DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.29140#0433
ABENDMAHLSGUTACHTEN
429
optimo in illas animo esse, quanquam eos nos agnoscamus, quos ut illae
nulla caussa requirant patronos, ita nequaquam possint formidare hostes.
In ludis, quos propediem (Senatus enim consultum est) hic restituendos
expectamus, si nos audiemur curabimus, ut adolescentia ante omnia in
5 tribus linguis ad mediocritatem aliquam erudiatur. Sic namque et iudi-
tium solidius vt ex sacris formatum et dictionem, si cui dabitur, et ad
eloquentiae palmam aspirare grauiorem adsequentur. Quod uero prius
hebrea et greca, vel mediocritate aliqua percepta, adolescentib[us] apta z ,
quam stilum in lingua latina magnopere exerceant et declament.
10 Caussa est, quod multos adeo videmus, dum sequuntur, quos adsequi
nequeant, ac toti in eo sunt, ut in lingua latina eloquentiae famam ob-
tineant, et ista fraudari ac interim tam diuinarum quam humanarum
rerum scientia manere jejunos eo, quod linguis careant, ex quibus illa
solide petitur?^. Ad hec quoque pauci sunt, quibus | latine aliquid agere f 0 22 v
15 incumbit, At qui sacra nostra lingua doceant, qui resp[ubhcas] regant,
sane multis opus est; et non pauci sunt, quibfus] nunquam vacare potest,
ut latinam eloquentiam adsequantur. Qui tamen, si hebrea et greca
possent cum iuditio legere Indeque sacram et profanam prudentiam sibi
parare, dexterrime suo munere fungerentur, quod quantumlibet latine
20 eloquentibus et hebrea atque greca lingua destitutis impossibile erit. Vt
enim non parum multi sunt, qui et' verbo praesunt et Reip[ublicae], qui-
b[us] nihil obesset a in latina Hngua, vltra mediocritatem b non esse pro-
gressos, si tantum et in hebrea et greca etiam aliquam mediocritatem,
essent adsecuti, sine qua nunc subinde foede labuntur et sibi ipsis ac alijs
25 displicent. Quanto incommodo et quidem pubhco latine eloquentie
studuisset, delato interim hebreae lingue studio, dum illam fuisset
adsecutus. Nos lingue latine alium vsum non scimus, quam ut alias
tanto commodius discamus, et postquam tam late patet, cum alijs genti-
bus ea liceat communicare. Nam, quicquid est, vel sacre vel profane
30 peritiae absolutius multo Hebrei et greci libri suppeditant, qui etiam si
sedulo in hoc incumberemus, possent breui non minus, quam nunc
latini sunt nobis reddi familiares. Sed interim tamen vbi omnium trium
aliqua mediocritas percepta fuerit, si quis ingenio valuerit huc jdonee c
et poterit huic incumbere, ut ad latine lingue fastigium emergat, non
35 deerunt ilh neque praeceptores neque impulsores, dicendi uero artes
curabimus diHgentissfime] tradi, sine quibus scimus, ne ad mediocrita-
tem quidem illam perueniri posse.
Si hec nostra sententia cum illorum non per omnia conuenerit, spero
2) Text: aptam, apta B. - a) urspr. deesset. - b) Text: medicritatem. - c) idoneo B.
37. Zu B.s Bemühungen um das Straßburger Schulwesen vgl. unsere Ausgabe II,
S. 387-394.
429
optimo in illas animo esse, quanquam eos nos agnoscamus, quos ut illae
nulla caussa requirant patronos, ita nequaquam possint formidare hostes.
In ludis, quos propediem (Senatus enim consultum est) hic restituendos
expectamus, si nos audiemur curabimus, ut adolescentia ante omnia in
5 tribus linguis ad mediocritatem aliquam erudiatur. Sic namque et iudi-
tium solidius vt ex sacris formatum et dictionem, si cui dabitur, et ad
eloquentiae palmam aspirare grauiorem adsequentur. Quod uero prius
hebrea et greca, vel mediocritate aliqua percepta, adolescentib[us] apta z ,
quam stilum in lingua latina magnopere exerceant et declament.
10 Caussa est, quod multos adeo videmus, dum sequuntur, quos adsequi
nequeant, ac toti in eo sunt, ut in lingua latina eloquentiae famam ob-
tineant, et ista fraudari ac interim tam diuinarum quam humanarum
rerum scientia manere jejunos eo, quod linguis careant, ex quibus illa
solide petitur?^. Ad hec quoque pauci sunt, quibus | latine aliquid agere f 0 22 v
15 incumbit, At qui sacra nostra lingua doceant, qui resp[ubhcas] regant,
sane multis opus est; et non pauci sunt, quibfus] nunquam vacare potest,
ut latinam eloquentiam adsequantur. Qui tamen, si hebrea et greca
possent cum iuditio legere Indeque sacram et profanam prudentiam sibi
parare, dexterrime suo munere fungerentur, quod quantumlibet latine
20 eloquentibus et hebrea atque greca lingua destitutis impossibile erit. Vt
enim non parum multi sunt, qui et' verbo praesunt et Reip[ublicae], qui-
b[us] nihil obesset a in latina Hngua, vltra mediocritatem b non esse pro-
gressos, si tantum et in hebrea et greca etiam aliquam mediocritatem,
essent adsecuti, sine qua nunc subinde foede labuntur et sibi ipsis ac alijs
25 displicent. Quanto incommodo et quidem pubhco latine eloquentie
studuisset, delato interim hebreae lingue studio, dum illam fuisset
adsecutus. Nos lingue latine alium vsum non scimus, quam ut alias
tanto commodius discamus, et postquam tam late patet, cum alijs genti-
bus ea liceat communicare. Nam, quicquid est, vel sacre vel profane
30 peritiae absolutius multo Hebrei et greci libri suppeditant, qui etiam si
sedulo in hoc incumberemus, possent breui non minus, quam nunc
latini sunt nobis reddi familiares. Sed interim tamen vbi omnium trium
aliqua mediocritas percepta fuerit, si quis ingenio valuerit huc jdonee c
et poterit huic incumbere, ut ad latine lingue fastigium emergat, non
35 deerunt ilh neque praeceptores neque impulsores, dicendi uero artes
curabimus diHgentissfime] tradi, sine quibus scimus, ne ad mediocrita-
tem quidem illam perueniri posse.
Si hec nostra sententia cum illorum non per omnia conuenerit, spero
2) Text: aptam, apta B. - a) urspr. deesset. - b) Text: medicritatem. - c) idoneo B.
37. Zu B.s Bemühungen um das Straßburger Schulwesen vgl. unsere Ausgabe II,
S. 387-394.