DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.29836#0054
5°
ABUSUUM INDICATIO (1541)
Accessit huc etiam alius abusus, quod imperatoria maiestas et omnes principes et
magistratus obstringuntura ne suamb in corrigendis cleri vitiis potestatemc ullo
modo interponant1, cum tamen Dominus per Paulum praecipiat omnem animam
potestatibus sublimioribus, quae gladium gestantd, subiectam6 et potestates1 omni-
bus facientibus mala debereg formidabiles esse2 3 4; in quem locum divus Chryso-
stomus scribit Paulum ideo posuisse >omnis anima<, ut I 231 I ostenderet neminem
hac subiectione excipi, etiamsi apostolus, propheta vel evangelista sit, nedum sacer-
dos vel monachus; hanc enim subiectionem pietati nihil officereh
4Hoc sanctissimi episcopi, qui temporibus Constantini et filiorum eius, Valen-
tiani5, Theodosii et aliorum usque ad Iustinianum ecclesias administrarunt, agno-
verunt ac ideo piis imperatoribus sese libenter subiecerunt, indictionem concilii
detulerunt et ut leges salutares de rebus ecclesiasticis conderent, suggesserunt eo-
rumqueh legibus libenter paruerunt6. Hinc tot piae et utiles :de rebus ecclesiasticis1
leges in prioribus titulis Codicis et in novellis extant7 8. Et statutum a Iustiniano est
canones pro legibus habendos esses. JUnde et illud manavit, quod idem) praefectis
imperii praecipit, ut non minus curent kcanones observarik ab episcopis et clericis
quam *ab his et1 caeteris hominibus leges civiles, poenasque se sumpturum minatur
de transgressoribus canonum, easque non modo de episcopis et clericis, sed de iis
quoque, qui horumm transgressionibus conniveanU9 10.
10Nec exemerunt religiosi illi imperatores episcopos et clericos iudiciis imperiali-
a) obstringuuntur B.
b) se AB.
c) fehlt in AB.
d) gestant debere AB.
e) subiectam esse AB.
f) potestates debere2l5.
g) fehlt in AB.
h) quibus etiam AB.
i -i) fehlt in AB.
] -j) quare et AB.
k-k) servarit (A; servari B) canones AB.
1 -1) a AB.
m) ipsorumy45.
n) connivebunt AB.
1. S. oben, S. 36, Anm. 6.
2. Röm 13,1-7.
3. Johannes Chrysostomus, Homilia 23 in Epist. ad Romanos 13, MPG 60, Sp.615.
4. Legespiorum imperatorum de rebus ecclesiasticis revocandae. [Marg. C],
5. Gemeint ist Valentinianus I., Kaiser 364-375; s. auch BOL 3, S. 82.
6. Vgl. für Bucers Ansichten seine Ausführungen in >Per quos steterit<, BDS 9,1, S. 207-215,
254-259.
7. Wichtig sind besonders Corpus Iuris Civilis, Cod. Iust. 1,1-13; Nov. 6; 7; 67; 83; 86; 120; 123;
131; 133; 137.
8. Corpus Iuris Civilis, Nov. 6,1,8.
9. Corpus Iuris Civilis, Nov. 137, praef.6.1-2.
10. Quae vera clericorum immunitas. [Marg. C].
ABUSUUM INDICATIO (1541)
Accessit huc etiam alius abusus, quod imperatoria maiestas et omnes principes et
magistratus obstringuntura ne suamb in corrigendis cleri vitiis potestatemc ullo
modo interponant1, cum tamen Dominus per Paulum praecipiat omnem animam
potestatibus sublimioribus, quae gladium gestantd, subiectam6 et potestates1 omni-
bus facientibus mala debereg formidabiles esse2 3 4; in quem locum divus Chryso-
stomus scribit Paulum ideo posuisse >omnis anima<, ut I 231 I ostenderet neminem
hac subiectione excipi, etiamsi apostolus, propheta vel evangelista sit, nedum sacer-
dos vel monachus; hanc enim subiectionem pietati nihil officereh
4Hoc sanctissimi episcopi, qui temporibus Constantini et filiorum eius, Valen-
tiani5, Theodosii et aliorum usque ad Iustinianum ecclesias administrarunt, agno-
verunt ac ideo piis imperatoribus sese libenter subiecerunt, indictionem concilii
detulerunt et ut leges salutares de rebus ecclesiasticis conderent, suggesserunt eo-
rumqueh legibus libenter paruerunt6. Hinc tot piae et utiles :de rebus ecclesiasticis1
leges in prioribus titulis Codicis et in novellis extant7 8. Et statutum a Iustiniano est
canones pro legibus habendos esses. JUnde et illud manavit, quod idem) praefectis
imperii praecipit, ut non minus curent kcanones observarik ab episcopis et clericis
quam *ab his et1 caeteris hominibus leges civiles, poenasque se sumpturum minatur
de transgressoribus canonum, easque non modo de episcopis et clericis, sed de iis
quoque, qui horumm transgressionibus conniveanU9 10.
10Nec exemerunt religiosi illi imperatores episcopos et clericos iudiciis imperiali-
a) obstringuuntur B.
b) se AB.
c) fehlt in AB.
d) gestant debere AB.
e) subiectam esse AB.
f) potestates debere2l5.
g) fehlt in AB.
h) quibus etiam AB.
i -i) fehlt in AB.
] -j) quare et AB.
k-k) servarit (A; servari B) canones AB.
1 -1) a AB.
m) ipsorumy45.
n) connivebunt AB.
1. S. oben, S. 36, Anm. 6.
2. Röm 13,1-7.
3. Johannes Chrysostomus, Homilia 23 in Epist. ad Romanos 13, MPG 60, Sp.615.
4. Legespiorum imperatorum de rebus ecclesiasticis revocandae. [Marg. C],
5. Gemeint ist Valentinianus I., Kaiser 364-375; s. auch BOL 3, S. 82.
6. Vgl. für Bucers Ansichten seine Ausführungen in >Per quos steterit<, BDS 9,1, S. 207-215,
254-259.
7. Wichtig sind besonders Corpus Iuris Civilis, Cod. Iust. 1,1-13; Nov. 6; 7; 67; 83; 86; 120; 123;
131; 133; 137.
8. Corpus Iuris Civilis, Nov. 6,1,8.
9. Corpus Iuris Civilis, Nov. 137, praef.6.1-2.
10. Quae vera clericorum immunitas. [Marg. C].