DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.29836#0085
RESPONSUM DE REFORMANDIS ABUSIBUS (1541)
^Verum pridem ista administratio et dispensatio, quam sacrosanctam esse opor-
tuita, cura ea bona Deo dicata forentb, sic intercidit, ut non solum illae canonicae
portiones clericis, qui vel iamc ecclesiis rite ministrant vel ad ministeria ecclesiae
instituuntur, et pauperibus non praebeantur, sed ne ipsis quidem collegiis canonico-
5 rum et aliis egentium receptaculis ea sint relicta, quae nominatim iisd donata et ad-
dicta sunt. Nam episcopi et primores inter clericos, quibus res ecclesiarum concredi-
tae fuerunt, tume illa, quae primum ecclesiis obvenerunt, tumf quae postea singulis
necessita-1 54 a I tibus cleris in cura animarum ministrantis et ad id ministerium sese
apparantis hvel populi'1 destinata et dicata sunt, distribuerunt in praebendas2, quas iis
10 omnes prope concedunt, qui ecclesiis aut prorsus nihil ministerii praestant aut
'praestant id1 quod omnium infimum et minime necessarium est. Nihil enim hi aliud
quam lectores et psaltae sunt, idque etiam sibi magis quam populo Dei, eo quod lin-
gua, quam populus non intelligit, omnia legant et psallant3. Quod officium, etiam si’
rite defungerentur, tamen adolescentium tantum et inferiorum clericorum munus
15 esse debebat4. Nam in Romano concilio sub divo Gregorio primo celebrato anathe-
mate prohibetur, ne presbyteri, quorum munus est verbo Dei et sacramentis admini-
strandis incumbere, aut diaconi, quorum est eleemosynam administrare, cantioni-
bus vacent5.
Iis autem, qui vel ministeria necessaria, ut est cura animarum, iam obeunt vel
20 obeundis se praeparant, aut nullae aut perquam tenues praebendae conferuntur; imo
si quae locupletiores khabebantur, eae quoquek per incorporationem6 aliasque obli-
quas et impias artes 'suppressae seu absorptae1 pridem sunt et in praebendas eorum,
qui lectorum tantum et cantorum munus aliqua ex parte sibi sumpserunt, disperti-
a) oportebat B
b) essent B.
c) fehlt in B.
d) ipsis B.
e) tam B.
f) quam B.
g) sive cleri B.
h-h) sive egentium ex plebe B.
i -i) illud praestant B.
)) si eo B.
k-k) his ministeriis provisiones erant hae B.
1 -1) ablatae B.
1. Quae tantum in utiliter ministrantes et vere egentes impendi oportebat, distracta sunt inprae-
bendas inutilium hominum. [Marg. B\.
2. Für das Benefizialwesen s. Plöchl 2, 2.Aufl., S. 408-417.
3. Im Hintergrund stehen auch Bucers in Straßburg realisierte Ideale von einem Gottesdienst in
der Volkssprache und mit Gemeindegesang; s. Bornert, S. 464-473.
4. Presbyteri damnati anathemate, qui cantionibus vacant. [Marg. B\.
5. S. oben, S. 39, Anm. 1.
6. Inkorporation ist die Übertragung einer Pfarrei an ein Kloster oder ein Stift durch den Bi-
schof. Auf diese Weise wurden Benefizien vereinigt; vgl. Plöchl 2, 2. Aufl., S.419-423.
^Verum pridem ista administratio et dispensatio, quam sacrosanctam esse opor-
tuita, cura ea bona Deo dicata forentb, sic intercidit, ut non solum illae canonicae
portiones clericis, qui vel iamc ecclesiis rite ministrant vel ad ministeria ecclesiae
instituuntur, et pauperibus non praebeantur, sed ne ipsis quidem collegiis canonico-
5 rum et aliis egentium receptaculis ea sint relicta, quae nominatim iisd donata et ad-
dicta sunt. Nam episcopi et primores inter clericos, quibus res ecclesiarum concredi-
tae fuerunt, tume illa, quae primum ecclesiis obvenerunt, tumf quae postea singulis
necessita-1 54 a I tibus cleris in cura animarum ministrantis et ad id ministerium sese
apparantis hvel populi'1 destinata et dicata sunt, distribuerunt in praebendas2, quas iis
10 omnes prope concedunt, qui ecclesiis aut prorsus nihil ministerii praestant aut
'praestant id1 quod omnium infimum et minime necessarium est. Nihil enim hi aliud
quam lectores et psaltae sunt, idque etiam sibi magis quam populo Dei, eo quod lin-
gua, quam populus non intelligit, omnia legant et psallant3. Quod officium, etiam si’
rite defungerentur, tamen adolescentium tantum et inferiorum clericorum munus
15 esse debebat4. Nam in Romano concilio sub divo Gregorio primo celebrato anathe-
mate prohibetur, ne presbyteri, quorum munus est verbo Dei et sacramentis admini-
strandis incumbere, aut diaconi, quorum est eleemosynam administrare, cantioni-
bus vacent5.
Iis autem, qui vel ministeria necessaria, ut est cura animarum, iam obeunt vel
20 obeundis se praeparant, aut nullae aut perquam tenues praebendae conferuntur; imo
si quae locupletiores khabebantur, eae quoquek per incorporationem6 aliasque obli-
quas et impias artes 'suppressae seu absorptae1 pridem sunt et in praebendas eorum,
qui lectorum tantum et cantorum munus aliqua ex parte sibi sumpserunt, disperti-
a) oportebat B
b) essent B.
c) fehlt in B.
d) ipsis B.
e) tam B.
f) quam B.
g) sive cleri B.
h-h) sive egentium ex plebe B.
i -i) illud praestant B.
)) si eo B.
k-k) his ministeriis provisiones erant hae B.
1 -1) ablatae B.
1. Quae tantum in utiliter ministrantes et vere egentes impendi oportebat, distracta sunt inprae-
bendas inutilium hominum. [Marg. B\.
2. Für das Benefizialwesen s. Plöchl 2, 2.Aufl., S. 408-417.
3. Im Hintergrund stehen auch Bucers in Straßburg realisierte Ideale von einem Gottesdienst in
der Volkssprache und mit Gemeindegesang; s. Bornert, S. 464-473.
4. Presbyteri damnati anathemate, qui cantionibus vacant. [Marg. B\.
5. S. oben, S. 39, Anm. 1.
6. Inkorporation ist die Übertragung einer Pfarrei an ein Kloster oder ein Stift durch den Bi-
schof. Auf diese Weise wurden Benefizien vereinigt; vgl. Plöchl 2, 2. Aufl., S.419-423.