DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.30530#0042
[ 472 ]
38
1. consilium admodum paternum
Hinc colligit pro suo pudore bonus hic nepos ¹ protestantes excusso semel
obedientiae iugo non reformatum summum pontificem, sed nullum non remotos
abusus a sede apostolica, sed sedem ipsam destructam | Bia| velle.
Summum quidem pontificem vel principem sacerdotum vocari sacri canones
vetant nec aliud concedunt Romano Episcopo, quam ut vocetur primae sedis 5
Episcopus. Nimirum sancti viri, qui hoc sanciebant, usu ipso edocti erant non
posse unum hominem tanto oneri parem esse, ut totius Ecclesiae vel gubernationem
vel praefecturam vel inspectionem sibi sumeret. Sed utinam vel
Romae vel Eugubii ² esset, qui omnium Ecclesiarum paternam pastoralemque
curam ac solicitudinem cum paulo susciperet, simul ac sustineret. ³ 10
Nam qui sic foret comparatus, ut potestate sua in aedificationem, non ruinam
uteretur ⁴ , ita reliquis Episcopis ad implendam suam functionem adiumento,
non impedimento esset: Tunc certe re ipsa declararent protestantes se
non cupere nullum pontificem, sed magis reformatum ac vere summum, qui
nunc omnino nullus est. Sedem Apostolicam se cupere non destructam, sed 15
bene restitutam, quae millae ⁵ inquinamentis conspurcata et profanata a sanctis
apostolis ad Sathanam translata est. Idque adeo iam patefactum mundo esset,
si tyrannis Romana, quae solis tenebris fundata est et firmata, non obstaret,
quo minus pii conventus aliquoties iam a protestantibus habiti in luce
atque oculis hominum versarentur. 20
Contra vero si excutere liceret, quae pontificii conventicula his viginti an-
| Bib| nis aut amplius ad opprimendum Euangelium habuerunt, non esset
obscurum, quam reformationem vel cogitent vel ferre queant. Neque tamen
sic latent eorum nequitiae, quin palam sit gravibus ac sanis eos non aliquem
vel summum vel infimum Episcopatum appetere, sed everso sublatoque Epi- 25
scopali munere sub eius nomine Tyrannidem prorsus Antichristianam stabilire.
Sedem vero Apostolicam utrum salvam cupiant, nec ne satis claro argumento
est, quod doctrinam a sanctis Apostolis traditam non solum ipsi non
docent, aut docendam saltem curant: sed sceleratis impiisque mendaciis miseras
hominum mentes dementant ac conscientias perdunt rectam ac salutarem 30
1. Vgl. oben S.24, Anm. 3.
2. Gubbio, ein Städtchen in Umbrien.
3. Ein Hinweis auf Hieronymus, Epistola 146,1 (PL 22, Sp. 1194; CSEL 56, S. 310,17–
311,1), aufgenommen in Decr. Grat. I, Dist. 93, c. 24 (Friedberg I, Sp. 328 f.). Die Aussage
des Hieronymus, daß »auch der Bischof des winzigen Gubbio in Umbrien [...] seinem römischen
Kollegen nicht unterlegen« sei (Augustijn, Die Autorschaft, S. 260) wird von Bucer
häufig zitiert; vgl. etwa BDS 5, S.332,26–332,1; BDS 11,1, S.84,35–85,3; BDS 12, S.536,2–
6; BDS 13, S.241,16–21; S.398,2–4; BDS 15, S.143,21–24; BOL 3, S.95. Zu diesem Satz vgl.
auch CO 5, Sp. 472, Anm.1 und v.a. Augustijn, Die Autorschaft, S. 259.
4. Diese Anspielung auf II Kor 10,8 und 13,10 ist für Bucers Schriften dieser Jahre typisch
(vgl. BDS 9,1, S. 235,4; S. 449,8f.; BDS 9,2, S. 21,9f.; S. 28,6 f.; S. 46,20 f.; S. 51,18;
S.154,34 f.; S.155,32f.; BDS 12, S.507,6f.; BDS 14, S.411,6; BDS 17, S.415,3f.).
5. sc. mille.
38
1. consilium admodum paternum
Hinc colligit pro suo pudore bonus hic nepos ¹ protestantes excusso semel
obedientiae iugo non reformatum summum pontificem, sed nullum non remotos
abusus a sede apostolica, sed sedem ipsam destructam | Bia| velle.
Summum quidem pontificem vel principem sacerdotum vocari sacri canones
vetant nec aliud concedunt Romano Episcopo, quam ut vocetur primae sedis 5
Episcopus. Nimirum sancti viri, qui hoc sanciebant, usu ipso edocti erant non
posse unum hominem tanto oneri parem esse, ut totius Ecclesiae vel gubernationem
vel praefecturam vel inspectionem sibi sumeret. Sed utinam vel
Romae vel Eugubii ² esset, qui omnium Ecclesiarum paternam pastoralemque
curam ac solicitudinem cum paulo susciperet, simul ac sustineret. ³ 10
Nam qui sic foret comparatus, ut potestate sua in aedificationem, non ruinam
uteretur ⁴ , ita reliquis Episcopis ad implendam suam functionem adiumento,
non impedimento esset: Tunc certe re ipsa declararent protestantes se
non cupere nullum pontificem, sed magis reformatum ac vere summum, qui
nunc omnino nullus est. Sedem Apostolicam se cupere non destructam, sed 15
bene restitutam, quae millae ⁵ inquinamentis conspurcata et profanata a sanctis
apostolis ad Sathanam translata est. Idque adeo iam patefactum mundo esset,
si tyrannis Romana, quae solis tenebris fundata est et firmata, non obstaret,
quo minus pii conventus aliquoties iam a protestantibus habiti in luce
atque oculis hominum versarentur. 20
Contra vero si excutere liceret, quae pontificii conventicula his viginti an-
| Bib| nis aut amplius ad opprimendum Euangelium habuerunt, non esset
obscurum, quam reformationem vel cogitent vel ferre queant. Neque tamen
sic latent eorum nequitiae, quin palam sit gravibus ac sanis eos non aliquem
vel summum vel infimum Episcopatum appetere, sed everso sublatoque Epi- 25
scopali munere sub eius nomine Tyrannidem prorsus Antichristianam stabilire.
Sedem vero Apostolicam utrum salvam cupiant, nec ne satis claro argumento
est, quod doctrinam a sanctis Apostolis traditam non solum ipsi non
docent, aut docendam saltem curant: sed sceleratis impiisque mendaciis miseras
hominum mentes dementant ac conscientias perdunt rectam ac salutarem 30
1. Vgl. oben S.24, Anm. 3.
2. Gubbio, ein Städtchen in Umbrien.
3. Ein Hinweis auf Hieronymus, Epistola 146,1 (PL 22, Sp. 1194; CSEL 56, S. 310,17–
311,1), aufgenommen in Decr. Grat. I, Dist. 93, c. 24 (Friedberg I, Sp. 328 f.). Die Aussage
des Hieronymus, daß »auch der Bischof des winzigen Gubbio in Umbrien [...] seinem römischen
Kollegen nicht unterlegen« sei (Augustijn, Die Autorschaft, S. 260) wird von Bucer
häufig zitiert; vgl. etwa BDS 5, S.332,26–332,1; BDS 11,1, S.84,35–85,3; BDS 12, S.536,2–
6; BDS 13, S.241,16–21; S.398,2–4; BDS 15, S.143,21–24; BOL 3, S.95. Zu diesem Satz vgl.
auch CO 5, Sp. 472, Anm.1 und v.a. Augustijn, Die Autorschaft, S. 259.
4. Diese Anspielung auf II Kor 10,8 und 13,10 ist für Bucers Schriften dieser Jahre typisch
(vgl. BDS 9,1, S. 235,4; S. 449,8f.; BDS 9,2, S. 21,9f.; S. 28,6 f.; S. 46,20 f.; S. 51,18;
S.154,34 f.; S.155,32f.; BDS 12, S.507,6f.; BDS 14, S.411,6; BDS 17, S.415,3f.).
5. sc. mille.