DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.29142#0427
5
10
15
20
25
30
35
DOKUMENTE ZUR SYNODE V
423
Text a):
|f. 165 a, S.239| In Synodo zun Rewern1 Anno 1533 contra Bernh. Wacker
diaconum ad seniorem Petrum
aTractatulj varija
Circa verbum Dei in Ecclesia administratum duplex error est. Alijs ab illo salutem
sine fide petentibus, qui error totum prope orbem tenet. Alijs sic spiritum et
reuelationes vel verbum internum iactantibus, vt ministerium verbi in Ecclesia
prorsus pro nihilo habeant. Quo igitur vterque error diserte excludatur et media
veritas praedicetur inoffense, sic eam explicandam tractandamque existimamus.
Verbum cum sit expositio mentis eius, qui loquitur, dicemus merito verbum
aut sermonem Dei, quo Dei nobis mens et voluntas explicatur ac proponitur.
Id nunc fit arcano instinctu, et dicitur reuelatio vel oraculum, nunc literis, et
vocatur diuina scriptura, aliquando voce ministrorum, et appellatur verbum vel
sermo vocalis. Quocunque Deus vtatur ad nos organo, dum suam nobis mentem
exponit, verbum et sermonem suum nobis exhibet, Omneque id verbum et sermo
Dei iure dicitur, et scriptura sic illud vocat.
Porro ministris Deus vtitur aliquando extraordinarijs, vt erat asina Baal, De-
mones, qui CHRISTO testimonia perhibebant, ac quicunque nobis non possunt
haberi, ad hoc diuinitus missi, vt ad instaurationem corporis CHRISTI verbum Dei
administrent. Aliquando vero ordinarijs: Hi sunt, quos ipse Ecclesiae suae donat
ac mittit, alios Apostolos, alios Prophetas, alios Euangelistas, alios Doctores et
Pastores, etc. Rom 12[7f.], 1.Cor. 12[5 ff.], Eph4[11], Acto.20[28].
Quia vero nulla omnino creatura vel temere, vel consulto, pio vel impio
proposito, mentem Dei et voluntatem vel concipere, vel eloqui potest, nisi id
volente et agente ac proinde loquente Deo, sicut quandocunque Dei mens pro-
fertur, Dei verbum hic et sermonem agnoscere debemus. Ita omnino fatendum
etiam est, illud suam habere efficatiam et efficere indubie id, quodcunque voluerit
Deus siue ad salutem, siue ad pernitiem audientium.
At vero vt ministri noui Testamentj et spiritus simus et Euangelium in cordibus
inscribamus, vt iam ex auditu fides gignatur et Euangelium vt virtus saluifica per-
cipiatur, ista ikanotes inquit Paulus, ex Deo est2, qui tum ad id ikanous facit,
cum nobis cooperarijs suis in hoc missis et, vt ipse agit, plantantibus et rigantibus3
ipse incrementum suppeditat, suique et filij sui IESU CHRISTI Domini nostri cogni-
tionem fidemque, afflans mentes auditorum spiritu suo, inoperatur. Hoc etiam
incrementum, hunc spiritum suum, hanc doctrinam cordium, qua salus ipsa in electis
perficitur, Deus pro suo arbitrio suppeditat et largitur. Hinc fit, vt pij saepe ministri
pie et cum spe salutis in auditoribus suis procurandae verbum Dei administrent,
a)-a) Aufschrift auf einem aufgeklebten Zettel.
1. Die Sitzungen der Vor- und Hauptsynode fanden in der Kirche des Magdalenenklosters
(Reuerinnen) statt; vgl. Wendel, eglise, S.61 f.69.
2. Vgl.2 Cor3,5.
3. Vgl. I Cor 3,6 f.
10
15
20
25
30
35
DOKUMENTE ZUR SYNODE V
423
Text a):
|f. 165 a, S.239| In Synodo zun Rewern1 Anno 1533 contra Bernh. Wacker
diaconum ad seniorem Petrum
aTractatulj varija
Circa verbum Dei in Ecclesia administratum duplex error est. Alijs ab illo salutem
sine fide petentibus, qui error totum prope orbem tenet. Alijs sic spiritum et
reuelationes vel verbum internum iactantibus, vt ministerium verbi in Ecclesia
prorsus pro nihilo habeant. Quo igitur vterque error diserte excludatur et media
veritas praedicetur inoffense, sic eam explicandam tractandamque existimamus.
Verbum cum sit expositio mentis eius, qui loquitur, dicemus merito verbum
aut sermonem Dei, quo Dei nobis mens et voluntas explicatur ac proponitur.
Id nunc fit arcano instinctu, et dicitur reuelatio vel oraculum, nunc literis, et
vocatur diuina scriptura, aliquando voce ministrorum, et appellatur verbum vel
sermo vocalis. Quocunque Deus vtatur ad nos organo, dum suam nobis mentem
exponit, verbum et sermonem suum nobis exhibet, Omneque id verbum et sermo
Dei iure dicitur, et scriptura sic illud vocat.
Porro ministris Deus vtitur aliquando extraordinarijs, vt erat asina Baal, De-
mones, qui CHRISTO testimonia perhibebant, ac quicunque nobis non possunt
haberi, ad hoc diuinitus missi, vt ad instaurationem corporis CHRISTI verbum Dei
administrent. Aliquando vero ordinarijs: Hi sunt, quos ipse Ecclesiae suae donat
ac mittit, alios Apostolos, alios Prophetas, alios Euangelistas, alios Doctores et
Pastores, etc. Rom 12[7f.], 1.Cor. 12[5 ff.], Eph4[11], Acto.20[28].
Quia vero nulla omnino creatura vel temere, vel consulto, pio vel impio
proposito, mentem Dei et voluntatem vel concipere, vel eloqui potest, nisi id
volente et agente ac proinde loquente Deo, sicut quandocunque Dei mens pro-
fertur, Dei verbum hic et sermonem agnoscere debemus. Ita omnino fatendum
etiam est, illud suam habere efficatiam et efficere indubie id, quodcunque voluerit
Deus siue ad salutem, siue ad pernitiem audientium.
At vero vt ministri noui Testamentj et spiritus simus et Euangelium in cordibus
inscribamus, vt iam ex auditu fides gignatur et Euangelium vt virtus saluifica per-
cipiatur, ista ikanotes inquit Paulus, ex Deo est2, qui tum ad id ikanous facit,
cum nobis cooperarijs suis in hoc missis et, vt ipse agit, plantantibus et rigantibus3
ipse incrementum suppeditat, suique et filij sui IESU CHRISTI Domini nostri cogni-
tionem fidemque, afflans mentes auditorum spiritu suo, inoperatur. Hoc etiam
incrementum, hunc spiritum suum, hanc doctrinam cordium, qua salus ipsa in electis
perficitur, Deus pro suo arbitrio suppeditat et largitur. Hinc fit, vt pij saepe ministri
pie et cum spe salutis in auditoribus suis procurandae verbum Dei administrent,
a)-a) Aufschrift auf einem aufgeklebten Zettel.
1. Die Sitzungen der Vor- und Hauptsynode fanden in der Kirche des Magdalenenklosters
(Reuerinnen) statt; vgl. Wendel, eglise, S.61 f.69.
2. Vgl.2 Cor3,5.
3. Vgl. I Cor 3,6 f.