20
BRIEFE AN FRIEDRICH NAUSEA (jANUAR 1541)
delitatem fratribus coniungere, quam in gratiam illorum offendere Christum et per-
ire domestico dissidio nosque ipsos et fratres nostros Turcis prodere et negligere in
tot tantisque calamitatibus.
At non arbitror esse rerum nostrarum peritos, qui non ista mala impendere nobis
certo agnoscant, nisi Germania de religione rursus vere consentiat; nec etiam in con-
sensum religionis reduci posse, nisi controversiis eo quem dixi modo explicatis ac
syncera eta solida reformatione ecclesiarum constituta. Concilium generale et secus
quam nostra necessitas requirat, celebrabitur et ut de religione baliae nationesb insti-
tutae et episcopi caeterique praelati de Christo docti et solliciti sunt, valde verendum
ut in generali concilio ecclesiis recte consuli possit. Omnino igitur et Romanorum et
omnium aliorum studia, quae obstare velint quo minus ecclesiis nostris iusta religio-
nis restitutionec quam primum communi statuum imperii concilio consulatur, cle-
mentissimis dominis nostris contemnenda erunt, siquidem id quod tantopere
cupiunt, Germaniam vere pacatam et ad depellendam Turcarum rabiem expeditam
atque consentientem et instructam habere velint. Scimus Maiestates ipsorum ab iisd,
qui nullam emendationem religionis ferre possunt, in metum dubitationemque de-
duci, quasi communeme tranquillitatem perturbatam velimus; sed tuf non dubites8
me verum scribere, nostros principes et status verae et piae pacis esse cupidissimosh
semperque eius studiosissimos extitisse et, si ad veram rationem componendi ista
dissidia descendatur, nullam se curam et sollicitudinem aequitatemque ac placabili-
tatem denegaturos esse.
In doctrina enim nihil contendimus quam ut homines probe doceantur nihil ex se
nisi perditionem, veram autem salutem ab uno Christo et nulla creatura habere, ut
vere in Christum credentes fide, quae natura sua per dilectionem ad omne bonum
opus efficax et operosa sit1, habeant et vivant vitam Dei, I 296 I vitam cunctis virtuti-
bus ornatam et omnibus iustitiae officiis fructuosam. Sacramentorum caeterarum-
que caeremoniarum usum nullum alium restituere possumus quam eum, quem et
scriptura et sancti patres tradunt, ut scilicet per haec istuc' praedicetur et confirme-
tur, remissionem peccatorum totamque salutem nobis per unum Christum constare,
ut fide in eum aucta in ipso etiam plenius semper vivamus et ille in nobis, et in morti-
ficatione nostri atque innovatione] proficientesk bonis quoque operibus indies ma-
a) ac A.
b-b) alienationes A.
c) institutione A.
d) hiis A.
e) Drf. comunemd.
f) Dominatio Tua A
g) dubitetR.
h) cupidissimos A; cupididissimos B.
i) istuc A; istic B.
)) innovatione A; invocatione B.
k) perficientes A.
1. Vgl. Gal 5,6.
BRIEFE AN FRIEDRICH NAUSEA (jANUAR 1541)
delitatem fratribus coniungere, quam in gratiam illorum offendere Christum et per-
ire domestico dissidio nosque ipsos et fratres nostros Turcis prodere et negligere in
tot tantisque calamitatibus.
At non arbitror esse rerum nostrarum peritos, qui non ista mala impendere nobis
certo agnoscant, nisi Germania de religione rursus vere consentiat; nec etiam in con-
sensum religionis reduci posse, nisi controversiis eo quem dixi modo explicatis ac
syncera eta solida reformatione ecclesiarum constituta. Concilium generale et secus
quam nostra necessitas requirat, celebrabitur et ut de religione baliae nationesb insti-
tutae et episcopi caeterique praelati de Christo docti et solliciti sunt, valde verendum
ut in generali concilio ecclesiis recte consuli possit. Omnino igitur et Romanorum et
omnium aliorum studia, quae obstare velint quo minus ecclesiis nostris iusta religio-
nis restitutionec quam primum communi statuum imperii concilio consulatur, cle-
mentissimis dominis nostris contemnenda erunt, siquidem id quod tantopere
cupiunt, Germaniam vere pacatam et ad depellendam Turcarum rabiem expeditam
atque consentientem et instructam habere velint. Scimus Maiestates ipsorum ab iisd,
qui nullam emendationem religionis ferre possunt, in metum dubitationemque de-
duci, quasi communeme tranquillitatem perturbatam velimus; sed tuf non dubites8
me verum scribere, nostros principes et status verae et piae pacis esse cupidissimosh
semperque eius studiosissimos extitisse et, si ad veram rationem componendi ista
dissidia descendatur, nullam se curam et sollicitudinem aequitatemque ac placabili-
tatem denegaturos esse.
In doctrina enim nihil contendimus quam ut homines probe doceantur nihil ex se
nisi perditionem, veram autem salutem ab uno Christo et nulla creatura habere, ut
vere in Christum credentes fide, quae natura sua per dilectionem ad omne bonum
opus efficax et operosa sit1, habeant et vivant vitam Dei, I 296 I vitam cunctis virtuti-
bus ornatam et omnibus iustitiae officiis fructuosam. Sacramentorum caeterarum-
que caeremoniarum usum nullum alium restituere possumus quam eum, quem et
scriptura et sancti patres tradunt, ut scilicet per haec istuc' praedicetur et confirme-
tur, remissionem peccatorum totamque salutem nobis per unum Christum constare,
ut fide in eum aucta in ipso etiam plenius semper vivamus et ille in nobis, et in morti-
ficatione nostri atque innovatione] proficientesk bonis quoque operibus indies ma-
a) ac A.
b-b) alienationes A.
c) institutione A.
d) hiis A.
e) Drf. comunemd.
f) Dominatio Tua A
g) dubitetR.
h) cupidissimos A; cupididissimos B.
i) istuc A; istic B.
)) innovatione A; invocatione B.
k) perficientes A.
1. Vgl. Gal 5,6.