DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.30652#0226
222
3- DE CONCILIO
A quibus Concilium
indicendum
Novit enim probe et in divinis literis et in S[anctorum] Patrum monu-
mentis, denique ipsis quoque praestantissimorum Conciliorum exemplis,
hanc viam et rationem esse descriptam, praeceptam et monstratam velut
ordinariam et unice salutarem Concilii indicendi et convocandi, ut Eccle-
siis restituendo doctrinam et disciplinam Christi consuli8 possit et debeat: 5
maxime in eiusmodi difficultate et perturbatione constitutis, in qua nunc
detinentur Ecclesiae Germanicae, Primum, ut Concilium indicatur ab illis
principibus, qui cum potestatem summam et ordinariam tenent in omnes
eos, qui Concilio vel interesse vel parere debent, tum etiam Ecclesiis ex
animo cupiant reipsa consultum. Si enim Synodum indicant ii, quibus deest 10
summa illa potestas: facile accidit, ut talis indictio reddatur ad emendatio-
nem Ecclesiae inefficax. Si vero ii, quibus desit Ecclesias instaurandi volun-
tas, indicant: nullo negocio pervertitur Synodus ad Ecclesiae perniciem.
Qua de causa S[ancti] Patres ad Concilia indicta a Constantio1 et Valente2
pro Arianis*1 in fraudem veritatis Euangelicae venire detrectarunt.3 i5
Iam beneficio Dei potestas illa summa in Germania I rja I penes Impera-
t[orem] est et V[estras] Celsitudines, non penes Tyrannum Romanum nec
Monarchas alios: Et constat nullos esse in orbe homines, qui ad Ecclesia-
rum oppressionem et eversionem omnia obstinatiore animo excogitent et
conferant atque faciant Pont[ifex] Ro[manus] et eius mancipia, uti supra 20
demonstravimus.4
Deinde poscit et hoc legitima Concilii indictio, ut in eum maxime indi-
catur locum, in quo non solum summa sit libertas et conveniendi et pro re-
gno Christi constanter dicendi et agendi, quae oporteat, verum ex quo
etiam Ecclesiis, si non omnibus, tamen pluribus, consuli queat cum citius 25
tum commodius. Iam certum est hac conditione Germaniam cuivis alii
Nationi esse praeponendam, postquam Dominus in hac tum cognitionem
verbi sui excitarit multo ampliorem tum verae Reformationis desyderium
accenderit longe ardentius quam in ulla alia natione. Quum enim tam rarae
habeantur in aliis Nationibus conciones, praesertim quibus D[ivinae] 30
scripturae illis explicarentur, tum etiam paucissimi has ipsi legant plaerique
ne legere quidem sub poena capitis5 audeant, necesse est consequi, ut pau-
g) Drf.: confuli.
h) Drf.: Arriams.
1. Constantms II., römischer Kaiser (337—361), förderte mithilfe mehrerer Synoden,
v.a. der Doppelsynode von Rimim/Seleukia (359), die Ananer; vgl. LThK3 2, Sp. 1304;
RGG4 1, Sp.74if.
2. Valens (328-378), römischer Kaiser im Osten (364-378) und Anhänger der Aria-
ner; vgl. LThK3 10, Sp. 5 r 6 f.
3. Die durch Constantius II. einberufene Doppelsynode von Rimim/Seleukia (359)
hatte zwar zu einer Stärkung des Anamsmus geführt, doch schheßhch konnte sich diese
Richtung nicht gegen das Nicaenum behaupten; vgl. RGG4 1, Sp. 742 f.; RGG4 3,
Sp. 1880-1882; BDS 11,1, S. 139h
4. S. etwa oben S. 124L, 129-137.
5. S. unten S. 304 Anm. 10.
3- DE CONCILIO
A quibus Concilium
indicendum
Novit enim probe et in divinis literis et in S[anctorum] Patrum monu-
mentis, denique ipsis quoque praestantissimorum Conciliorum exemplis,
hanc viam et rationem esse descriptam, praeceptam et monstratam velut
ordinariam et unice salutarem Concilii indicendi et convocandi, ut Eccle-
siis restituendo doctrinam et disciplinam Christi consuli8 possit et debeat: 5
maxime in eiusmodi difficultate et perturbatione constitutis, in qua nunc
detinentur Ecclesiae Germanicae, Primum, ut Concilium indicatur ab illis
principibus, qui cum potestatem summam et ordinariam tenent in omnes
eos, qui Concilio vel interesse vel parere debent, tum etiam Ecclesiis ex
animo cupiant reipsa consultum. Si enim Synodum indicant ii, quibus deest 10
summa illa potestas: facile accidit, ut talis indictio reddatur ad emendatio-
nem Ecclesiae inefficax. Si vero ii, quibus desit Ecclesias instaurandi volun-
tas, indicant: nullo negocio pervertitur Synodus ad Ecclesiae perniciem.
Qua de causa S[ancti] Patres ad Concilia indicta a Constantio1 et Valente2
pro Arianis*1 in fraudem veritatis Euangelicae venire detrectarunt.3 i5
Iam beneficio Dei potestas illa summa in Germania I rja I penes Impera-
t[orem] est et V[estras] Celsitudines, non penes Tyrannum Romanum nec
Monarchas alios: Et constat nullos esse in orbe homines, qui ad Ecclesia-
rum oppressionem et eversionem omnia obstinatiore animo excogitent et
conferant atque faciant Pont[ifex] Ro[manus] et eius mancipia, uti supra 20
demonstravimus.4
Deinde poscit et hoc legitima Concilii indictio, ut in eum maxime indi-
catur locum, in quo non solum summa sit libertas et conveniendi et pro re-
gno Christi constanter dicendi et agendi, quae oporteat, verum ex quo
etiam Ecclesiis, si non omnibus, tamen pluribus, consuli queat cum citius 25
tum commodius. Iam certum est hac conditione Germaniam cuivis alii
Nationi esse praeponendam, postquam Dominus in hac tum cognitionem
verbi sui excitarit multo ampliorem tum verae Reformationis desyderium
accenderit longe ardentius quam in ulla alia natione. Quum enim tam rarae
habeantur in aliis Nationibus conciones, praesertim quibus D[ivinae] 30
scripturae illis explicarentur, tum etiam paucissimi has ipsi legant plaerique
ne legere quidem sub poena capitis5 audeant, necesse est consequi, ut pau-
g) Drf.: confuli.
h) Drf.: Arriams.
1. Constantms II., römischer Kaiser (337—361), förderte mithilfe mehrerer Synoden,
v.a. der Doppelsynode von Rimim/Seleukia (359), die Ananer; vgl. LThK3 2, Sp. 1304;
RGG4 1, Sp.74if.
2. Valens (328-378), römischer Kaiser im Osten (364-378) und Anhänger der Aria-
ner; vgl. LThK3 10, Sp. 5 r 6 f.
3. Die durch Constantius II. einberufene Doppelsynode von Rimim/Seleukia (359)
hatte zwar zu einer Stärkung des Anamsmus geführt, doch schheßhch konnte sich diese
Richtung nicht gegen das Nicaenum behaupten; vgl. RGG4 1, Sp. 742 f.; RGG4 3,
Sp. 1880-1882; BDS 11,1, S. 139h
4. S. etwa oben S. 124L, 129-137.
5. S. unten S. 304 Anm. 10.