorium
hymnum, antiphonam, magnificat antiphonam,
minister collectam, chorus Benedicamus.
Hactenus de festis diebus.
In profestis diebus non admodum diversa
erit observatio. Die Lunae matutinae preces cele-
brabuntur, hoc modo: Minister incipiet, chorus
respondebit antiphonam, psalmos aliquot selectos,
et antiphonam accinet, minister ex veteri testa-
mento unum caput leget, et exordietur a primo capite
Geneseos eamque lectionem ex ordine continuabit,
addita succincta et brevi explicatione ex summaria
Viti Theodorici; populus germanicam cantilenam,
chorus versiculum, hymnum vel responsorium,
antiphonam nunc dimittis servum tuum Domine,
minister collectam, chorus Benedicamus; dies
Martis, Mercurii, Iovis, peragentur eadem ratione
quam hactenus in ecclesia observavimus, nulla
omnino facta mutatione.
Dies Veneris erit in observatione matutinarum
similis diei Lunae, praeterque quod tunc etiam
litaniae canendae erunt.
Haec de matutinis profestorum dierum.
Vespertinae preces iisdem duobus diebus Lunae
et Veneris cantabuntur, hoc modo: Minister incipiet,
chorus respondebit, antiphona, psalmi aliquot,
minister lectionem ex novo testamento cum
summaria explicatione Viti Theodorici sumpto
initio a primo capite Matthei; chorus antiphonam,
magnificat, antiphonam, minister collectam, chorus
Benedicamus.

32. Köstenordnung belangend. Von 1564.
[Aus der Stadtbibliothek Danzig, Mscr. 1381, Bl. 150 ff. Vgl. oben S. 174.]

Dieweil dan ein erbar rath in betrachtung
ihres ampts der gemeinen burgerschaft, zum besten
befunden, als die straf gottes des herrn damit
dieser stadt einwonere wegen ihrer vielfeltigen
sunden besucht sein worden, sich aus gottes barm-
herzigkeit gelindert und zum theil gestillt, die
leute, denen ire ehegatten mit tot abgangen,
widerumb in den ehestand wollen begeben, hat
ein erbar rath ein zeitlang nicht gerne wollen

nachgeben, sich besorgende, durch zusammen-
kunft vieler leute die straffe der pestilentz wie-
derumb einreissen; dieweil aber viel leute, irer
gelegenheit nach, one ehegatten sich nicht konnen
behelffen in irer narung, haben sie fleissig an-
gelanget, inen zu vergonnen, ehelich zu werden,
welchs ein erbar rath inen auch nicht wol weigern
konnen, dennoch ein ordnung bei sich ein ieder
in dem vorhalten sollen, publiciren lassen, also
 
Annotationen
© Heidelberger Akademie der Wissenschaften