Metadaten

Wolgast, Eike [Hrsg.]; Seebaß, Gottfried [Hrsg.]; Heidelberger Akademie der Wissenschaften [Hrsg.]; Kirchenrechtliches Institut der Evangelischen Kirche in Deutschland [Hrsg.]; Sehling, Emil [Begr.]
Die evangelischen Kirchenordnungen des XVI. Jahrhunderts (14. Band): Kurpfalz — Tübingen: J.C.B. Mohr (Paul Siebeck), 1969

DOI Seite / Zitierlink: 
https://doi.org/10.11588/diglit.30629#0641
Lizenz: Freier Zugang - alle Rechte vorbehalten
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
Ordnung der Classicalconvente 1607

ernstlich wollen anbefohlen haben und sein lassen.
Da aber den kirchenräthen eintrag oder hinderung
in einigem beschehen und sie unser hilf bedürftig,
soll ihnen jederzeit frey- und bevorstehn, zim hie-
nidigem churfürstenthumb bey Rhein an uns selb-
sten oder unsern großhofmeister, cantzler und räthe,
im drobigen fürstenthumb aber in Beyernz an un-
sern statthalter, vicedomb oder regimentsräth die
notturft gelangen zu lassen.
Damit sie aber dieses desto baß verrichten kön-
nen, sollen inspectores jeder enden nach gehaltenem
letzten convent jedes jars vor dem christfest auß den
protocollen aller und jeder selbigen jars uber in ih-
ren classen gehaltenen conventen treulich und mit
fleiß außzeichnen, was uber den obengesetzten §
(darnach soll praeses umbfragen) eines jeden conven-

z-z Fehlt Amberg 1615.
a Amberg 1615: +
Modus censurandi conciones.
In censura concionum observentur tria:
materia, dispositio, elocutio.
Materia seu res concionis sunt 1. explicatio
textus, 2. tractatio loci communis vel doctrinae
ex textu desumptae, 3. applicatio.
In explicatione textus diligenter observandus
est scopus, ne ab eo aberretur. Si enim aberratur
a scopo, explicatio textus non est conveniens,
quae tamen fundamentum esse debet totius con-
cionis. Ex textu sumendi sunt loci communes
seu doctrinae, quae proponuntur ecclesiae. Hae
ex textu perspicue deducendae atque confir-
mandae, ut intelligant auditores, non proponi
cogitationes humanas. sed verbum Dei. Itaque
doctrinae vel castigationes vel reprehensiones vel
consolationes non debent esse exoticae vel coac-
tae, sed in textu manifestae, salutares, conveni-
entes auditorio, ad praesentem ecclesiae, rei-
publicae vel oeconomiae statum accommodatae et
maxime necessariae. Vitentur omnes quaestiones
inutiles, non necessariae, curiosae, perplexae,
contentiosae, offendiculum, discordiam et pertur-
bationem praebentes.
Applicatio fieri debet ad conflrmandam fidem,
spem, dilectionem, ad excitandum studium vir-
tutis, ad corrigenda vitia et ad consolationem in
afflictionibus. Cavendum autem, ne ex privatis
affectibus vel studio contentionis et libidine in-
vebendi in aliorum errata, fluere et profecta vi-
deatur.
In dispositione consideretur, an singulis partes

tualen aussag und zeugnus von jedem abgeloffenen
convent gewesen (ob nemlich derselbige allerdings
dieser unser ordnung gemeß abgangen und verricht
worden) kürtzlich in eine schrift zusammenfassen
und an unsern kirchenrath gelangen lassen, dersel-
bige darunder nach allen dabey befundenen dingen
die gebür und notturft vornehmen, bedencken und
daruf dasjenig jedesmahl verfügen soll, was zu stei-
fer und mercklicher handhabe dieser unser ordnung
immer dienen und erspriessen möge.
Und wir haben uns und unsern erben, pfaltzgra-
ven bey Rhein etc., churfürsten, vorbehalten, diese
unsere ordnung zu verbessern, zu mindern und zu
mehren, wie wir oder sie das nach der zeit gelegen-
heit und gestalt bey uns und im rath nützlich und
notwendig befinden werdena.

concionis apto ordine sint dispositae et tractatae.
An exordium praesenti auditorio, tempori et tex-
tui ac ad reliquam concionem fuerit accommoda-
tum, an vero longe petitum, alienum, taediosum
ac molestum. An diserte de quibus rebus dicturus
sit, proposuerit. An res propositas recte, distincte,
perspicue et proportionaliter tractaverit et ex-
plicaverit. An quae confirmatione indigent, soli-
dis argumentis, quae non sint dura, coacta, exo-
tica, a scriptoribus ethnicis petita, sed ex verbo
Dei et ex praesenti textu primum, deinde ex aliis
scripturae locis manifestis desumta, probaverit.
An objectiones modeste et solide refutaverit. An
eam totam doctrinam ad praesentem ecclesiae
statum convenienter applicaverit et quomodo
auditores ex textu vel doctrina proposita ad fl-
dem, dilectionem et spem excolendam, uti de-
beant, ostenderit ac tandem repetitione praeci-
puarum partium et adhortatione ad earum usum
rotunde concluserit.
In elocutione observanda: Elocutio non sit
affectata, non ad pompam forensem vel munda-
nam, sed ad qualitatem materiae et personarum
atque praesentem negotiorum seu ecclesiae sta-
tum comparata. Actio non sit nimia, gesticulato-
ria, clamosa, iracunda. Pronunciatio sit tarda,
distincta, aequalis, non in unisono nec cum modu-
latione scenica seu cantillans. Vox sit clara, per-
spicua, vocabula integre proferens nec nimis in-
tendatur, ne vel nimis exilis vel rauca fiat neque
etiam sit nimis depressa, sed secundum rationem
rerum dicendarum et affectuum conformetur.
Oratio sit popularis et propria, ut plurimum
praesertim in dogmatibus tradendis, elegans et
elaborata ad aedificationem.

615
 
Annotationen
© Heidelberger Akademie der Wissenschaften