Metadaten

Wolgast, Eike [Editor]; Seebaß, Gottfried [Editor]; Heidelberger Akademie der Wissenschaften [Editor]; Kirchenrechtliches Institut der Evangelischen Kirche in Deutschland [Editor]; Sehling, Emil [Bibliogr. antecedent]
Die evangelischen Kirchenordnungen des XVI. Jahrhunderts (4. Band): Das Herzogthum Preussen, Polen, die ehemals polnischen Landestheile des Königreichs Preussen, das Herzogthum Pommern — Leipzig: O.R. Reisland, 1911

DOI Page / Citation link: 
https://doi.org/10.11588/diglit.26785#0494
Overview
loading ...
Facsimile
0.5
1 cm
facsimile
Scroll
OCR fulltext
476

Das Herzogthum Pommern.

up dörperen des sondages vör middage unde na
middage unde am fridage.
De texte vam gebede ut der hiligen schrift
werden vorstendige pastores wol weten na ge-
legenheit to nemende, alse dar sint: Gen. 18.
Jacobs gebet, Gen. 32. Mosis gebed, Exod. 18.
unde der geliken untellike im olden testamente,
im nien testamente: Mat. 6., Luc. 18., 1. Tim. 2.
unde der geliken.
Wo idt am dage der hemmalvaert des herren
schal geholden werden, steit to vörne in ordeninge
der feste.
Overst in der weke na Exaudi schal men tor
wekenpredige up de fridage edder süss predigen
dat ander deel des 1. capitels Actorum: In den
dagen trat Petrus mank de jünger etc. Wo in
Judas stede Matthias erwelet unde de tal der twelf
apostel vorvüllet is.
Ordeninge der sermonen in dem hiligen pingest feste.
Am pingestdage schal men na middage umme
twe dem volke vam predigstole afflesen, dat ander
unde drüdde capitel in den geschichten der apostel
bet in den anvang des 4. capitels, dar Petrus
unde Johannes werden vam hövetmann des tempels
unde van den saduceern am pingestdage in dat
gevengnisse gesettet, dar na schal men im sermone
utleggen, wat der jöden pingesten gewest is,
Exo. 19. unde wat der christen pingesten si,
welcher gestald de hilige geist gesent is, van dem
groten mirakel, der mennigerlei tungen up ein
mal ut einem munde der apostel, wo idt de werlt
vor raserie unde drunkenheit ansüet, wat de hilige
geist si, ut Joel. 2. Dat sin vörnemeste amt is,
dat he ein geist der warheit is, de Jesum Christum
ut der schrift mit wort unde miraklen betüget,
bote prediget, de herten bekeret, einicheit unde
leve erwecket, im crüze tröstet, jegen de werlt
unde jegen den satan.
Am maendage in den pingesten na middage
dat veerde capitel in acten bet in dat vöffte, dar
se alle twelve des maendages werden in de ge-
vengnisse geworpen. Im sermone, wenn de historie
kort vorklaret is, schal men utlegen des hiligen
geistes amt, dat he ein geist der warheit is, de
Christum vorklaret unde bote prediget, ein geist
der gnade, des gebedes, des trostes, in crüze,
angst, vervolginge, ein geist der einicheit, leve,
nüchternheit, meticheit.
Am dinstdage in den pingesten na middage
dat hinderstellige deel des vöfften cap. in acten,
wo de engel gades de apostel utlet, to predigende,
de hogenprester unde jöden werden erre, Petri
vormaninge unde bekentenisse geit, en dorch dat
herte, unde se willen de apostel döden, Gamaliel
stillet se, nicht ut dem geiste des herren, sunder

ut kloker vornufft, de apostel werden gestüpet,
dat se erer mit gelimp los werden.
Wenn im sermone de historie vorklaret is,
schal men leren, weme de hilige geist gegeven
werde, unde wo men densülvigen beholden schal.
Wente hir is drierlei geist, de hilige geist in den
boetverdigen gehorsamen apostelen, de bote unde
gehorsam jegen godt predigen, de geist weltliker
wisheit unde vornufft im Gamaliel, efft he wol
wisliken rat gifft, so vornimt doch de vornufft
nichtes vam geiste gades, dar na de böse geist in
den hogenpresteren unde jöden, den vienden Christi,
de is ein lögener unde mörder, unde wil gelick
wol den gelimp vor der werlt hebben, dar aver
möten Christus unde de apostel liden. Dat sint
de ersten rechten pingest historien im nien testa-
mente, dar ut men süet, wat der christen pingesten
is, unde wo mit der apostelen pingesten ge-
holden is.
Süss schal men in steden im frösermone
predigen de gewönliken epistelen, to achten de
evangelia, alse de to vörne gesettet sint, unde in
allen sermonen dat volk vormanen, dat se na
middage tor kercke kamen unde hören de her-
liken schönen historien der hiligen pingesten.
Wor in groten steden umme 12. noch ge-
prediget wert, kan men nemen de gesenge: Nu
bidde wi den hiligen geist, Kum hilige geist, Kum
godt, schepper, hilige geist.
De pastores schölen ock inseent doen, dat
der gemeine dat 19. unde 20. cap. Exodi vör-
gelesen werde, up gelegene stunden.
Unde de avericheit mit der ganzen gemeine
vormanen, dat de gilden unde gemeine gesel-
schoppen, wor se noch nicht ganz affgeschaffet
sint, ingestellet wurden, bet up den dinstdach in
den pingesten, na dem lesten sermon, umme
seigers 4. jegen avend, bet dat sölck wesent dorch
gades wort, edder mit hülpe der avericheit genz-
lick abgeschaffet werde.
Pingest predigen up dörperen.
Am pingestdage schal de cöster in de stede
des catechismi düedlick afflesen, dat 19. unde dat
20. capitel Exodi, bet an den ort, dat juw sine
früchte vor ogen were, dat gi nicht sündigen.
Na middage schal de pastor dem volke vör-
lesen de ganze historie des pingestdages Act. 2., 3.
unde den anvang des 4. capitels, alse to vörne
steit, unde dar van predigen alse to vörne gesecht
is. Des geliken des maendages unde des dinst-
dages unde dat volk vor middage ernstlick vor-
manen unde mit gades worde driven, dat se na
middage tor kercke kamen, vorschaffen bi der
avericheit, dat se ere gildent laten anstan, bet up
den dinstdach umme 4. na dem lesten sermon,
alse gesecht is.
 
Annotationen
© Heidelberger Akademie der Wissenschaften