DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.37643#0061
Die Göttin Psyche.
61
die erste Σοφία nach der Geburt des unförmigen Wesens drei
πάθη empfindet: ήν καί κατανοήσασαν πρώτον μέν λυπηθήναι διά
τδ άτελές τής γενέσεως, έπειτα φοβηθήναι μήτι καί αύτό τδ είναι
τέλος έχη1, είτα έκστήναι καί άπορήσαι ζητούσαν την αιτίαν καί
δντινα τρόπον άποκρύψη τδ γεγονός (es folgt die επιστροφή). Als
dann das Kind, die niedere Weisheit (Ένθύμησις), mit dem πάθος
zusammen aus dem Pieroma ausgeschieden ist, erliegt es (cap. 4,1)
παντ'ι μέρει του πάθους πολυμερούς καί πολυποίκιλου ύπάρχοντος
und nun folgt der oben ausgeschriebene Abschnitt der wieder
λύπη, φόβος, άπορία nennt (die άγνοια ist das einheitliche Grundpathos,
dem die επιστροφή gegenübersteht)2. Aus der επιστροφή wird die Welt-
seele (4, 2 ή τού κόσμου καί τού δημιουργού πάσα ψυχή), aus den
πάθη die Materie (zunächst sind 4, 2 nur φόβος und λύπη genannt),
dann heißt es erklärend: από γάρ των δακρύων αύτής γεγονέναι
πάσαν ενυγρον ούσίαν, άπό δέ γέλωτος τήν φωτεινήν, άπό δέ τής λύπης
καί τής έκπλήξεως τα σουματικά τού κόσμου στοιχεία3.
Die nächste Erwähnung (5, 4) lautet: έπεί ούν τήν υλικήν
ούσίαν εκ τριών παθών συστήναι λέγουσι, φόβου τε καί λύπης καί άπο-
ρίας, έκ μέν τού φόβου καί τής έπιστροφής τα ψυχικά τήν σύστασιν είλη-
φέναι, — έκ μέν τής έπιστροφής τον Δημιουργόν βούλονται τήν γένεσιν
έσχηκέναι, έκ δέ τού φόβου τήν λοιπήν πάσαν ψυχικήν ύπόστασιν ώς
ψυχάς άλογων ζώων καί θηρίων καί άνθρώπων.... — έκ δέ τής λύπης
τά πνευματικά τής πονηριάς διδάσκουσι γεγονέναι· οθεν <καί> τόν
Διάβολον τήν γένεσιν έσχηκέναι, δν καί Κοσμοκράτορα καλουσι, καί
τά δαιμόνια καί τούς άγγέλους καί πάσαν τήν πνευματικήν τής πονηριάς
ύπόστασιν. ... — έκ δέ τής έκπλήξεως καί αμηχανίας ώς έκ του <έκ>-
στασιμρτέρου4 τά σωματικά καθώς προείπαμεν τού κόσμου στοιχεία
γεγονέναι· γήν μέν κατά τήν έκπλήξεως στάσιν, ύδοορ δέ κατά τήν φόβου
κίνησιν, άέρα δέ κατά τήν λύπης πήξιν5· τδ δέ πυρ άπασιν αύτοίς έμπε-
1 So jetzt Holl (Epiphanius I 404, 3), nach der lateinischen Über-
setzung und Tertullian (τελείως Codd.), ebenso früher Dindorf.
2 Fast gleich Tertullian, Adv. Valent, cap. 14, der aufzählt maerore
metu consternatione ignorantia.
3 Vgl. in der ironischen Wiederholung 4, 3 άπό των δακρύοον τής Έν-
θυμήσεως του πεπονθότος Αίωνος θάλασσα!, και πηγαί καί ποταμοί καί πάσα
ένυδρος ούσία τήν γένεσιν εΐληφεν, έκ δέ του γέλωτος αύτής το φως, καί έκ τής
έκπλήξεως καί αμηχανίας τά σωματικά τοΰ κόσμου στοιχεία. Auch zu diesem
Abschnitt bietet Tertullian (cap. 15) die Parallele.
4 So Holl (Epiphanius I 415, 8) nach der lateinischen Übersetzung;
man kann schwanken, da das erste Element aus der στάσις entsteht.
5 Man könnte an ψϋξιν denken, wenn nicht der Lateiner fixionem böte.
61
die erste Σοφία nach der Geburt des unförmigen Wesens drei
πάθη empfindet: ήν καί κατανοήσασαν πρώτον μέν λυπηθήναι διά
τδ άτελές τής γενέσεως, έπειτα φοβηθήναι μήτι καί αύτό τδ είναι
τέλος έχη1, είτα έκστήναι καί άπορήσαι ζητούσαν την αιτίαν καί
δντινα τρόπον άποκρύψη τδ γεγονός (es folgt die επιστροφή). Als
dann das Kind, die niedere Weisheit (Ένθύμησις), mit dem πάθος
zusammen aus dem Pieroma ausgeschieden ist, erliegt es (cap. 4,1)
παντ'ι μέρει του πάθους πολυμερούς καί πολυποίκιλου ύπάρχοντος
und nun folgt der oben ausgeschriebene Abschnitt der wieder
λύπη, φόβος, άπορία nennt (die άγνοια ist das einheitliche Grundpathos,
dem die επιστροφή gegenübersteht)2. Aus der επιστροφή wird die Welt-
seele (4, 2 ή τού κόσμου καί τού δημιουργού πάσα ψυχή), aus den
πάθη die Materie (zunächst sind 4, 2 nur φόβος und λύπη genannt),
dann heißt es erklärend: από γάρ των δακρύων αύτής γεγονέναι
πάσαν ενυγρον ούσίαν, άπό δέ γέλωτος τήν φωτεινήν, άπό δέ τής λύπης
καί τής έκπλήξεως τα σουματικά τού κόσμου στοιχεία3.
Die nächste Erwähnung (5, 4) lautet: έπεί ούν τήν υλικήν
ούσίαν εκ τριών παθών συστήναι λέγουσι, φόβου τε καί λύπης καί άπο-
ρίας, έκ μέν τού φόβου καί τής έπιστροφής τα ψυχικά τήν σύστασιν είλη-
φέναι, — έκ μέν τής έπιστροφής τον Δημιουργόν βούλονται τήν γένεσιν
έσχηκέναι, έκ δέ τού φόβου τήν λοιπήν πάσαν ψυχικήν ύπόστασιν ώς
ψυχάς άλογων ζώων καί θηρίων καί άνθρώπων.... — έκ δέ τής λύπης
τά πνευματικά τής πονηριάς διδάσκουσι γεγονέναι· οθεν <καί> τόν
Διάβολον τήν γένεσιν έσχηκέναι, δν καί Κοσμοκράτορα καλουσι, καί
τά δαιμόνια καί τούς άγγέλους καί πάσαν τήν πνευματικήν τής πονηριάς
ύπόστασιν. ... — έκ δέ τής έκπλήξεως καί αμηχανίας ώς έκ του <έκ>-
στασιμρτέρου4 τά σωματικά καθώς προείπαμεν τού κόσμου στοιχεία
γεγονέναι· γήν μέν κατά τήν έκπλήξεως στάσιν, ύδοορ δέ κατά τήν φόβου
κίνησιν, άέρα δέ κατά τήν λύπης πήξιν5· τδ δέ πυρ άπασιν αύτοίς έμπε-
1 So jetzt Holl (Epiphanius I 404, 3), nach der lateinischen Über-
setzung und Tertullian (τελείως Codd.), ebenso früher Dindorf.
2 Fast gleich Tertullian, Adv. Valent, cap. 14, der aufzählt maerore
metu consternatione ignorantia.
3 Vgl. in der ironischen Wiederholung 4, 3 άπό των δακρύοον τής Έν-
θυμήσεως του πεπονθότος Αίωνος θάλασσα!, και πηγαί καί ποταμοί καί πάσα
ένυδρος ούσία τήν γένεσιν εΐληφεν, έκ δέ του γέλωτος αύτής το φως, καί έκ τής
έκπλήξεως καί αμηχανίας τά σωματικά τοΰ κόσμου στοιχεία. Auch zu diesem
Abschnitt bietet Tertullian (cap. 15) die Parallele.
4 So Holl (Epiphanius I 415, 8) nach der lateinischen Übersetzung;
man kann schwanken, da das erste Element aus der στάσις entsteht.
5 Man könnte an ψϋξιν denken, wenn nicht der Lateiner fixionem böte.