DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.41989#0090
90
.Josef Koch Cusanus-Texte: I. Predigten 2/5.
nibus, quae ab arte vel natura fiunt, conspicimus —, tunc in esse
quiescunt. Domus enim quando in esse producitur ab arte, stat
et quiescit inaiterabiliter; et si deest sibi esse coloratum vel de-
pictum, licet sit immobilis ut domus, movetur tamen ad esse illud,
5 scilicet coloratum, quod deest, quo habito „quiescit“ et cessat „om-
nis mutatio praeambula“.
5. Et attende, quod locus temporis est aeternitas sive
nunc seu praesentia, et locus motus est quies, et locus numeri
est unitas etc. Nam quid videtur esse in tempore nisi praesentia ?
10 Fluit enim tempus, et non est fluxus eius nisi de esse in esse. Hoc
esse est praesentia seu nunc, sicut dicitur, quod de solo tempore
habemus nunc, neque sunt plura nunc, sed unum tantum. Nam
nunc non transit in praeteritum, neque de futuro dici potest nunc.
Nunc igitur, a quo et ad quod fluit omne tempus, est essentia seu
5 esse temporis, quod nominamus hodie seu aeternitas seu nunc,
quod semper stat immobiliter. Unde nunc aeternitatis est ipsa
aeternitas seu ipsum esse, in quo est esse temporis, et est Deus
aeternus, qui est sua aeternitas; principium enim et finem ipsius
esse, similiter et locum temporis nominamus aeternitatem.
2o G. Et mihi videtur, quod quando ad motum respicimus,
quod non reperimus in motu esse nisi quietem; movetur
enim omne movens de quiete in quietem, sicut tempus de nunc in
nunc, neque sunt plures quietes, circa quae fit motio, sicut nec
plura nunc. Quies igitur est stabilis essentia motus; unde omne
25 quod movetur, de esse quietis ad esse quietis movetur. Hoc autem
stabile et sempiternum esse motus est quies, quae est Deus. Qui
1. conspicimus] quae cum sunt add. p
2. in esse corr. ex inesse V2
21. quod corr. ex quando V2
25. quietis2 p; quietum V2L
9. c/. De Docta Ignorantia II c. 3, p. 69, 24seq.; Sermo „Tertia die
resurrexit“ (1448, V2 29vb, p 77 v): „nullum enim tempus extra hodie esse
potest.“
13. c/. ECHARDUS l. c. n. 412 (112va): semper est „idem nunc aeterni-
tatis“.
14. c/. I. c. n. 216 (101 ra): ,,. . . Deus iubet tempus descendere immediate
ab ipso aevo, quod est aeternitas ipsa vel nunc aeternitatis, ut tempus et
aeternitas sint quasi quaedam continua et contigua sibimet mutuo, ut scilicet
semper ab aeterno, „tempus ab aevo“ fluxerit . .“ Tract. super Oratione Do-
minica n. 14 (ed. E. Seeberg 123, 4): „Vel dic: 'panem’, qui est hodie, id est in
aeternitate . . .“ AUGUSTINUS Confess. XI c. 13 n. 16 (CSEL XXXIII
.Josef Koch Cusanus-Texte: I. Predigten 2/5.
nibus, quae ab arte vel natura fiunt, conspicimus —, tunc in esse
quiescunt. Domus enim quando in esse producitur ab arte, stat
et quiescit inaiterabiliter; et si deest sibi esse coloratum vel de-
pictum, licet sit immobilis ut domus, movetur tamen ad esse illud,
5 scilicet coloratum, quod deest, quo habito „quiescit“ et cessat „om-
nis mutatio praeambula“.
5. Et attende, quod locus temporis est aeternitas sive
nunc seu praesentia, et locus motus est quies, et locus numeri
est unitas etc. Nam quid videtur esse in tempore nisi praesentia ?
10 Fluit enim tempus, et non est fluxus eius nisi de esse in esse. Hoc
esse est praesentia seu nunc, sicut dicitur, quod de solo tempore
habemus nunc, neque sunt plura nunc, sed unum tantum. Nam
nunc non transit in praeteritum, neque de futuro dici potest nunc.
Nunc igitur, a quo et ad quod fluit omne tempus, est essentia seu
5 esse temporis, quod nominamus hodie seu aeternitas seu nunc,
quod semper stat immobiliter. Unde nunc aeternitatis est ipsa
aeternitas seu ipsum esse, in quo est esse temporis, et est Deus
aeternus, qui est sua aeternitas; principium enim et finem ipsius
esse, similiter et locum temporis nominamus aeternitatem.
2o G. Et mihi videtur, quod quando ad motum respicimus,
quod non reperimus in motu esse nisi quietem; movetur
enim omne movens de quiete in quietem, sicut tempus de nunc in
nunc, neque sunt plures quietes, circa quae fit motio, sicut nec
plura nunc. Quies igitur est stabilis essentia motus; unde omne
25 quod movetur, de esse quietis ad esse quietis movetur. Hoc autem
stabile et sempiternum esse motus est quies, quae est Deus. Qui
1. conspicimus] quae cum sunt add. p
2. in esse corr. ex inesse V2
21. quod corr. ex quando V2
25. quietis2 p; quietum V2L
9. c/. De Docta Ignorantia II c. 3, p. 69, 24seq.; Sermo „Tertia die
resurrexit“ (1448, V2 29vb, p 77 v): „nullum enim tempus extra hodie esse
potest.“
13. c/. ECHARDUS l. c. n. 412 (112va): semper est „idem nunc aeterni-
tatis“.
14. c/. I. c. n. 216 (101 ra): ,,. . . Deus iubet tempus descendere immediate
ab ipso aevo, quod est aeternitas ipsa vel nunc aeternitatis, ut tempus et
aeternitas sint quasi quaedam continua et contigua sibimet mutuo, ut scilicet
semper ab aeterno, „tempus ab aevo“ fluxerit . .“ Tract. super Oratione Do-
minica n. 14 (ed. E. Seeberg 123, 4): „Vel dic: 'panem’, qui est hodie, id est in
aeternitate . . .“ AUGUSTINUS Confess. XI c. 13 n. 16 (CSEL XXXIII