DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.37693#0025
Stiftung und Kultsatzungen eines Privatheiligtums in Philadelpheia. 23
S. 797 Hense. Denn Reichtum an sich genügt nicht: Lykurg bei
Stob. 94, 17 (V S. 773 Hense): ού τό πλουτεΐν καλόν, αλλά τό έκ
καλών πλουτεΐν; I 28 (III S. 13 Hense) ούτε συμπόσιον χωρίς ομιλίας,
ούτε πλούτος χωρίς αρετής ηδονήν εχει.
Gerade diese letzte Sentenz macht uns verständlich, warum
der allgemeine göttliche Begriff Πλούτος in unserem Altarkreis
die Αρετή als Korrelat erhält. Da stehen sie nebeneinander wie
in Gebeten die Bitten um beide Güter; Krates (Frg. 10, 6ff.
S. 220 Diels P. Ph. Gr.) betet zu den Musen:
χρήματα δ’ούκ έθέλω συνάγειν κλυτά, κανθάρου δλβον
μύρμηκός τ’άφενος χρήματα μαιόμενος,
άλλα δικαιοσύνης μετέχειν και πλούτον άχινειν
εύφορον, εύκτητον, τίμιον εις ά.ρετήν.
Das Schwergewicht soll auf άρετή liegen: αρετήν ούν το'ίς πάσι
μάλλον εύκτέον ή πλούτον <τόν > άνοήτοις σφαλερόν (Stob. 94, 31 V
ρ. 779 Hense); denn (Bakchylides 1159):
φαμ.ί καί φάσω μέγιστον
κϋδος εχειν άρετάν, πλού-
τος δέ καί δειλοΐσιν άνθρούπων όμιλει.
Solon Frg. 15:
πολλοί γάρ πλουτεύσι κακοί, αγαθοί δέ πένονται·
άλλ’ ημείς αύτοΐς ού διαμειψόμεθα
τής αρετής τον πλούτον, έπεί το μέν εμπεδον αίεί,
χρήματα δ’άνθρώπων άλλοτε άλλος έχει.
Wenn um άρετή und Reichtum gebetet wird, stellt bezeich-
nenderweise jenes an erster Stelle, vgl. Horn. Hymn. 15, 9; 20,8
δίδου δ’άρετήν τε καί όλβον (auch Theognis 129 μηδ’ άρετήν ευχεο,
Πολυπαΐδη, έξοχος είναι μήτ’ αφενός gibt diese Folge; Solon 13, 3
allerdings όλβον, δόξαν αγαθήν). Die homerische Formel benützt
Kallimachos, mit eindringlicher Wiederholung — eine Technik,
die kürzlich W. Schmid, Arch. f. Reh Wiss. XIX 278 besprach
— im Zeushymnos 94ff.:
χαιρε πάτερ, χαιρ’ αύθι· δίδου δ’ άρετήν τ’αφενός τε,
ούτ’ άρετής άτερ δλβος έπίσταται άνδρας άέξειν
ούτ’ άρετή άφένοιο· δίδου δ’άρετήν τε καί ολβον.
Das schönste Gebet, das zu attischen Göttern je gesprochen
wurde, verschmäht äußere Gaben nicht, schränkt sie aber maßvoll
ein und stellt an die Spitze (echt platonisch) die „innere Schön-
heit“ : ώ φίλε Πάν τε καί άλλοι όσοι τήδε Τεοί, δοΐτέ μοι καλώ γενέσθαι
S. 797 Hense. Denn Reichtum an sich genügt nicht: Lykurg bei
Stob. 94, 17 (V S. 773 Hense): ού τό πλουτεΐν καλόν, αλλά τό έκ
καλών πλουτεΐν; I 28 (III S. 13 Hense) ούτε συμπόσιον χωρίς ομιλίας,
ούτε πλούτος χωρίς αρετής ηδονήν εχει.
Gerade diese letzte Sentenz macht uns verständlich, warum
der allgemeine göttliche Begriff Πλούτος in unserem Altarkreis
die Αρετή als Korrelat erhält. Da stehen sie nebeneinander wie
in Gebeten die Bitten um beide Güter; Krates (Frg. 10, 6ff.
S. 220 Diels P. Ph. Gr.) betet zu den Musen:
χρήματα δ’ούκ έθέλω συνάγειν κλυτά, κανθάρου δλβον
μύρμηκός τ’άφενος χρήματα μαιόμενος,
άλλα δικαιοσύνης μετέχειν και πλούτον άχινειν
εύφορον, εύκτητον, τίμιον εις ά.ρετήν.
Das Schwergewicht soll auf άρετή liegen: αρετήν ούν το'ίς πάσι
μάλλον εύκτέον ή πλούτον <τόν > άνοήτοις σφαλερόν (Stob. 94, 31 V
ρ. 779 Hense); denn (Bakchylides 1159):
φαμ.ί καί φάσω μέγιστον
κϋδος εχειν άρετάν, πλού-
τος δέ καί δειλοΐσιν άνθρούπων όμιλει.
Solon Frg. 15:
πολλοί γάρ πλουτεύσι κακοί, αγαθοί δέ πένονται·
άλλ’ ημείς αύτοΐς ού διαμειψόμεθα
τής αρετής τον πλούτον, έπεί το μέν εμπεδον αίεί,
χρήματα δ’άνθρώπων άλλοτε άλλος έχει.
Wenn um άρετή und Reichtum gebetet wird, stellt bezeich-
nenderweise jenes an erster Stelle, vgl. Horn. Hymn. 15, 9; 20,8
δίδου δ’άρετήν τε καί όλβον (auch Theognis 129 μηδ’ άρετήν ευχεο,
Πολυπαΐδη, έξοχος είναι μήτ’ αφενός gibt diese Folge; Solon 13, 3
allerdings όλβον, δόξαν αγαθήν). Die homerische Formel benützt
Kallimachos, mit eindringlicher Wiederholung — eine Technik,
die kürzlich W. Schmid, Arch. f. Reh Wiss. XIX 278 besprach
— im Zeushymnos 94ff.:
χαιρε πάτερ, χαιρ’ αύθι· δίδου δ’ άρετήν τ’αφενός τε,
ούτ’ άρετής άτερ δλβος έπίσταται άνδρας άέξειν
ούτ’ άρετή άφένοιο· δίδου δ’άρετήν τε καί ολβον.
Das schönste Gebet, das zu attischen Göttern je gesprochen
wurde, verschmäht äußere Gaben nicht, schränkt sie aber maßvoll
ein und stellt an die Spitze (echt platonisch) die „innere Schön-
heit“ : ώ φίλε Πάν τε καί άλλοι όσοι τήδε Τεοί, δοΐτέ μοι καλώ γενέσθαι