Metadaten

Wolgast, Eike [Editor]; Seebaß, Gottfried [Editor]; Heidelberger Akademie der Wissenschaften [Editor]; Kirchenrechtliches Institut der Evangelischen Kirche in Deutschland [Editor]; Sehling, Emil [Bibliogr. antecedent]
Die evangelischen Kirchenordnungen des XVI. Jahrhunderts (4. Band): Das Herzogthum Preussen, Polen, die ehemals polnischen Landestheile des Königreichs Preussen, das Herzogthum Pommern — Leipzig: O.R. Reisland, 1911

DOI Page / Citation link: 
https://doi.org/10.11588/diglit.26785#0063
Overview
loading ...
Facsimile
0.5
1 cm
facsimile
Scroll
OCR fulltext
Episcopale Mandatum vom 1. Mai 1539.

45

Item büchlein der ceremonien den pfarhern,
so ihr nicht haben, zu geben.
Item formam copulandi werd man inen in
einen truck, darinnen sie das fundament der
christlichen rechtschaffen evangelischen leer vor-
stehen und haben sollen, hernach zu schicken,
welcher gestalt form sie sich gebrauchen.
Zum achten sollen die herren bischof alle
einkommen der kirchen, gillen und brüderschaft
desgleichen, was sie für arme leut, und wie viel
sie der haben, wie dieselben erhalten werden,
was das gefell und einkomen zu solchs erhaldung
und versorgung der armen sei, von einem icz-
lichen kirchspil und iren kirchenvetern fordern,
und eigentlich auf schreiben lassen, damit mein
gnedigster herr des durch sie guten bericht ent-
pfangen mog.
Item die amptleute, rathe der stadt und die
gemein getreulich zu ermanen zu aufrichtung eines
gemeinen kastens allenthalben in den kirchspilen,
oder wie das fur das best angesehen wurd, welchs
auch sonderlich jdem pfarrer in sunderheit auf-

gelegt und bevolen werden soll, teglich in den
predigen, das volk zuerinnern zu leren und zu-
ermanen.
Item woe den solche gemeine kasten algereit
aufgericht worden, oder nach aufgericht, derselben
kasten sollen anders nicht dan in beiwesen des
pfarrers, amptmans und eltisten etc. eroffnet und
darvon die armut zuvoraus, darnach kirchbeu, und
anders erhalden werden.
Solches alles wie oben verzeichent bekennen
und thun kunt wir Albrecht, marggraf zu branden-
burg, in Preussen etc. herzog etc. gegen jeder-
meniglich, das es mit unserm guten willen, reifen
rate und bevel geschehen, gepieten und bevelen
der halben hiemit ernstlich allen und jeden unsern
underthanen, hochs und nider stands, so diese
schrift betrifft, dem selben mit allem gehorsam
nachzukommen und sich darwider nicht zu seczen,
souder getreulich und unvorrücklich zu halten
zu urkund mit unserm zu ende der schrift ab-
gedrucktem secret vorsecretirt. Geschehen den
1 24. tag Aprilis 1528.

6. Episcopale Mandatum.
[Nach dem Originaldrucke.
In prohibitis olim consanguinitatis et
affinitatis gradibus,etiamnumsine
urgente caussa, non esse nubendum
libertatis Evangelicae praetextu.
M. D. XXXIX.
Nos Georgius a Polentis, Dei gratia Episcopus
Sambiensis, Palgae et Schonbergae Dominus Uni-
versis et singulis diaeceseos nostrae ecclesiarum
pastoribus, archipresbyteris, presbyteris, caeterisq.
ministris, gratiam et pacem per Christum. Post-
quam hisce longe foelicissimis temporibus evan-
gelii dono dei restituti, aliquot, non parum multas,
cum iniquas, tum intollerabiles ordinationes, con-
suetudinesque, in rebus christianismi, vel funditus
antiquari, aut quadantenus immutari oportuit,
simul contigit etiam, pleraque obiter taxari, quae
consultius intacta praeteriisse conueniebat. Vel
ideo potissimum, quod permutationes, innovationes-
que omnes, ut periculo non vacant, ita fere non one- j
rosae nunquam solent esse. Quamvis hac parte,
fortasse minus erratum esse, videri possit nisi
civiles quoque constitutiones et ordinationes, in pri-
vatis quibusdam, ultro citroque angulis, sine causa
urgente, alias immutatas, alias prorsus antiquatas j
per temeraculos quosdam, esse cerneremus. Veluti,
dum matrimonia, quantum attinet ad prohibitiones
ac concessiones naturalium graduum consanguini-
tatis et affinitatis, iuxta legis tantum Mosaicae prae- |
scriptum, plusque superstitiose dijudicanda esse,

Vom 1. Mai 1539.
Vgl. oben S. 20.]
nonnulli statuerunt. Quasi vero ipsa humana jura,
seu constitutiones, in ea praesertim causa, quae
alioqui mere civilis est, usque adeo nullius momenti
forent inter christianos, quos tamen divus aposto-
lus Petrus jubet esse subditos cuivis humanae
creaturae, seu ordinationi, propter Dominum.
Maxime cum luce meridiana clarius extet, ordi-
nationes eiusmodi graduum prohibitorum, longo
temporum usu, in christianitate, ad nos usque deri-
vatas. Et si bonam partem a pontificibus romanis
ortum duxerint, receptas tamen ultro et appro-
batas, ac pro publicis legibus habitas esse, ab
imperatoribus, regibus, principibus, ac aliis
magistratibus, omnibusque ordinibus christianorum.
Nimirum, quod viciniores esse dignoscantur
christianae, tum pudicitiae, tum honestati, remo-
tiores autem absint a turpi scandalo, prae effreni
illa libertate carnis, quam quidam propudiosissime
sectantur, in secundo aut tertio gradu nupturientes.
De quibus sane verendum est, ne alias multum
de verbo Dei curent. Proinde quoniam certo
certius constat, aliorum hac in re praejudicia et
exempla, apud exteros evangelicae professionis
ordines, dudum lata fuisse, et in usu nunc esse,
nostris, de quibus hic agimus, plane conformia.
Accedit et hoc, cum quemlibet christianum in eo
quod sibi liberum foret, jureque concessum, opor-
teat rationem habere, ne cuipiam alteri offendi-
culum in ruinam ponat. Idcirco volumus, et
accedente consensu, voluntate, iussu ac com-
missione Illustrissimi Principis et Domini, D. Al-
 
Annotationen
© Heidelberger Akademie der Wissenschaften