DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.29836#0055
ABUSUUM INDICATIO (1541)
51
busa nisi in criminibus ecclesiasticis, quae non dubitabant ab episcopis et synodis, ut
tum episcopi et synodi erant, acrius quam a iudicibus imperii coerceri, et in civilibus
causis quas episcopi commodius dissolvere poterant, cum propter sacram authorita-
tem, tum quod per episcopale iudicium clerici et monachi non ita a ministerio et dis-
ciplina abstrahebantur uti factum fuisset per iudicia imperialia.
]Sed nec civiles causas episcopis iudicare licebat, nisi secundum leges imperiales et
consentientibus iis, qui causas contra clericos habebant. In criminibus vero civilibus
et publicis clericos dicere causam oportebat bapud communiab tribunalia imperii.
Ista sancita leguntur I 232 I in novellis >Quomodo oporteat episcopos<, >Ut clerici
apud proprios episcopos< et >De sanctissimis episcopis<2 3.
3Has legesc episcopi illorum temporum, qui in iure ecclesiarum asserendo et vera
libertate tuenda satis zeli habebant, sacrosanctas habuerunt eisque libenter obtem-
peraverunt. Restituendae ergo sunt, et submovenda est illa infinitad cleri licentia, qua
soli mortalium impune scelerate et flagitiose vivunt. Imperator itaque ipsee indicat,
cum tempus fuerit, synodos, contemptum canonum vindicet, fcommittatque hisf,
qui imperialem potestatem per imperium exercent, ne sinant canones et leges ab epi-
scopis et reliquo clero ita palam, ut diu iam factum est, conculcari. Ut enim non est
in ecclesia Christi potestas ad destructionem, sed tantum ad aedificationem4, ita li-
bertas nulla cuiquam, et clero minime omnium, dari potest faciendi male, sed tantum
gbene faciendig. Inde quaecunque imperatorum beneficio cleroh a sordidis muneri-
bus, a curia, a militia, a iudiciis1 donata immunitas Jet libertas estJ, eam hac una de
causa donatam leges testantur, ut illi nulla re impediti sacro ministerio toti fidelius
maiorequek religione et sanctimonia incumbant5.
Ad hunc itaque modum censura et animadversio in vitia clericorum restituenda
a) imperialibus AB; imperalibus C.
b-b) a.d AB.
c) leges et AB.
d) fehlt in AB.
e) fehlt in AB.
f-f) committatur iis AB.
g-g) faciendi bene AB.
h) fehlt in AB.
i) iudiciis clero AB.
] -j) est et libertas AB.
k) summazlß.
1. Quid iudicare episcoporum. [Marg. C].
2. Corpus Iuris Civilis, nicht inNov. 6, sondern 83; 123,21-22. Bucerfolgt hauptsächlich Nov. 83.
3. Episcopi sanctissimi, qui libertatis ecclesiasticae veri adsertores erant, se tamen potestatibus sub-
miserunt. [Marg. C].
4- Vgl. II Kor 10,8; 13,10.
5. Der Wortlaut zeigt, daß Bucer auch hier an die spätantike Immunität denkt; s. TRE 16, S. 85
und die dort erwähnten Konstitutionen.
51
busa nisi in criminibus ecclesiasticis, quae non dubitabant ab episcopis et synodis, ut
tum episcopi et synodi erant, acrius quam a iudicibus imperii coerceri, et in civilibus
causis quas episcopi commodius dissolvere poterant, cum propter sacram authorita-
tem, tum quod per episcopale iudicium clerici et monachi non ita a ministerio et dis-
ciplina abstrahebantur uti factum fuisset per iudicia imperialia.
]Sed nec civiles causas episcopis iudicare licebat, nisi secundum leges imperiales et
consentientibus iis, qui causas contra clericos habebant. In criminibus vero civilibus
et publicis clericos dicere causam oportebat bapud communiab tribunalia imperii.
Ista sancita leguntur I 232 I in novellis >Quomodo oporteat episcopos<, >Ut clerici
apud proprios episcopos< et >De sanctissimis episcopis<2 3.
3Has legesc episcopi illorum temporum, qui in iure ecclesiarum asserendo et vera
libertate tuenda satis zeli habebant, sacrosanctas habuerunt eisque libenter obtem-
peraverunt. Restituendae ergo sunt, et submovenda est illa infinitad cleri licentia, qua
soli mortalium impune scelerate et flagitiose vivunt. Imperator itaque ipsee indicat,
cum tempus fuerit, synodos, contemptum canonum vindicet, fcommittatque hisf,
qui imperialem potestatem per imperium exercent, ne sinant canones et leges ab epi-
scopis et reliquo clero ita palam, ut diu iam factum est, conculcari. Ut enim non est
in ecclesia Christi potestas ad destructionem, sed tantum ad aedificationem4, ita li-
bertas nulla cuiquam, et clero minime omnium, dari potest faciendi male, sed tantum
gbene faciendig. Inde quaecunque imperatorum beneficio cleroh a sordidis muneri-
bus, a curia, a militia, a iudiciis1 donata immunitas Jet libertas estJ, eam hac una de
causa donatam leges testantur, ut illi nulla re impediti sacro ministerio toti fidelius
maiorequek religione et sanctimonia incumbant5.
Ad hunc itaque modum censura et animadversio in vitia clericorum restituenda
a) imperialibus AB; imperalibus C.
b-b) a.d AB.
c) leges et AB.
d) fehlt in AB.
e) fehlt in AB.
f-f) committatur iis AB.
g-g) faciendi bene AB.
h) fehlt in AB.
i) iudiciis clero AB.
] -j) est et libertas AB.
k) summazlß.
1. Quid iudicare episcoporum. [Marg. C].
2. Corpus Iuris Civilis, nicht inNov. 6, sondern 83; 123,21-22. Bucerfolgt hauptsächlich Nov. 83.
3. Episcopi sanctissimi, qui libertatis ecclesiasticae veri adsertores erant, se tamen potestatibus sub-
miserunt. [Marg. C].
4- Vgl. II Kor 10,8; 13,10.
5. Der Wortlaut zeigt, daß Bucer auch hier an die spätantike Immunität denkt; s. TRE 16, S. 85
und die dort erwähnten Konstitutionen.